Nghiên Cứu Xây Dựng Bản Đồ Phân Vùng Hàm Lượng Kim Loại Nặng Trong Nước Ngầm Tại Xã Thạch Sơn Huyện Lâm Thao Tỉnh Phú Thọ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG & MÔI TRƢỜNG

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

TÊN ĐỀ TÀI

“NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG BẢN ĐỒ PHÂN VÙNG HÀM

LƢỢNG KIM LOẠI NẶNG TRONG NƢỚC NGẦM TẠI XÃ

THẠCH SƠN, HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ”

NGÀNH: Khoa học môi trƣờng.

MÃ SỐ: 306

Giáo viên hƣớng dẫn: Ths. Trần Thị Hƣơng

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Tình

Msv: 1153061933

Khoá học: 2010 - 2015

Hà Nội, 2015

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành tốt đề tài này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận

đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ của các thầy cô giáo, các cơ quan, cán bộ công

nhân viên và các hộ gia đình trên địa bàn xã Thạch Sơn – Lâm Thao – Phú

Thọ.

Trƣớc tiên tôi xin tỏ lòng biết ơn chân thành tới các anh chị cán bộ

công tác tại UBND xã Thạch Sơn đã cung cấp các tài liệu và tạo điều kiện cho

tôi thực hiện đề tài trong thời gian qua.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Cô giáo Ths Trần Thị Hƣơng và

các Thầy cô giáo trong bộ môn kỹ thuật Môi trƣờng, khoa QLTNR&MT,

trƣờng Đại học Lâm nghiệp Việt Nam đã tận tình hƣớng dẫn giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành bài khóa luận này.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn Cô giáo chủ nhiệm cùng tập thể

lớp 56A- KHMT, bạn bè và ngƣời thân đã nhiệt tình giúp đỡ, động viên khích

lệ tôi trong suốt thời gian học tập, rèn luyện tại trƣờng Đại học Lâm nghiệp

Việt Nam.

Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng nhƣng do thời gian hạn hẹp và kinh

nghiệm nghiên cứu của bản thân còn hạn chế nên đề tài không tránh khỏi

những thiếu sót. Rất mong nhận đƣợc nhiều ý kiến đóng góp quý báu của các

Thầy cô và các bạn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Ngày 09 tháng 05 năm 2014

Sinh viên

Nguyễn Thị Tình

TÓM TẮT KHÓA LUẬN

Khoa: Quản lý Tài Nguyên Rừng & Môi Trƣờng

Khóa: 2011 - 2015

1. Tên khóa luận: “Research building partition map heavy metal content in

groundwater in Thach Son commune, Lam Thao district, Phu Tho

province”

(Nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng hàm lượng kim loại nặng trong nước

ngầm tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ).

2. Giáo viên hƣớng dẫn: Ths. Trần Thị Hƣơng

3. Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Tình

4. Địa điểm thực tập: Khóa luận tiến hành nghiên cứu tại địa bàn xã Thạch

Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ

5. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chung:

- Góp phần nâng cao chất lƣợng nƣớc ngầm tại khu vực nghiên cứu.

Mục tiêu cụ thể:

- Xây dựng đƣợc bản đồ phân cấp mức độ ô nhiễm một số kim loại

nặng trong nƣớc ngầm tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú

Thọ

- Đề xuất đƣợc các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm kim loại nặng trong

nƣớc ngầm tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

6. Nội dung nghiên cứu

Để thực hiện đƣợc mục tiêu nêu trên, đề tài đã tập trung vào những nội

dung sau:

- Nghiên cứu thực trạng sử dụng nƣớc ngầm tại xã Thạch Sơn, huyện

Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

- Nghiên cứu xác định hàm lƣợng một số kim loại nặng trong nƣớc

ngầm tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

- Nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng hàm lƣợng kim loại nặng

trong nƣớc ngầm tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

- Đề xuất biện pháp giảm thiểu ô nhiễm kim loại nặng trong nƣớc ngầm

tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

7. Phƣơng pháp nghiên cứu

- Phƣơng pháp kế thừa tài liệu

- Phƣơng pháp lấy mẫu và phân tích mẫu

- Phƣơng pháp điều tra phỏng vấn

- Phƣơng pháp xử lý số liệu nội nghiệp

- Phƣơng pháp nội suy không gian

8. Kết quả nghiên cứu

Hàm lƣợng các kim loại nặng trong nƣớc ngầm tại địa bàn xã vẫn đang

ở mức khá cao, hàm lƣợng sắt đã vƣợt các giới hạn cho phép rất nhiều, hàm

lƣợng Asen thì cũng vƣợt qua giới hạn khi sử dụng nguồn nƣớc ngầm cho

mục đích ăn uống, còn hàm lƣợng chì thì vẫn ở mức khá cao, mặc dù hàm

lƣợng chì cũng có xu hƣớng giảm trong những năm qua.

Đề tài đã tiến hành xây dựng bản đồ phân cấp mức độ ô nhiễm và bản

đồ phân vùng hàm lƣợng các kim loại nặng chì, sắt và Asen, để dự báo đƣợc

các mức độ nhiễm,và xác định đƣợc hàm lƣợng của chì, sắt và asen có trong

nƣớc ngầm tại các vị trí mà ta muốn xác định trên địa bàn xã và từ đó có thể

đƣa ra đƣợc các giải pháp và phƣơng án xử lý hiệu quả, đúng nơi đúng địa

điểm, góp phần nâng cao chất lƣợng nƣớc ngầm tại địa bàn xã Thạch Sơn.

