Nghiên cứu xây dựng hồ sơ địa chính dạng số phục vụ công tác quản lý đất đai tại xã Trung Hội, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TRẦN TUẤN MINH

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG HỒ SƠ ĐỊA CHÍNH

DẠNG SỐ PHỤC VỤ CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

TẠI XÃ TRUNG HỘI, HUYỆN ĐỊNH HÓA,

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TRẦN TUẤN MINH

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG HỒ SƠ ĐỊA CHÍNH

DẠNG SỐ PHỤC VỤ CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

TẠI XÃ TRUNG HỘI, HUYỆN ĐỊNH HÓA,

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý đất đai

Mã số ngành: 60 85 01 03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Đức Thạnh

CHỮ KÝ

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. Nguyễn Đức Thạnh

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của bản thân. Các

số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa ai công bố trong bất

kỳ công trình nào khác. Mọi trích dẫn trong luận án đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Trần Tuấn Minh

ii

LỜI CẢM ƠN

Để có thể hoàn thành được luận văn này, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn

sâu sắc tới TS. Nguyễn Đức Thạnh người không những định hướng nghiên

cứu cho tác giả trên con đường nghiên cứu khoa học mà còn luôn tận tình

hướng dẫn, chỉ bảo và giải đáp các thắc mắc cho tác giả trong suốt thời gian

thực hiện đề tài và trực tiếp hướng dẫn tác giả hoàn thành luận văn này.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo phòng Đào tạo, khoa Quản

lý Tài nguyên, trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã giảng dạy, đóng góp ý

kiến, tạo điều kiện cho tác giả học tập và hoàn thành luận văn của mình.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của lãnh đạo Huyện

ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện Định Hóa trong việc lãnh

đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn cán bộ phòng Tài nguyên và Môi trường,

Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Định Hóa, UBND xã Trung Hội

đã giúp đỡ tác giả trong quá trình thu thập tài liệu thực hiện luận văn.

Tác giả xin chân thành cảm ơn người thân trong gia đình, bạn bè và đồng

nghiệp đã làm chỗ dựa tinh thần vững chắc cho tác giả học tập và công tác.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017

Tác giả luận văn

Trần Tuấn Minh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. iv

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ v

DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................ vi

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Yêu cầu của đề tài ......................................................................................... 2

4. Ý nghĩa của đề tài.......................................................................................... 3

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 4

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài .......................................................................... 4

1.1.1. Nhà nước thống nhất quản lý về đất đai ................................................. 4

1.1.2. Các nội dung quản lý nhà nước về đất đai.............................................. 4

1.1.3. Cơ sở khoa học xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính .................................. 5

1.1.4. Cơ sở pháp lý xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính..................................... 9

1.2. Vai trò của hệ thống hồ sơ địa chính đối với quản lý đất đai .................. 11

1.2.1. Khái niệm hệ thống hồ sơ địa chính ..................................................... 11

1.2.2. Nội dung hồ sơ địa chính ...................................................................... 12

1.2.3. Vai trò của hệ thống hồ sơ địa chính đối với công tác quản lý đất đai....... 14

1.3. Các thành phần và nội dung hệ thống hồ sơ địa chính ở nước ta hiện nay.... 15

1.3.1. Hồ sơ tài liệu gốc, lưu trữ và tra cứu khi cần thiết................................ 15

1.3.2. Hồ sơ địa chính phục vụ thường xuyên trong quản lý.......................... 16

1.3.3. Hồ sơ địa chính dạng số (cơ sở dữ liệu địa chính số)........................... 20

iv

1.4. Hồ sơ địa chính của một số nước trên thế giới ........................................ 21

1.4.1. Hồ sơ địa chính của Úc ......................................................................... 21

1.4.2. Hồ sơ địa chính của Malaysia ............................................................... 22

1.4.3. Hồ sơ địa chính của Thụy Điển............................................................. 23

1.4.4. Hồ sơ địa chính của Hà Lan.................................................................. 25

1.5. Xu hướng trong quá trình hoàn thiện hồ sơ địa chính ở Việt Nam ......... 27

1.6. Tổng quan thực trạng hồ sơ địa chính và tình hình xây dựng hồ sơ địa

chính dạng số tại huyện Định Hóa .................................................................. 32

1.6.1. Tổng quan thực trạng hồ sơ địa chính................................................... 32

1.6.2. Tình hình xây dựng hồ sơ địa chính dạng số........................................... 33

Chương 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 34

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 34

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 34

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 34

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................ 34

2.2.1. Địa điểm................................................................................................ 34

2.2.2. Thời gian nghiên cứu ............................................................................ 34

2.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 34

2.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội và thực trạng quản lý

đất đai trên địa bàn xã Trung Hội, huyện Định Hóa....................................... 34

