những vấn đề ảnh hưởng đến chi tiêu cho lương thực thực phẩm của các hộ gia đình việt nam trong

§Ò tµi:Nh÷ng vÊn ®Ò ¶nh hëng ®Õn chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm cña c¸c

hé gia ®×nh ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Ch¬ng I. PhÇn më ®Çu

I. Giíi thiÖu chung

Trong nh÷ng n¨m qua ,cïng víi sù ®æi míi cña c¸c chÝnh s¸ch nhµ níc

vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, ®Êt níc ta

®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu rÊt ®¸ng tù hµo gãp phÇn lµm cho ®êi sèng nh©n

d©n ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn . ChØ sè HDI (Human Development Index) - chØ

sè ph¸t triÓn con ngêi - ph¶n ¸nh Trong nh÷ng rÊt râ ®iÒu kh¼ng ®Þnh nµy.

Theo c¸ch tÝnh cña UNDP, HDI cña ViÖt Nam liªn tôc t¨ng h»ng n¨m kÓ tõ

khi chóng ta tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi. HDI cña níc ta n¨m 1985 lµ 0.583,

n¨m 1990 lµ 0.605, n¨m 1995 lµ 0.649, n¨m 2001 lµ 0.682 vµ n¨m 2002 lµ

0.688 xÕp h¹ng thø 109 trong tæng sè 173 quèc gia.

Nh÷ng cuéc kh¶o s¸t gÇn ®©y ë ViÖt Nam ®· bíc ®Çu ®em l¹i hiÓu biÕt

míi vÒ møc sèng cña c¸c hé gia ®×nh, b¾t ®Çu lµ cuéc Kh¶o s¸t møc sèng d©n

c 1992-1993 (KSMS) - VLSS 92-93 (Vietnames Living Stanrd Survay), sau lµ

Kh¶o s¸t møc sèng d©n c 1997-1998, vµ míi nhÊt lµ Kh¶o s¸t møc sèng d©n

c 2002-2003. Nh÷ng cuéc kh¶o s¸t nµy thu thËp c¸c th«ng tin kh¸ toµn diÖn vÒ

®iÒu kiÖn sèng, bao gåm c¸c sè liÖu vÒ chi tiªu hé gia ®×nh: chi tiªu hµng

ngµy, chi cho y tÕ, chi cho gi¸o dôc...vµ mét thÕ m¹nh n÷a lµ lµ viÖc chän mÉu

®· ®îc tiÕn hµnh kh¸ thËn träng ®Ó c¸c sè liÖu thu thËp ®îc cã thÓ mang tÝnh

®¹i diÖn cho c¶ quèc gia.

II. §èi tîng, ph¹m vi vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

1. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

§èi tîng chung mµ em muèn nghiªn cøu lµ c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn

hµnh vi chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm cña hé gia ®×nh. Tuy nhiªn ph¹m vi

sè liÖu lµ n»m trong bé sè liÖu cña cuéc §iÒu tra møc sèng d©n c 1997-1998

(VLSS 97-98) v× vËy ®èi tîng nghiªn cøu chÝnh trong bµi viÕt nµy dùa trªn

mÉu gåm 5999 hé ®îc pháng vÊn trªn kh¾p c¸c tØnh thµnh cña c¶ níc. Do ®Æc

®iÓm cña ®Ò tµi, träng t©m nghiªn cøu sÏ r¬i vµo c¸c sè liÖu liªn quan ®Õn vÊn

®Ò chi tiªu, cô thÓ sÏ n»m trong tÖp sè liÖu hhexp98n.dta

(hhexp98n.sav).MÆc dï ®©y lµ bé sè liÖu ®· cò vµ nh vËy ®ång nghÜa víi viÖc

th«ng tin kh«ng cËp nhËt nhng nã vÉn ®îc coi lµ mét bé sè liÖu tèt ®Æc biÖt

®èi víi nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c ph©n tÝch d÷ liÖu.

2. C¬ së lý thuyÕt vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

Môc ®Ých bµi viÕt lµ tr¶ lêi c©u hái: ”Nh÷ng yÕu tè nµo ¶nh hëng tíi hµnh

vi chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm cña c¸c hé gia ®×nh “. §Ó thùc hiÖn ®îc

NguyÔn ThÞ Thu H»ng - To¸n Kinh tÕ K42 - §H KTQD

- 1 -

§Ò tµi:Nh÷ng vÊn ®Ò ¶nh hëng ®Õn chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm cña c¸c

hé gia ®×nh ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay.

®iÒu nµy, em ®· sö dông c¸c b¶ng thèng kª m« t¶ mét vµ hai chiÒu cïng víi

mét b¶ng ph©n tÝch håi qui tuyÕn tÝnh ®a biÕn (c«ng cô ph©n tÝch trong Kinh

tÕ lîng) - ®©y lµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ cña biÕn néi sinh víi c¸c

biÕn ngo¹i sinh.