Trên cơ sở điều tra và phân tích đề tài đã đề xuất một số giải pháp về

mặt quản lý, mặt kỹ thuật và các mặt xã hội, để góp phần nâng cao hiệu quả

chất lƣợng nƣớc ngầm tại địa bàn xã Thạch Sơn cũng nhƣ nâng cao nhận thức

của ngƣời dân trong khu vực về sử dụng nguồn nƣớc hợp lý, vừa bảo vệ sức

khỏe của chính mình vừa bảo vệ môi trƣờng.

MỤC LỤC

Trang

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT KHÓA LUẬN

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU............................ 2

1.1. Tổng quan về kim loại nặng....................................................................... 2

1.2. Nƣớc ngầm và sự ô nhiễm nƣớc ngầm ...................................................... 6

1.2.1. Khái niệm nƣớc ngầm............................................................................. 6

1.2.2. Sự ô nhiễm nƣớc ngầm ........................................................................... 7

1.3. Ô nhiễm kim loại nặng trong nƣớc ngầm .................................................. 7

1.3.1. Nguồn gốc kim loại nặng trong nƣớc ngầm ........................................... 7

1.3.2. Các dạng tồn tại của kim loại nặng trong nƣớc ngầm ............................ 8

1.4. Tình hình ô nhiễm kim loại nặng ở Việt Nam và trên thế giới................ 10

1.4.1. Tình hình ô nhiễm kim loại nặng trên thế giới ..................................... 10

1.4.2. Tình hình ô nhiễm kim loại nặng ở Việt Nam...................................... 13

1.4.3. Một số công trình nghiên cứu kim loại nặng tại khu vực nghiên cứu .. 15

1.5. Vai trò của sự phân vùng hàm lƣợng kim loại trong nƣớc ngầm ............ 18

CHƢƠNG 2..................................................................................................... 19

MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................. 19

2.1. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................. 19

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 19

2.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 19

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 19

2.4.1. Phƣơng pháp kế thừa tài liệu................................................................. 19

2.4.2. Phƣơng pháp lấy mẫu và phân tích mẫu ............................................... 20

2.4.2.1. Phƣơng pháp lấy mẫu......................................................................... 20

2.4.2.2. Phƣơng pháp phân tích mẫu............................................................... 22

2.4.3. Phƣơng pháp điều tra phỏng vấn .......................................................... 25

2.4.4. Phƣơng pháp xử lý số liệu nội nghiệp .................................................. 26

2.4.5. Phƣơng pháp nội suy không gian.......................................................... 26

CHƢƠNG 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN KINH TẾ - XÃ HỘI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU................................................................................................ 29

3.1. Điều kiện tự nhiên.................................................................................... 29

3.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 29

3.1.2. Điều kiện khí tƣợng thủy văn................................................................ 29

3.1.2.1. Điều kiện khí tƣợng............................................................................ 29

3.1.2.2. Điều kiện thủy văn ............................................................................. 30

3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội......................................................................... 31

3.2.1. Điều kiện kinh tế ................................................................................... 31

3.2.2. Điều kiện xã hội .................................................................................... 34

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU....................................................... 36

4.1. Thực trạng sử dụng nƣớc ngầm tại xã Thạch Sơn ................................... 36

4.1.1. Mục đích sử dụng nƣớc ngầm tại khu vực nghiên cứu......................... 36

4.1.2. Trữ lƣợng và mức độ khai thác nguồn nƣớc ngầm............................... 37

4.2. Hàm lƣợng một số kim loại nặng trong nƣớc ngầm tại địa bàn xã Thạch

Sơn – Lâm Thao – Phú Thọ ............................................................................ 39

4.2.1.Sắt tổng số .............................................................................................. 40

4.2.2. Chì Pb.................................................................................................... 42

4.2.3. Asen....................................................................................................... 46

4.3. Xây dựng bản đồ phân vùng hàm lƣợng kim loại nặng trong nƣớc ngầm

tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. ....................................... 48

4.3.1. Lựa chọn tiêu chí phân loại................................................................... 48

4.3.2. Phân cấp mức độ ô nhiễm..................................................................... 49

4.3.3. Xây dựng bản đồ phân vùng hàm lƣợng kim loại nặng trong nƣớc ngầm

tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. ....................................... 50

4.3.3.1. Xây dựng bản đồ phân vùng hàm lƣợng sắt ...................................... 50

4.3.3.2. Xây dựng bản đồ phân vùng hàm lƣợng chì...................................... 51

4.3.3.3. Xây dựng bản đồ phân vùng hàm lƣợng Asen................................... 53

4.4. Đề xuất biện pháp giảm thiểu ô nhiễm kim loại nặng trong nƣớc ngầm tại

xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............................................. 54

4.4.1. Giải pháp về mặt quản lý ...................................................................... 54

4.4.2. Giải pháp về mặt kỹ thuật ..................................................................... 54

4.4.3. Giải pháp về mặt xã hội ........................................................................ 56

CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN - TỒN TẠI - KIẾN NGHỊ................................... 57

5.1. Kết luận .................................................................................................... 57

5.2. Tồn tại ...................................................................................................... 58

5.3. Kiến nghị.................................................................................................. 58

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 01

PHỤ LỤC 02

PHỤ LỤC 03