Nhân tố Trung Hoa trong sự hình thành và phát triển của vương quốc Malacco ở thế kỷ 15

Nh©n tË trung hoa

trong s˘ h×nh thµnh vµ ph¸t tri”n

cÒa V÷¨ng quËc Malacca Î th’ k˚ XV

D÷¨ng V®n Huy*

V‚ Thfi Thu Nguy÷t**

V

ˆ¨ng quËc Malacca ra ÆÍi vµo n®m

1402 vµ sau Æ„ ph¸t tri”n thµnh

mÈt trung t©m thˆ¨ng m¹i quan tr‰ng vµo

bÀc nh t Î ß´ng Nam ¸ trong th’ k˚ XV.

S˘ thfinh vˆÓng cÒa quËc gia nµy gæn li“n

vÌi c¸c mËi quan h÷ quËc t’, trong Æ„, c„

dflng thˆ¨ng m¹i, di cˆ vµ quan h÷ tri“u

cËng vÌi Æ’ ch’ phong ki’n Trung Hoa.

ß©y ra v n Æ“ h’t s¯c rÈng. Trong khu´n

khÊ bµi vi’t nµy, chÛng t´i bˆÌc Æ«u t×m

hi”u s˘ t¸c ÆÈng cÒa quan h÷ tri“u cËng vµ

di trÛ cÒa ngˆÍi Trung Hoa dˆÌi thÍi nhµ

Minh ÆËi vÌi s˘ h×nh thµnh vµ ph¸t tri”n

cÒa vˆ¨ng quËc Malacca trong th’ k˚ XV.

1. T¸c ÆÈng cÒa quan h÷ thu«n phÙc

vµ tri“u cËng

TrˆÌc n®m 1402, khi vˆ¨ng quËc

Malacca ra ÆÍi, Æfia Æi”m Malacca mÌi chÿ

lµ mÈt c¸i chÓ bu´n b¸n c¸c lo¹i hµng h„a

thÊ s¶n Æfia phˆ¨ng vµ n¨i Æ©y lu´n bfi Æe

do¹ cÒa c¸c b®ng cˆÌp bi”n. Tı khi

Paramesvara, hoµng tˆ cÒa vˆ¨ng tri“u

Srivijaya Πƶo Sumatra bfi Æ’ ch’

Majapahit t¹i ƶo Java x©m lˆÓc, ch¹y

sang l¸nh n¹n t¹i b¸n ƶo M· Lai, lÀp n™n

vˆ¨ng quËc Malacca th× Æ´ thfi bi”n nµy

ph¸t tri”n mÈt c¸ch nhanh ch„ng.

Paramesvara Æ· lÀp n™n mÈt ÆÈi qu©n vÚ

trang hÔng m¹nh, buÈc t t c¶ nh˜ng

thuy“n Æi qua eo bi”n ph¶i cÀp c¶ng Æ” xin

gi y ph–p vµ nÈp thu’. Tuy nhi™n, nhµ

nˆÌc non trŒ nµy lu´n lµ ÆËi tˆÓng tranh

giµnh ¶nh hˆÎng cÒa hai Æ’ ch’ hÔng

m¹nh trong khu v˘c lÛc Æ„ lµ Xi™m vµ

Majapahit. Tr™n th˘c t’ th× Xi™m lµ nˆÌc

c„ ¶nh hˆÎng lÌn nh t t¹i b¸n ƶo nµy.

Theo nhˆ ghi ch–p cÒa Minh Sˆ th× ìX¯ y

kh´ng c„ vua, cÚng kh´ng g‰i lµ nˆÌc,

th«n phÙc vµ phÙ thuÈc Xi™m La, hµng

n®m ph¶i cËng nÈp 40 l¹ng vµngî

(1)

.

ß” tr¸nh hi”m h‰a tı ph›a Xi™m cÚng

nhˆ tı ph›a Palembang, Parameswara Æ·

t×m ki’m s˘ trÓ giÛp tı ph›a nhµ Minh.

Vi÷c ti’p xÛc Æ«u ti™n bæt Æ«u tı n®m

1403, khi Hoµng Æ’ nhµ Minh cˆ Yin￾kíing (¢n K›nh) Æi s¯ nˆÌc nµy. Theo Minh

sˆ th×, ìMalacca Î ph›a Nam Chi™m

Thµnh, thuÀn gi„ Æi t¸m ngµy th× Æ’n

Long Nha M´n, l¹i Æi v“ ph›a T©y hai

* Dˆ¨ng V®n Huy, Vi÷n Nghi™n c¯u ß´ng Nam ¸, Vi÷n KHXHVN

** V‚ Thfi Thu Nguy÷t, Khoa ß´ng phˆ¨ng h‰c, ß¹i h‰c KHXH vµ NV, ßHQGHN