NHỮNG ĐÁNH GIÁ, NHẬN XÉT CHUNG VỀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÔNG TY XNK TẠP PHẨM - TOCONTAP.

Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh.

Ch ¬ng i:

mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ vèn kinh

doanh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ë

c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i.

I. Kh¸i qu¸t vèn kinh doanh trong th¬ng m¹i.

1. Kh¸i niÖm vèn kinh doanh.

§Ó kinh doanh hµng hãa dÞch vô, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét sè

tiÒn vèn nhÊt ®Þnh, gäi lµ vèn kinh doanh.

Vèn kinh doanh cña doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ( DNTM ) lµ

biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé tµi s¶n vµ c¸c nguån lùc mµ doanh nghiÖp sö

dông trong ho¹t ®éng kinh doanh bao gåm:

-Tµi s¶n hiÖn vËt nh nhµ kho, cöa hµng, hµng hãa dù tr÷.

-TiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, vµng vµ ®¸ quý.

-B¶n quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ c¸c tµi s¶n v« h×nh kh¸c.

2. Vai trß cña vèn kinh doanh.

Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã vai trß quyÕt ®Þnh

trong viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng, ph¸t triÓn cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp

theo luËt ®Þnh. Nã lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, quan träng nhÊt cho sù ra ®êi, tån

t¹i ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Tuú theo nguån cña vèn kinh doanh,

còng nh ph¬ng thøc huy ®éng vèn mµ doanh nghiÖp cã tªn lµ c«ng ty cæ

phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp t nh©n, doanh nghiÖp nhµ

níc, doanh nghiÖp liªn doanh.

Vèn kinh doanh cña DNTM lín hay nhá lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn

quan träng nhÊt ®Ó xÕp doanh nghiÖp vµo lo¹i quy m« lín, trung b×nh hay

1

Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh.

nhá, siªu nhá vµ còng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó sö dông c¸c nguån

tiÒm n¨ng hiÖn cã vµ t¬ng lai vÒ søc lao ®éng, nguån hµng hãa, më réng vµ

ph¸t triÓn thÞ trêng, më réng lu th«ng hµng hãa, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn

kinh doanh.

Vèn kinh doanh thùc chÊt lµ nguån cña c¶i cña x· héi ®îc tÝch luü l¹i,

tËp trung l¹i. Nã chØ lµ mét ®iÒu kiÖn, mét nguån kh¶ n¨ng ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t

®éng kinh doanh. Tuy nhiªn nã chØ ph¸t huy t¸c dông khi biÕt qu¶n lý, sö

dông chóng mét c¸ch ®óng híng, hîp lý, tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶.

Trong sù c¹nh tranh gay g¾t cña thÞ trêng, huy ®éng ®îc vèn míi chØ

lµ bíc ®Çu, quan träng h¬n lµ quyÕt ®Þnh h¬n lµ nghÖ thuËt ph©n bè, sö dông

sè vèn víi hiÖu qu¶ cao nhÊt ¶nh hëng ®Õn vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn th-

¬ng trêng bëi vËy cÇn ph¶i cã chiÕn lîc b¶o toµn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn

kinh doanh.

Vèn kinh doanh cña DNTM lµ yÕu tè vÒ gi¸ trÞ. Nã chØ ph¸t huy t¸c

dông khi b¶o tån ®îc vµ t¨ng lªn ®îc sau mçi chu kú kinh doanh. NÕu vèn

kh«ng ®îc b¶o toµn vµ t¨ng lªn trong mçi chu kú kinh doanh th× vèn ®· bÞ

thiÖt h¹i, ®ã lµ hiÖn tîng mÊt vèn. Sù thiÖt h¹i lín dÉn ®Õn doanh nghiÖp mÊt

kh¶ n¨ng thanh to¸n sÏ lµm cho doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, tøc lµ vèn kinh

doanh ®· bÞ sö dông mét c¸ch l·ng phÝ, kh«ng cã hiÖu qu¶.

3. Kh¸i niÖm vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh.

3.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶.

- Quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ :

+ Theo nghÜa tæng qu¸t : hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh tr×nh

®é vµ n¨ng lùc qu¶n lý, b¶o ®¶m thùc hiÖn cã kÕt qu¶ cao nh÷ng nhiÖm vô

kinh tÕ - x· héi ®Æt ra víi chi phÝ nhá nhÊt.

+ Theo nghÜa toµn diÖn : hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mét chØ tiªu chÊt lîng

ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ chi phÝ bá ra ®Ó thu ®îc kÕt

qu¶ ®ã. NÕu chi phÝ bá ra cµng Ýt mµ kÕt qu¶ thu ®îc cµng nhiÒu th× ®iÒu ®ã

cã nghÜa lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng cao vµ ngîc l¹i.

2

Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh.

§èi víi mçi doanh nghiÖp viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i cã hiªô

qu¶ cao. Tríc hÕt cÇn ph¶i tæ chøc bé m¸y qu¶n lý tµi chÝnh thËt tèt, ®óng

chÕ ®é h¹ch to¸n kÕt to¸n cña Nhµ níc, ®ång thêi víi viÖc ph©n tÝch, ®¸nh

gi¸ sö dông ®ång vèn cã hiÖu qu¶, cïng víi viÖc ®Èy nhanh ho¹t ®éng s¶n

xuÊt víi ph¸t triÓn thÞ trêng tiªu thô, h¹n chÕ ¶nh hëng xÊu tíi m«i trêng,

®Èy m¹nh quan hÖ x· héi.

- Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ : khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ chóng ta ph¶i

®øng trªn c¸c quan ®iÓm sau :

+ B¶o ®¶m thèng nhÊt gi÷a môc ®Ých kinh tÕ vµ môc ®Ých chÝnh trÞ

+ B¶o ®¶m tÝnh toµn diÖn vµ hÖ thèng (tøc lµ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶

kinh tÕ cña mét c¸ biÖt ph¶i quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ ngµnh, x· héi).

+ B¶o ®¶m kÕt hîp hµi hoµ 3 lo¹i lîi Ých : Nhµ níc, tËp thÓ, c¸ nh©n

ngêi tiªu dïng.

+ B¶o ®¶m tÝnh thùc tiÔn cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ

+ B¶o ®¶m chÊt lîng phôc vô yªu cÇu cña x· héi

+ B¶o ®¶m ®óng tiÕn ®é, kÕ ho¹ch...

3.2. HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh.

HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh nh÷ng lîi

Ých ®¹t ®îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Khi xem xÐt

hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp thêng ngêi ta ®øng trªn hai gãc ®é :

- HiÖu qu¶ kinh tÕ : lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng nhÊt ®èi víi

mçi doanh nghiÖp. Nã ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ thu ®îc vÒ mÆt

kinh tÕ víi c¸c chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã sau mét qu¸ tr×nh kinh

doanh.

- HiÖu qu¶ x· héi : cña mét qu¸ tr×nh kinh doanh ®îc thÓ hiÖn ë møc

®é tham gia cña doanh nghiÖp vµo c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ x· héi. Th«ng qua

c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, ph©n lo¹i, t¹o

viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, m«i trêng c«ng b»ng x· héi...

3

Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh.

ViÖc kÕt hîp hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ x· héi chØ lµ mét, sÏ cho ta

®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ mét c¸ch ®óng ®¾n bëi mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh

m¹ng l¹i nhiÒu lîi nhuËn (hiÖu qu¶ kinh tÕ cao) mµ kh«ng g©y t¸c h¹i ®Õn

céng ®ång, m«i trêng thiªn nhiªn th× nã ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã hiÖu qu¶ vµ

kh«ng bÞ ng¨n chÆn, vµ ngîc l¹i.

HiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®îc biÓu hiÖn b»ng mèi quan hÖ

gi÷a c¸c chØ tiªu kÕt qu¶ thu ®îc vµ chi phÝ bá ra ®Ó thu ®îc kÕt qu¶ ®ã.

