Người Hoa ở Philipin dưới thời kỳ thuộc Tây Ban Nha (1565-1898)

NGUdi HOA O PHILIPPIN DUOI THOI KY

THUOC TAY BAN NHA (1565 - 1898)

DUONG VAN HUY

Thdi ky thudc Tay Ban Nha (1565-

1898) la giai doan quan trpng

trong tien trinh phi t trien cua ljch sfl

Philippin. Ddng thdi, vdi sfl phat trien cfla

kinh te thfldng mai cua Philippin d i thu

hut nhieu di di n v i thfldng nhan ngfldi

Hda den di trfl va boat ddng kinh te tai

quan dao niy. Mac dfl trong qu i trinh

phit trien eiia edng ddng ngfldi Hoa d day

cd nhflng mau thuan ve ldi ich kinh te vdi

ngUdi Tay Ban Nha, song vj vdi sfl nhay

ben trong hoat dpng thfldng mai va sflc

sd'ng manh me cua nhflng ngfldi Hoa di

tru d quan dao nay, cho nen, hp da sdm

khang djnh dUdc vj the cua minh. Ben

canh dd, sU hinh than h v i phi t trien eua

cpng ddng ngUdi Hoa d Philippin cung gap

ri't nhieu thin g tram, nhUng hp van la

nhan td' quan trpng trong qua trinh phi t

trien kinh te - xa hdi d Philippin trong giai

doan nay.

ThUtfng mai va di tru cua ngii6i Hoa

de'n Philippin

Vdi vj trf dudng bien khdng qua xa so

vdi cic cang thj khu vflc duyen hai vflng

Nam Trung Hoa va cac cang thj cua Nhi t

Ban, do vay tfl trfldc khi thflc dan Tay

Ban Nh a xam chiem v i thd'ng trj

Philippin thi ndi ni y da thu hu t manh me

cic thuyen budn cfla eac thfldng nhi n

Trung Qud'c, Nhi t Ban den budn ban.

Hin g ho i mang den bdi cic Hoa thfldng

v i Nhi t thfldng da dUde tieu thu nhieu

tren cic dao ldn cfla quan dao Philippin.

Ngay sau khi Ti y Ban Nha di t ach thd'ng

trj ddi vdi Philippin thi vien Tdng ddc

nhiem ky dau tien cua Tay Ban Nha d

Manila la Miguel Lopezde Legazpi da viet

thu gfli cho qud'c vUdng Tay Ban Nha

Philippe vao ngay 23 thin g 7 nam 1567

d i nhi n xet: "chung toi d phia bdc cua

vung ddt ndy, cd the Id phia tdy bdc, cdch

khong xa cd mgt sd ddo ldn ggi Id ddo

Luzon vd Mindanao. NgUdi Trung Qud'c

vd ngUdi Nhdt Bdn hdng ndm deu den

ddy mdu dich, hdng hod hg mang theo la

ta lua, hdng det, chudng, vu. khi, ddu

tham, ihie'c, vdi in hoa vd mgt so'vat dung

nho khde, hg chd di vdng vd nen. Ddn cU

tren hai ddo ldn ndy la ngUdi Moro (ngUdi

Moro thugc bg Igc Islam, hg td phia nam

de'n, chu yeu tren ddo Mindanao vd Sulu),

hg thu mua nhUng hdng hod ngUdi Trung

Quo'c vd ngUdi Nhdt Bdn mang de'n sau do

cha di cdc ddo khde de bdn"^^\ Khi hoat

' Ths. Difdng Van Huy, Vien Nghien cflu Dong Nam A