2.3.2. Đánh giá thực trạng thông tin đất đai trên hệ thống hồ sơ địa chính

dạng giấy của xã Trung Hội............................................................................ 34

2.3.3. Nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính, ứng dụng phần mềm

ViLIS lập hồ sơ địa chính dạng số xã Trung Hội ........................................... 35

2.3.4. Nhận xét và đánh giá kết quả ứng dụng phần mềm ViLIS................... 35

2.3.5. Giải pháp hoàn thiện hồ sơ địa chính xã Trung Hội, huyện Định Hóa ...... 35

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 35

2.4.1. Phương pháp điều tra thu thập số liệu................................................... 35

2.4.2. Phương pháp đo đạc chỉnh lý bản đồ địa chính và xây dựng cơ sở

dữ liệu địa chính.............................................................................................. 36

v

2.4.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích dữ liệu ......................................... 37

2.4.4. Phương pháp chuyên gia ....................................................................... 37

2.4.5. Phương pháp kiểm nghiệm thực tế ....................................................... 37

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................ 38

3.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội xã Trung Hội, huyện

Định Hóa ......................................................................................................... 38

3.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 38

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 42

3.1.3. Thực trạng quản lý đất đai trên địa bàn xã Trung Hội, huyện Định Hóa...... 46

3.2. Thực trạng thông tin đất đai trên hệ thống hồ sơ địa chính dạng giấy

của xã Trung Hội............................................................................................. 51

3.2.1. Thực trạng dữ liệu bản đồ xã Trung Hội................................................. 51

3.2.2. Thực trạng công tác lưu trữ các sổ của hồ sơ địa chính xã Trung Hội..... 52

3.3. Nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính, ứng dụng phần mềm

ViLIS 2.0 lập hồ sơ địa chính dạng số xã Trung Hội ..................................... 54

3.3.1. Xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính ......................................................... 54

3.3.2. Ứng dụng phần mềm ViLIS lập hồ sơ địa chính dạng số..................... 66

3.3.3. Ứng dụng hồ sơ địa chính dạng số phục vụ công tác quản lý nhà

nước về đất đai ................................................................................................ 67

3.4. Nhận xét và đánh giá kết quả ứng dụng phần mềm ViLIS...................... 69

3.4.1. Nhận xét và đánh giá............................................................................. 69

3.4.2. Những kết quả đạt được ........................................................................ 70

3.4.3. Những khó khăn, tồn tại........................................................................ 71

3.5. Đề xuất giải pháp hoàn thiện hồ sơ địa chính xã Trung Hội, huyện

Định Hóa ......................................................................................................... 72

3.5.1. Xác định nội dung và cấu trúc thông tin dữ liệu địa chính................... 72

3.5.2. Giải pháp về kỹ thuật đối với phần mềm quản trị................................. 74

3.5.3. Giải pháp về cơ chế chính sách............................................................. 74

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 78

PHỤ LỤC....................................................................................................... 80

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BĐĐC : Bản đồ địa chính

BTNMT : Bộ Tài nguyên và Môi trường

CCDM : Core Cadastral Domain Model

CNQSD : Chứng nhận quyền sử dụng

CSDL : Cơ sở dữ liệu

ĐKQSDĐ : Đăng ký quyền sử dụng đất

GCN : Giấy chứng nhận

GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

HSĐC : Hồ sơ địa chính

LADM : Land Administration Domain Model

QSD : Quyền sử dụng

STDM : Social Tenure Domain Model

TN&MT : Tài nguyên và Môi trường

UBND : Ủy ban nhân dân

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Diện tích và cơ cấu các loại đất chính ở xã Trung Hội năm 2015... 46

Bảng 3.2. Tình hình biến động đất đai của xã Trung Hội giai đoạn

2010-2015 ................................................................................... 47

Bảng 3.3. Thực trạng bản đồ địa chính xã Trung Hội................................. 52

Bảng 3.4. Hệ thống hồ sơ địa chính xã Trung Hội...................................... 52

Bảng 3.5. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu về người sử dụng đất trên

địa bàn xã Trung Hội .................................................................. 56

Bảng 3.6. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu về thửa đất trên địa bàn xã

Trung Hội.................................................................................... 57

Bảng 3.7. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu về thửa đất sử dụng vào mục

đích nông nghiệp trên địa bàn xã Trung Hội .............................. 58

Bảng 3.8. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu về thửa đất sử dụng vào mục

