Nhân tố tác động đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp ngành năng lượng niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam, 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN QUỐC HUY

NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN

CỦA DOANH NGHIỆP NGÀNH NĂNG LƯỢNG

NIÊM YẾT TẠI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN QUỐC HUY

NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN

CỦA DOANH NGHIỆP NGÀNH NĂNG LƯỢNG

NIÊM YẾT TẠI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8.34.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ PHAN THỊ DIỆU THẢO

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2022

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: Nguyễn Quốc Huy

Lớp: CH22B2

MSSV: 020122200050

Là sinh viên khóa 22 thuộc chương trình đạo tào Thạc sĩ, chuyên ngành Tài

Chính - Ngân Hàng tại truờng Đại học Ngân hàng Thành Phố Hồ Chí Minh.

Tác giả xin cam đoan luận văn tốt nghiệp với đề tài: “Nhân tố tác động đến cấu

trúc vốn của doanh nghiệp ngành năng lượng niêm yết tại thị trường chứng khoán

Việt Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tác giả và được sự hướng dẫn của

PGS.TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo.

Các thông tin, số liệu nghiên cứu trong luận văn rõ ràng, có nguồn gốc trung

thực và đáng tin cậy.

Tác giả xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về lời cam đoan này.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng 04 năm 2022

Học viên thực hiện

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tác giả xin gửi lời cảm ơn tới Nhà trường, Quý Thầy/Quý Cô của

trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho tác giả được

học tập trong môi trường tốt nhất, được tiếp thu và học hỏi kiến thức vô cùng quý

báu từ Quý Thầy, Quý Cô, bạn bè trong thời gian vừa qua để tác giả có được thành

công ngày hôm nay.

Trong quá trình làm luận văn, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất

tới PGS.TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo – người hướng dẫn trực tiếp đã tận tình chỉ bảo,

quan tâm sâu sát và cho tác giả những lời khuyên vô cùng quý báu, giúp đỡ tác giả

hoàn thiện luận văn nghiên cứu này.

Trong quá trình học tập và nghiên cứu, tác giả xin gửi lời cảm ơn tới gia đình,

bạn bè và anh/chị/em đồng nghiệp luôn đồng hành, động viên, giúp đỡ tác giả hoàn

thành tốt khoá học.

Với thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế trong khi đó vấn đề thực tiễn

rất rộng lớn cho nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Vì

vậy, tác giả rất mong nhận được những đóng góp, ý kiến quý báu nhất của Quý

Thầy/Cô và bạn bè để tác giả hoàn thiện hơn luận văn nghiên cứu.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng 04 năm 2022

Tác giả

Nguyễn Quốc Huy

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Tên đề tài

Nhân tố tác động đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp ngành năng lượng

niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam.

Nội dung

Mục đích chính của luận văn nhằm xác định nhân tố và đo lường các

nhân tố tác động đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp ngành năng lượng niêm

yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Tác giả thu thập báo cáo tài chính

của 39 doanh nghiệp ngành năng lượng niêm yết trên sở giao dịch chứng

khoán HOSE và sở giao dịch chứng khoán HNX tại Việt Nam trong giai đoạn

2011 – 2020. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 06 nhân tố tác động đến cấu trúc

vốn của doanh nghiệp ngành năng lượng như quy mô doanh nghiệp, tốc độ

tăng trưởng, tỷ suất sinh lời, cấu trúc tài sản, tính thanh khoản của tài sản và

tuổi của doanh nghiệp. Trong đó, quy mô doanh nghiệp, tốc độ tăng trưởng

tác động thuận chiều và tỷ suất sinh lời, cấu trúc tài sản, tính thanh khoản của

tài sản, tuổi của doanh nghiệp tác động nghịch chiều với cấu trúc vốn.

Từ những kết quả thu được tác giả đưa ra các gợi ý, khuyến nghị liên

quan về cấu trúc vốn cho các nhà quản lý doanh nghiệp ngành năng lượng.

Từ khoá

Nhân tố tác động, cấu trúc vốn, năng lượng.

iv

ABTRACT

Title

Factors influencing the capital structure of energy companies listed on

the Vietnamese stock exchange

Abstract

The primary goal of this thesis is to identify and quantify the factors

influencing the capital structure of energy firms listed on the Vietnamese stock

exchange. The author compiles financial statements from 39 energy firms

listed on the HOSE and HNX in Vietnam from 2011 to 2020. The regression

was done by using Stata14 software based on the collected data. According to

the findings of the study, there are six elements influencing the capital

structure of energy enterprises: company size, growth rate, profitability ratio,

asset structure, asset liquidity and the number of years in which the firm has

been operated. In which the size of the company, growth rate have a positive

influence on the capital structure and the profitability ratio, asset structure,

asset liquidity, and age of the business have a negative impact on the capital

structure.

