Nhìn lại lịch sử nước Mỹ thế kỷ XX: Một số đặc điểm của tiến trình phát triển kinh tế - xã hội Mỹ

56 SO 03-2011 CHAU MY NGAY NAY

V A N HO A - LiC H S U

NHI N LA I LIC H SUT NlTOfC M Y TH E K Y XX :

M O T S O DA C DIE M CU A TIE N TRIN H PHA T TRIE N KIN H

• m

T E - X A HO I M Y

^flfa j he ky XX dac biet quan trong

/ I trong lich sh phat trien cha

nUdc M y ke t h nam 1776 den

nay, la the ky kh i lap quoc, nUdc

My da dat dUdc nhhng bddc phat trien

cao nhat, dong thdi nam gih vai tro cua

sieu cudng so" mot tren the gidi vdi

nhhng anh hudng to ldn doi vdi cac tien

trinh phat trien kin h te, chinh tri, quan

he qudc te va chien lUdc trong he thdng

tU bam chu nghia, cung nhu tren quy md

toan cau ndi chung. Day cung la the ky

da chhng kien nhhng chuyen bien can

ban dien ra trong qua trin h phat trien

kinh te - xa hdi nUdc My, dda nddc nay

t h mot qudc gia tre tudi so vdi cac cddng

qudc chau Au , trd thanh mot sieu cddng

vddt trdi tren the gidi. Dac biet, nen

kinh te M y ludn di dau, cd tac ddng sau

sac va mang tin h dinh hudng cho nen

kinh te toan cau. Bai viet nay se tap

trung phan tich mot sd dac diem cua

tien trinh phat trien kin h te, chinh tri -

xa hdi nddc M y trong the ky XX.

1. Ve kinh te

a) Neu khao sat toan bd sd phat

trien cua nen kin h te t d ban chh

Tran Thi Vinh

Dgi hgc Sic pham Hd Noi

Dang Dinh Quy

Hgc vien Ngoai giao

nghia the k y XX, th i nUdc ddng va i trd

chu dao khdng pha i la An h hay Phap,

Dhc hay Nha t Ban, ma M y chinh la

nddc trddc sau ludn d v i tr i dan dau.

V d i dien tich dat dai rdng ldn, ngudn

ta i nguyen phong phu, nen chinh tr i

dn dinh va ldc lddng lao ddng cd trin h

do cao, kin h te M y cd nhieu ldi the

canh tran h tre n th i trddng the gidi.

Nen kin h te M y cd dac diem phat

trien nhanh, cd thdc ldc manh va giau

she sdhg. Ke t h nam 1894, xuyen sud't

the k y X X cho den nay, M y ludn dhng

dau the gidi ve tdng gia tr i san xua't

cdng nghiep. Thdi diem chuyen giao

giha the k y XI X va the k y XX, ty

trong cua cai qudc dan cua M y chiem

30,1% toan the gidi. Sau Chien tran h

the gidi th h nhat, M y trd thanh chu

nd ldn nha t the gidi, nam trong tay

1/3 tr h lddng vang the gidi va la trun g

tam cdng nghiep, ta i chinh, thudng

ma i qudc te. Neu nh d nam 1938 M y

chiem 36% gia tr i tdng san lddng cdng

nghiep the' gidi th i sau Chien tran h

the gidi th h hai, ty le nay la gan 60%.

M y ddng va i trd mdt sieu cudng vddt

trd i ve kin h te, quan sd va gid ddc