4. Ph©n lo¹i vèn kinh doanh trong th¬ng m¹i.

Vèn kinh doanh cña DNTM cã thÓ ®îc xem xÐt, ph©n lo¹i theo c¸c

tiªu thøc vµ gi¸c ®é kh¸c nhau:

- Trªn gi¸c ®é ph¸p luËt chia thµnh:

+ Vèn ph¸p ®Þnh: Lµ møc vèn tèi thiÓu ph¶i cã ®Ó thµnh lËp doanh

nghiÖp do ph¸p luËt quy ®Þnh ®èi víi tõng ngµnh, nghÒ, vµ tõng lo¹i h×nh së

h÷u doanh nghiÖp. Díi møc vèn ph¸p ®Þnh th× kh«ng thÓ ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó

thµnh lËp doanh nghiÖp.

+ Vèn ®iÒu lÖ: lµ sè vèn do c¸c thµnh viªn ®ãng gãp vµ ®îc ghi vµo

®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. Tuú theo ngµnh , nghÒ vµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp

nhng vèn ®iÒu lÖ kh«ng ®îc nhá h¬n vèn ph¸p ®Þnh

-Trªn gi¸c ®é h×nh thµnh vèn kinh doanh, vèn cña DNTM gåm cã:

+ Vèn ®Çu t ban ®Çu: lµ sè vèn ph¶i cã khi thµnh lËp doanh nghiÖp,

tøc lµ sè vèn cÇn thiÕt ®Ó ®¨ng ký kinh doanh, hoÆc sè vèn gãp cña c«ng ty

tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp t nh©n hoÆc vèn do nhµ

níc giao.

§èi víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n: gåm vèn ®ãng gãp cña tÊt c¶

c¸c thµnh viªn ph¶i ®îc ®ãng gãp ngay khi thµnh lËp c«ng ty.

4

Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh.

§èi víi c«ng ty cæ phÇn: Vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty ®îc chia thµnh nhiÒu

phµn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. Gi¸ trÞ cña mçi cæ phÇn ®îc gäi lµ mÖnh gi¸

cæ phiÕu.

+ Vèn bæ sung: Lµ sè vèn t¨ng thªm do bæ sung tõ lîi nhuËn, do nhµ

níc bæ sung b»ng ph©n phèi hoÆc ph©n phèi l¹i nguån vèn, do sù ®ãng gãp

cña c¸c thµnh viªn, do b¸n tr¸i phiÕu.

+ Vèn do liªn doanh: Lµ sè vèn ®ãng gãp do c¸c bªn cïng cam kÕt

liªn doanh víi nhau ®Ó ho¹t ®éng th¬ng m¹i hoÆc dÞch vô.

+ Vèn ®i vay: Trong ho¹t ®éng kinh doanh ngoµi sè vèn tù cã vµ coi

nh tù cã, doanh nghiÖp cßn sö dông mét kho¶n vèn ®i vay kh¸ lín cña ng©n

hµng. Ngoµi ra, cßn cã kho¶n chiÕm dông lÉn nhau cña c¸c ®¬n vÞ nguån

hµng kh¸ch hµng vµ b¹n hµng.

- Trªn gi¸c ®é chu chuyÓn vèn kinh doanh :

Trong ho¹t ®éng kinh doanh, vèn kinh doanh vËn ®éng kh¸c nhau. XÐt

trªn gi¸c ®é lu©n chuyÓn cña vèn, ngêi ta chia toµn bé vèn cña DNTM thµnh

hai lo¹i lµ vèn lu ®éng vµ vèn cè ®Þnh.

5. Vèn kinh doanh cña DNTM.

5.1. Vèn cè ®Þnh.

Vèn cè ®Þnh lµ vèn ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c DNTM, nãi kh¸c

®i vèn cè ®Þnh lµ tµi s¶n cè ®Þnh biÓu hiÖn b»ng tiÒn. V× tµi s¶n cè ®Þnh tham

gia nhiÒu lÇn vµo qu¸ tr×nh kinh doanh, sau mçi chu kú kinh doanh vÉn gi÷

nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, nªn gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÇn tõng

phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm.

TSC§ cña DNTM ph¶n ¸nh c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp,

ph¶n ¸nh n¨ng lùc kinh doanh hiÖn cã vµ tr×nh ®é tiÕn bé khoa häc kü thuËt

cña doanh nghiÖp. Mäi t liÖu lao ®éng vµ mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ cã liªn

quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ ®ång thêi tho¶ m·n hai

5