đích phi nông nghiệp trên địa bàn xã Trung Hội ........................ 59

Bảng 3.9. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu về thửa đất có mục đích

chưa sử dụng trên địa bàn xã Trung Hội..................................... 60

Bảng 3.10. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu về tình trạng pháp lý của

thửa đất trên địa bàn xã Trung Hội ............................................. 61

Bảng 3.11. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu về nguồn gốc đất đai trên

địa bàn xã Trung Hội .................................................................. 62

Bảng 3.12. Kết quả xây dựng các loại tài liệu về hồ sơ địa chính từ cơ

sở dữ liệu địa chính dạng số Xã Trung Hội ................................ 67

vi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Mô hình hạt nhân trong lĩnh vực địa chính, CCDM...................... 5

Hình 1.2. Mô hình địa chính LADM ............................................................. 6

Hình 1.3. Mô hình địa chính STDM của UN-Habitat, năm 2009 ................. 8

Hình 1.4. Sơ đồ liên kết giữa các nhóm dữ liệu thành phần........................ 10

Hình 1.5. Các thuộc tính cơ bản trong mô hình CSDL địa chính nước ta .. 10

Hình 1.6. Yêu cầu thông tin đất đai trong quản lý nhà nước về đất đai ...... 12

Hình 1.7. Vai trò của hệ thống hồ sơ địa chính đối với công tác quản lý

đất đai........................................................................................... 15

Hình 1.8. Hệ thống Kadaster-on-line của Hà Lan ....................................... 26

Hình 1.9. Mô hình thành phần cơ sở dữ liệu địa chính số........................... 31

Hình 3.1. Sơ đồ vị trí địa lý xã Trung Hội, huyện Định Hóa ...................... 38

Hình 3.2. Bản đồ địa chính xã Trung Hội (dạng Shape file) được đổ mầu

theo mục đích sử dụng đất ........................................................... 55

Hình 3.3. Các bước cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu thuộc tính .......... 63

Hình 3.4. Công cụ nhập dữ liệu từ Excel của ViLIS................................... 65

Hình 3.5. Kết quả hoàn thiện cơ sở dữ liệu địa chính số xã Trung Hội -

Huyện Định Hóa đưa vào phục vụ công tác quản lý đất đai ....... 65

Hình 3.6. Chức năng của modul Kê khai đăng ký và lập hồ sơ địa chính... 66

Hình 3.7. Chức năng của Modul Đăng ký biến động và quản lý biến động .... 68

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong giai đoạn hiện nay, sử dụng đất đai đang là nhu cầu thiết yếu

ngày càng tăng của con người, kéo theo đó là yêu cầu về sự quản lý chặt chẽ

và có hệ thống của Nhà nước nhằm mục đích sử dụng hiệu quả và bền vững

nguồn tài nguyên hữu hạn này. Để quản lý đất đai có hiệu quả thì hệ thống hồ

sơ địa chính có một vai trò hết sức quan trọng vì đây là cơ sở pháp lý để thực

hiện các công tác quản lý nhà nước về đất đai như: đăng ký cấp giấy chứng

nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liền với đất.

đăng ký biến động, quy hoạch sử dụng đất chi tiết,...

Ở nước ta, nhu cầu hiện đại hóa hệ thống hồ sơ địa chính ngày càng trở

nên cấp thiết do phần lớn dữ liệu lưu trữ tại các địa phương ở dạng giấy và

phương pháp quản lý thủ công dẫn đến những khó khăn trong tra cứu thông tin

và cập nhật biến động về sử dụng đất đai. Trong khi, hồ sơ địa chính là hệ thống

tài liệu mang tính kế thừa cao. Vì vậy, theo sự phát triển của xã hội, các thông tin

về đất đai cũng ngày càng được tăng theo cấp số nhân. Nếu chúng ta vẫn áp

dụng quản lý thủ công theo dạng văn bản giấy tờ thì hệ thống hồ sơ địa chính sẽ

chất thành “núi”. Tầm quan trọng của hồ sơ địa chính đã được khẳng định. Tuy

nhiên thực trạng hệ thống Hồ sơ địa chính của tỉnh Thái Nguyên nói chung và

của huyện Định Hóa nói riêng vẫn còn nhiều bất cập và bức xúc cần giải quyết.

Huyện Định Hóa đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ, các quan hệ

đất đai ngày càng trở nên phức tạp và đa dạng, nhưng lại chưa có hệ thống

bản đồ địa chính chính quy, bản sao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ

địa chính, sổ mục kê không đầy đủ, không được cập nhật thường xuyên đồng

bộ ở ba cấp. Hệ thống hồ sơ địa chính không đầy đủ, không có tính cập nhật

nên công tác quản lý đất đai của các xã thuộc huyện Định Hóa trong một thời

gian dài từ trước đến nay gặp rất nhiều khó khăn.