Hµm håi quy tæng thÓ ®îc sö dông cã d¹ng

Y= a1 + a2X2i + . . . + akX ki + U

Trong ®ã: a1 lµ hÖ sè tù do (hÖ sè chÆn), nã chÝnh lµ gi¸ tÞ trung b×nh

cña biÕn Y khi X2i = . . . = akX ki = 0

aj (j = 1. . .k) lµ c¸c hÖ sè håi quy riªng

Y: BiÕn sè néi sinh (biÕn phô thuéc)

Xi (i = 2. . .k) BiÕn sè ngo¹i sinh thø i (biÕn sè ®éc lËp i)

U : YÕu tè ngÉu nhiªn.

§Ó cã thÓ íc lîng m« h×nh phôc vô cho môc ®Ých nghiªn cøu, trong qu¸

tr×nh xö lý sè liÖu, em ®· dïng phÇn mÒm thèng kª STATA vµ phÇn mÒm

SPSS, ®©y lµ nh÷ng phÇn mÒm m¹nh, ®¶m b¶o ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng ®a ra ph©n

tÝch thèng kª trªn c¸c tÖp sè liÖu lín bëi v× c¸c phÇn mÒm nµy lµ sù hoµ hîp

cña lý thuyÕt thèng kª ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ xö lý th«ng tin, ®Æc biÖt trong lÜnh

vùc kinh tÕ - x· héi. Do mçi phÇn mÒm cã u ®iÓm, ®Æc tÝnh riªng vµ ®Ó thùc

hµnh ®îc nhiÒu h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ nªn trong ®Ò ¸n cña m×nh

em sö dông kÕt hîp c¶ 2 phÇn mÒm nµy.

Do ®ã, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng kÕt qu¶ thu ®îc lµ t¬ng ®èi chÝnh x¸c.

Ch¬ngII: Néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

I. M« t¶ d÷ liÖu.

1. BiÕn sè phô thuéc.

Chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm cña c¸c hé gia ®×nh ViÖt Nam theo

gÝa hiÖn hµnh .Kh¶o s¸t møc sèng d©n c 1997-1998 (VLSS 1997-1998) ®îc

tiÕn hµnh ®èi víi 5999 hé gia ®×nh. BiÕn sè nµy ®îc tÊt c¶ c¸c hé gia ®×nh tr¶

lêi ®Çy ®ñ vµ nh vËy cã ®ñ 5999 quan s¸t.

Ph©n phèi cña chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm tÝnh theo gi¸ hiÖn hµnh

cña c¸c hé gia ®×nh ®îc chØ ra trong h×nh sau:

H×nh 1: Ph©n phèi chi tiªu cho lu¬ng thùc thùc phÈm

NguyÔn ThÞ Thu H»ng - To¸n Kinh tÕ K42 - §H KTQD

- 2 -

§Ò tµi:Nh÷ng vÊn ®Ò ¶nh hëng ®Õn chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm cña c¸c

hé gia ®×nh ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Chi tiªu vÒ l ¬ng thùc thùc phÈm theo gi¸ hiÖn hµnh

85000.0

80000.0

75000.0

70000.0

65000.0

60000.0

55000.0

50000.0

45000.0

40000.0

35000.0

30000.0

25000.0

20000.0

15000.0

10000.0

5000.0

0.0

Chi tiªu vÒ l ¬ng thùc thùc phÈm theo gi¸ hiÖn hµnh

Fre

q

u

e

n

c

y

3000

2000

1000

0

Std. Dev = 4634.89

Mean = 7272.8

N = 5999.00

Nguån:Kh¶o s¸t møc sèng d©n c ViÖt nam 1997-1998.

Tõ ®å thÞ trªn ta thÊy ph©n phèi cña chi tiªu rÊt lÖch, do ®ã ®Ó tiÖn

cho viÖc håi quy cã kÕt qu¶ tèt, thay v× sö dông biÕn chi tiªu cho l¬ng thùc

thùc phÈm lµm biÕn phô thuéc em ®· dïng biÕn log_food - logarit c¬ sè 10 cña

biÕn chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm - ®Ó ch¹y trong m« h×nh håi quy. Khi

®ã ta cã mét chØ tiªu ph©n phèi chi tiªu míi ®îc xem lµ kh¸ chuÈn.

H×nh 2: Ph©n phèi chi tiªu cho l¬ng thùc thùc phÈm ®· ®îc chuÈn ho¸

NguyÔn ThÞ Thu H»ng - To¸n Kinh tÕ K42 - §H KTQD

- 3 -