Based on the findings, the author makes pertinent proposals and

recommendations on capital structure for company managers in the energy

industry.

Key words

Impact factors, capital structure, and energy.

v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Cụm từ Tiếng Anh Cụm từ Tiếng Viết

BMA Bayesian Model Averaging

Phương pháp Bayesian Model

Average

CPI Consumer Price Index Chỉ số giá tiêu dùng

FEM Fixed Effects Model Mô hình hồi quy tác động cố định

FGLS Generalized Least Square

Mô hình ước lượng bình phương

tối thiểu tổng quát khả thi

GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm nội địa

GMM

Generalized Method of

Moments

Phương pháp hồi quy tổng quát

khoảng khắc

HNX

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà

Nội

HOSE

Sở Giao dịch Chứng khoán Thành

phố Hồ Chí Minh

Pooled OLS

Mô hình hồi quy bình phương nhỏ

nhất

REM Random Effects Model

Mô hình hồi quy tác động ngẫu

nhiên

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

TTCK Thị trường chứng khoán

VIF Variance Inflation Factors Hệ số phóng đại phương sai

WACC

Weighted Average Cost of

Capital

Chi phí sử dụng vốn bình quân

vi

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ii

TÓM TẮT..................................................................................................... iii

MỤC LỤC .....................................................................................................vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................v

DANH MỤC BẢNG ......................................................................................x

DANH MỤC HÌNH .......................................................................................x

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI............................................................1

1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.....................................................................1

1.1.1 Đặt vấn đề .....................................................................................1

1.1.2 Tính cấp thiết của đề tài................................................................2

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU..............................................................3

1.2.1 Mục tiêu tổng quát........................................................................3

1.2.2 Mục tiêu cụ thể .............................................................................3

1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ................................................................4

1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU..................................4

1.4.1 Đối tượng nghiên cứu ...................................................................4

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu ......................................................................4

1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................................4

1.6 ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU...................................................5

1.7 BỐ CỤC NGHIÊN CỨU ..................................................................7

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM

9

2.1 Tổng quan về cấu trúc vốn của doanh nghiệp...................................9

2.1.1 Khái niệm cấu trúc vốn.................................................................9

2.1.2 Chỉ tiêu đo lường cấu trúc vốn ...................................................10

2.2 Lý thuyết về cấu trúc vốn ................................................................11

2.2.1 Lý thuyết M&M về cơ cấu vốn ..................................................11

vii

2.2.2 Quan điểm truyền thống về cấu trúc vốn....................................12

2.2.3 Lý thuyết đánh đổi về cơ cấu vốn...............................................13

2.2.4 Lý thuyết trật tự phân hạng.........................................................14

2.2.5 Lý thuyết định thời điểm thị trường ...........................................15

2.3 Các nghiên cứu thực nghiệm...........................................................15

2.3.1 Một số nghiên cứu trên thế giới..................................................16

2.3.2 Một số nghiên cứu trong nước....................................................17

2.4 Các nhân tố tác động đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp ..............19

2.4.1 Quy mô doanh nghiệp.................................................................19

2.4.2 Tốc độ tăng trưởng .....................................................................19

2.4.3 Tỷ suất sinh lời ...........................................................................20

2.4.4 Cấu trúc tài sản ...........................................................................20

2.4.5 Thuế thu nhập doanh nghiệp ......................................................20

2.4.6 Tính thanh khoản của tài sản ......................................................21

2.4.7 Giá thị trường của cổ phiếu ........................................................21

2.4.8 Tuổi của doanh nghiệp................................................................21

2.4.9 Tốc độ tăng trưởng kinh tế .........................................................22

2.4.10 Lạm phát...................................................................................22

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................24

3.1 Giả thuyết nghiên cứu .....................................................................24

3.1.1 Quy mô doanh nghiệp.................................................................24

3.1.2 Tốc độ tăng trưởng .....................................................................24

3.1.3 Tỷ suất sinh lời ...........................................................................25

3.1.4 Cấu trúc tài sản ...........................................................................25

3.1.5 Thuế thu nhập doanh nghiệp ......................................................26

3.1.6 Tính thanh khoản của tài sản ......................................................27

3.1.7 Giá thị trường của cổ phiếu ........................................................27

3.1.8 Tuổi của doanh nghiệp................................................................28

3.1.9 Tốc độ tăng trưởng kinh tế .........................................................28

3.1.10 Lạm phát...................................................................................29