Nhìn lại chính sách ngoại giao đổi đất lấy hòa bình của Xiêm trong quan hệ với Anh, Pháp từ nửa sau những năm 50 của thế kỷ XIX đến những năm đầu của thế kỷ XX

:^L!CH sCt^N,Hi^S^:Hoi-^'^c^^^

^ NHIN LRI CHINH SRCH NGORI GIRO DOI DRT LRV HOR RINH CUR XICIVI

TRONG QURN H€ VOI RNH, PHRP TIT NLTR SRU NHU'NG NR/VI 50 CUR

THCKV XIX DCN NHU'NG NRM DRU CUR THCKV XX

PGS.TS. Nguyen Van Tan

Dai hoc Khoa hoc - Dai hoc Hue

Thdi can dai, Xiem dugc coi la nudc duy

nhat d khu vye Ddng Nam A khdng rai vao

ach thdng tri tryc tiep cua chu nghTa thye dan

phuang Tay. Xung quanh van de nay cd rat

nhieu each tiep can khac nliau. Bai viet nay thu

dua ra mgt each tiep can mang tinh chat dac

trung cua trieu dinh phong kien Xiem thdi can

dai de lam rd hien tugng mang tinh chat dgc

dao nay, au cung la mdt viec lam can thiet va

hiiu ich. Dd la viec Vuong qudc Xiem thye

hien chinh sach ngoai giao "ddi dat lay boa

binh".

Kliac vdi cac nudc trong khu 'vyc, trong

quan he vdi cac nudc phuong Tay thdi can dai,

Vuong qudc Xiem la nudc duy nhat thye hien

chinh sach md cua rdng rai. Chinh sach md

cira cho phep cac thuang nhan phuang Tay

den giao luu budn ban va cac giao sT den

truyen dao dugc coi la true chinh trong chinh

sach ddi ngoai cua trieu dinh phong kien Xiem

thdi can dai. Luc dau la Bd Dao Nha, tiep den

la Tay Ban Nha. Ha Lan, Anh, Phap, My... diu

lan lugt den Xiem de thiet lap quan he giao luu

budn ban va truyen dao. Tuy nhien, mdt diiu

can phai nlian thay rang, khong phai luc nao

Vuong qude Xiem ciing san sang md ciia de

tiep nhan cac thuyen budn phuang Tay ma trai

lai trong nhiing thdi diem nhat dinh, Vuong

qudc Xiem ciing thye hien chinh sach ddng

cira nham loai trir anh hudng cua cac nudc

phuang Tay tren lanh thd Xiem. Nhiing nam

dau the ky XIX, lgi dung cac nudc chau Au

dang phai duong dau vdi cuge chien tranh vdi

Napoleon Bonaparte, Vuong qudc Xiem da

day len phong trao tay chay hang boa nudc

ngoai va chdng lai sy lung doan cua cac nudc

tu ban Ha Lan, Anh va Phap.

Dieu dac biet quan trgng ma trieu dinli

phong kien Xiem da tien haiili trong thdi ky

nay la nhan luc cac nudc Anh, Phap ban chien

tranh, Vuong qudc Xiem phat dgng cudc chien

tranh xam chiem lanh thd cua Campuchia va

Lao. Dieu dd da lam cho lanli thd cua Xiem

tang gap 2 lan so vdi trudc nhd dugc bd sung

them 2 dnli Battambang va Siam Riep ciia

Campuchia va cac tieu vuong qudc Chiang

Mai, Vientiane va Luang Prabang cua Lao.

Vdi tiem luc va sire manli cua minh, Xiem da

hoan toan chu dgng trong viec ky cac hiep udc

vdi cac nudc phuong Tay, dac biet la vdi tu