Nhận thức về chủ nghĩa khu vực

I^IHAN THlfC VE CHU I^GHIA KHU VUC

HOANG KHA C NAM*

LDATVANDE

Chii nghia khu vQc (Regionalism) 1ft mdt

thuftt ngQ dQdc sii dung vfto ca bdi canh

trong nQdc Iftn trong quan hp giQa cac qude

gia, tQc 1ft trong quan hp qude td (QHQT).

Chii nghia khu vQc 1ft mdt hipn tQdng lich

sQ vdi nhQng tidn de, ddng thai vft diu hipu

ciia nd da dQdc xuit hien tQ Ifiu. Chu nghia

khu vQc cung 1ft mdt nhfin td quan trpng

chi phdi lich sii the gidi cftn hipn dai. Mftc

du ehi thQc sQ xuft't hipn tQ niia cudi thd ky

XIX nhQng chii nghia khu vQc dft ghi dft'u

ft'n trong lich sii QHQT the ky XX. Tren

quy md toftn ciu, chii nghia khu vQc ndi len

sau Chien tranh The gidi thQ II vft ngfty

eftng trd nen manh me sau Chidn tranh

lanh (1). Hien nay, chii nghia khu vQc chi

phdi ri t nhieu hipn tQdng tron^ ddi sdng

qude gia va qude td. Nd khdng chi quy dinh

ldi ich qude gia va ehinh sach ddi ngoai cac

nQdc ma cdn tac ddng tdi nhieu xu hQdng

QHQT. SQ phu thupc li p nhau, khu vQc

hda, hdp tac va hdi nhap khu vQc,... ddu

dQdc thuc diy bdi chii nghia khu vQe.

Khdng cdn nghi ngd gi nQa, chii nghia khu

vQc dang trd thanh mdt dac diem ciia the

gidi hipn dai. Tham chi, nd cdn dQdc coi la

tac nhfin giup binh thftnh "trftt tQ the gidi

mdi dQdc khu vQc hda" (new regionalised

world order) (2).

Bdi the, chic bi n nhftn thQc chii nghia

khu vQc 1ft cin thiet trong nghien cQu lich sii

thd gidi ndi chung, lich sii QHQT ndi rieng.

Tuy nhien, vipe nghien cQu chu nghia

khu vQc clii mdi dQdc bit diu tQ sau Chidn

tranh The gidi thQ II. Theo Shaun Breshn

& Richard Higgott, cd hai Iftn sdng nghien

cQu chii nghia khu vQc. Lan sdng thQ nhit

dQdc bat di u tQ nhQng nftm 1950 vft tftp

trung chii yeu vfto thQc td lien ket khu vQc

ciia Tfiy Au. Cd sd ly luftn cua Iftn sdng nfty

dQa nhieu vfto ly thuyet hdi nhftp khu vQc

ciia Chii nghia ChQe nftng Mdi. Sau Chidn

tranh lanh, do sQ thay ddi ciia thQc tiln

(bidn ddi ed ciu dia chinh tri the gidi, si^

tang trQdng ciia toan ciu hda, sQ xuit hi$n

nhidu md hinh chii nghia khu vQc khae

nhau d Bftc vft Nam My, d Ddng A vft Nam

A,...) vft yeu ciu bd sung nhQng khiem

khuyet vd ly luftn ciia Iftn sdng mdt (chQa

thft'y dQdc tim quan' trpng ciia ban sfte

trong vipe xfiy dQng khu vQc vft tac dpng

ciia nhQng thaeh thQc tQ ben ngofti,...). l^n

sdng nghien cQu chii nghia khu vQc thQ hai

da ndi len (3).

Nhin chung, tinh hinh nghien cQu chii

nghia khu vQc 1ft mdt bQc tranh da mftu sac

vdi nhieu quan dilm vft each nhin khac

nhau vd chii nghia khu vQc. Tren phQdng

dien ly thuyet, sQ da dang nfty xuit phat tQ

'TS. Khoa Qude te hoe - TrUdng DHKHXH&NV - DHQG HN