Những tác phẩm Hán - Nôm của dòng họ Trương - Mỹ Khê, Quảng Ngãi

VĂN HÓA HƯA&IIAV

Những tác phẩm Hán - Nôm

của dòng họ Trương - Mỹ Khê,

Quảng Ngãi

Đoan Khê

1. Sơ lược nhữ n g tác phẩm H án Nôm

ở Q uảng Ngãi

Có thể nói tác phẩm H án Nôm đầu tiên

của Quảng Ngãi là chùm thơ “Quảng Ngãi

th ập vịnh cảnh” (Vịnh mười cảnh đẹp của

tỉn h Quảng Ngãi) của ngài Đạm Am Nguyễn

Cư Trinh khi làm Tuần phủ tại đây dưới thời

Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát (1750). Đồng

thời, cũng có người cho rằn g tập truyện Sãi

Vải bằng H án Nôm của ngài Đạm Am cũng

được sáng tác trong thời kỳ ông trâ n nhậm

ở Quảng Ngãi. Sang triều Nguyễn, việc học

hàn h thi cử dần đi vào quy củ và việc sáng

tác thơ văn của các nhà nho, nhà khoa bảng

của Quảng Ngãi cũng bắt đầu nở rộ. Những

sáng tác của các cụ râ't đa dạng: thơ, văn,

hoành phi câu đối... và cũng phong phú về

nội dung nghệ th ật. Có th ể điểm một sô' tác

phẩm tiêu biểu đã được khắc in (mộc bản) và

được lưu trữ ở bảo tàng hay th ư viện quốc gia

hoặc những văn bản ở dạng viết tay còn lưu

ở các gia đình, dòng họ. Có thể kể đến như:

Trương Quảng K hê tiên sinh tập, hay còn gọi

là Học văn dư tập, N h ậ t Bản kiến văn lục...

của Thái sư Trương Đăng Quế, S ư phần thi

văn tập của Nguyễn Bá Nghi (Phó bảng triều

Minh Mạng), Tông Đường di thảo của Đỗ Đăng

Đệ (Phó bảng triều Thiệu Trị), Phủ Man tạp

lục của Nguyễn Tân (Cử nhân). Trong phạm

vi bài viết này, tôi chỉ đề cập tới những tác ►

qua nhiều nhà tù, chịu đủ cực

hình tra tân, chứng kiến những

bước thăng trầm của phong trào

cách mạng trong tỉnh, nên đã tôi

luyện anh thành con người gang

thép kiên trung. Anh là chỗ dựa

của Tỉnh ủy lâm thời...”(3).

Thế mới thấy vai trò vị trí của

ông Trương Quang Giao đôi với

phong trào cách m ạng ở Quảng

Ngãi lúc bấy giờ quan trọng như

th ế nào. Có thể nói ông là linh

hồn của cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ;

của Tổng khởi nghĩa giành chính

quyền trong Cách m ạng Tháng

8 năm 1945 ở Q uảng Ngãi.

Ghi nhận công lao to lớn của

ông Trương Quang Giao trong

sự nghiệp đấu tra n h giải phóng

SỐ 548 THÁNG 2 NĂM 2023

dân tộc, Đảng và N hà nước Việt

Nam đã tặng ông những phần

thưởng cao quý:

- H uân chương Sao vàng -

H uân chương cao n h ất của Nhà

nước Việt Nam.

- H uân chương Hồ Chí Minh.

- Huân chương độc lập Hạng ba

và nhiều huân, huy chương khác.

Tỉnh Q uảng N gãi cũng đã

xây dựng “N hà lưu niệm Trương

Quang Giao” trên quê hương Tịnh

Khê, nơi chôn nhau cắt rốn của

ông. Ngoài thành phố Quảng Ngãi

có đường mang tên ông, ở nhiều

địa phương khác như thành phố

Đà Nắng, th àn h phố Tam Kỳ,

thành phố Buôn Ma Thuột... cũng

có những con đường m ang tên:

Trương Quang Giao.

Tổ quốc, nhân dân luôn ghi

nhớ công lao của ông. Tên tuổi

và sự nghiệp của ông Trương

Quang Giao m ãi m ãi đi vào lịch

sử của dân tộc!B

CHÚ THÍCH:

1. Lâm Viên và Đông Nai

Thượng sau này sáp nhập thành

tỉnh Lâm Đồng.

2. Công tác Đảng, Công tách

chính trị LLVTQK5, Biên niên

sự kiện, tập I (1945-1954), Nxb.

QĐND, Hà Nôi 2001, tr.32.

3. Trung tướng Nguyễn Đôn:

Bình minh Ba Tơ. Nxb. QĐND, Hà

Nội 2001, tr.84.