NHỮNG VẤN ĐỀ CNH - HĐH Ở NƯỚC TA

LỜI MỞ ĐẦU

Từ Đại hội Đảng lần thứ III đến nay, Đảng ta luôn luôn xác định CNH là

nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ quá độ. Thực hiện nhiệm vụ đó, những năm qua,

nhất là những năm đổi mới, chúng ta đã thu được nhiều thành tựu quan trọng, tạo ra

thế và lực mới cho phép chuyển sang một thời kỳ phát triển cao hơn, đẩy tới một

bước CNH, HĐH nước nhà. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện CNH những năm

trước đây, do nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân chủ quan nóng vội,

chúng ta đã mắc phải một số sai lầm khuyết điểm.

Muốn tiếp tục phát huy thành tích, khắc phục yếu kém đẩy lùi nguy cơ tụt hậu

về kinh tế, sớm đưa đất nước ra khỏi tình trạng một nước nghèo để phát triển nhanh

trên con đưòng đã lựa chọn. Chúng ta không còn cách nào khác là đẩy mạnh CNH,

HĐH đất nước.

Một thời kỳ phát triển mới đang mở ra trên đất nước ta, mục tiêu từ nay đến

năm 2005, phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp, Đại hội

VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định.

"Mục tiêu của CNH, HĐH là xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp

có cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại, có cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến

bộ, phù hợp với trình độ của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất và tinh thần của

nhân dân ở mức cao, quốc phòng và an ninh vững chắc, dân giàu nước mạnh xã hội

công bằn văn minh".

Quá trình CNH, HĐH đất nước là cả một sự nghiệp to lớn và lâu dài. Trong

khuôn khổ của một đề án, em không thể bao quát đánh giá hết quá trình CNH,

HĐH ở nước ta và với vốn kiến thức còn hạn chế, bài viết của em khó tránh khỏi

những thiếu sót.

1

NHỮNG VẤN ĐỀ CNH - HĐH Ở NƯỚC TA

A - Lý luận chung

I-/ SỰ CẦN THIẾT CỦA CNH - HĐH Ở VIỆT NAM:

Muốn cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn minh, đất nước từng

bước tiến lên CNXH, đi đối với việc củng cố, hoàn thiện quan hệ sản xuất tiên tiến,

chúng ta nhất thiết phải phát triển lực lượng sản xuất với năng suất lao động ngày

càng cao. Mà muốn có lực lượng sản xuất hùng hậu và năng suất lao động xã hội

cao thì không thể chỉ dựa vào nền nông nghiệp lạc hậu, sử dụng lao động thủ công;

trái lại phải phát triển mạnh công nghiệp cùng với đổi mới công nghệ ngày càng

hiện đại tạo nền tảng cho sự phát triển nhanh, hiệu quả cao và bền vững cho toàn bộ

nền KTQD. Nói cách khác chúng ta phải tiến hành CNH theo hướng HĐH. CNH là

một giai đoạn phát triển tất yếu đối với các quốc gia muốn tiến lên từ một nền kinh

tế nông nghiệp lạc hậu. Đây là xu thế chung của lịch sử.

Đối với nước ta CNH-HĐH nền kinh tế là một đòi hỏi tất yếu của việc phát

triển mô hình kinh tế thị trường theo định hướng XHCN. Quan điểm này khẳng

định CNH-HĐH là vấn đề quan trọng đặc biệt, là bước phát triển tất yếu đối với

nước ta, nhất là trong điều kiện hiện nay khi nền kinh tế vẫn mang nặng tính chất

nông nghiệp lạc hậu, công nghiệp còn nhỏ bé, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội kém

phát triển, cơ sở vật chất kỹ thuật chưa xây dựng được bao nhiêu, kinh tế tuy có

phát triển khá nhưng năng suất, chất lượng và hiệu quả còn rất thấp, còn nhiều yếu

tố chưa vững chắc, khả năng cạnh tranh còn quá thấp so với nhiều nước xung

quanh. Thực tế này cho thấy nguy cơ tụt hậu xa hơn vẫn còn rất lớn, cho nên chỉ có

CNH-HĐH mới là con đường cơ bản khắc phục được những yếu kém của nền kinh

tế nước ta, giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ được độc lập chủ quyền, sớm thoát

khỏi nguy cơ tụt hậu, đảm bảo định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội.

Mặt khác, thực tiễn đổi mới kinh tế ở Việt Nam đã chỉ rõ sự nghiệp đổi mới là

sự nghiệp của quần chúng, CNH-HĐH cũng là sự nghiệp của toàn dân, vì lợi ích

của nhân dân và do dân thực hiện. Quần chúng nhân dân khi nhận thức đầy đủ lợi

ích của CNH-HĐH họ sẽ phấn đấu vươn lên học tập để nâng cao trình độ văn hóa,

2

kỷ luật, tay nghề để làm chủ được CNH, HĐH, họ sẽ là người đóng góp sức lao

động, tài năng, sáng tạo, tiền vốn, tài sản của mình cho sự nghiệp CNH-HĐH.

II-/ THỰC CHẤT CỦA CNH, HĐH

Trong điều kiện ngày nay, quan niệm về CNH, HĐH dù trên góc độ nào cũng

không đồng nhất quá trình phát triển công nghiệp. Tuy quá trình CNH-HĐH này có

những nét riêng đối với từng nước, nhưng đó chỉ là sự vận dụng một quá trình có

tính chất phổ biến cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng nước mà thôi. CNH là

quá trình rộng lớn và phức tạp, bản chất của quá trình này bao hàm trên các mặt sau

đây:

 Công nghiệp hóa là quá trình trang bị và trang bị lại công nghệ hiện

đại cho tất cả các ngành kinh tế quốc dân, trước hết là các ngành chiếm

vị trí trọng yếu. Thực hiện CNH-HĐH trong điều kiện cách mạng khoa

học - kỹ thuật ngày nay, quá trình trang bị và trang bị lại công nghệ cho

các ngành phải gắn liền với quá trình HĐH ở cả phần cững và phần mềm

của công nghệ. Quá trình này cũng đồng thời là quá trình xây dựng xã

hội văn minh công nghiệp và cải biến các ngành kinh tế, các hoạt động

theo phong cách của nền công nghiệp lớn hiện đại. Quá trình ấy phải tác

động làm cho nhịp độ tăng trưởng kinh tế - xã hội nhanh và ổn định, cải

thiện đời sống xã hội và tinh thần của các tầng lớp dân cư, thu hẹp dần

chênh lệch trình độ kinh tế - xã hội của đất nước với các nước phát triển.

 CNH-HĐH xét trên góc độ kinh tế -kỹ thuật: Là cái đích cần vươn

tới trong quá trình CNH-HĐH. Nhưng sự vươn lên về trình độ công

nghiệp này lại bị ràng buộc bởi yêu cầu đảm bảo hiệu quả kinh tế - xã

hội. Xét toàn cục, CNH-HĐH chỉ là phương tiện, điều kiện để đạt tới

mục tiêu của quá trình CNH-HĐH mà thôi. Giải quyết quan hệ này có

liên quan trực tiếp đến bước đi của quá trình HĐH theo những điều kiện

cụ thể của đất nước. Ý tưởng muốn đi vào công nghệ hiện đại ở tất cả

các ngành, các lĩnh vực hoạt động nhằm nhanh chóng xóa bỏ tình trạng

nghèo nàn lạc hậu là ý tưởng phiêu lưu độ quản lý có hạn và thiếu thôn

trầm trọng thêm những vấn đề kinh tế - xã hội của đất nước.

3