Nghiên Cứu Và Đề Xuất Phương Án Quản Lý Sâu Hại Keo Tai Tượng Tại Xã Trường Sơn Huyện Lương Sơn Tỉnh Hòa Bình

LỜI NÓI ĐẦU

Sau một thời gian nghiên cứu cùng với sự nỗ lực của bản thân, sự giúp

đỡ tận tình của các thầy cô giáo, cho đến nay dề tài khóa luận: “Nghiên cứu

và đề xuất phƣơng án quản lý sâu hại Keo tai tƣợng tại xã Trƣờng Sơn, huyện

Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình” đã hoàn thành. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân

thành nhất tới GS.TS Nguyễn Thế Nhã – ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn tôi

trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Ngoài ra, tôi xin gửi lời cảm ơn tới các

cô chú cán bộ xã Trƣờng Sơn, các bác chủ rừng trên địa bàn xã đã tạo điều

kiện giúp đỡ tôi thực hiện đề tài này.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh

nhất. Song do điều kiện thời gian nghiên cứu có hạn và buổi đầu làm quen với

công tác nghiên cứu khoa học cũng nhƣ còn hạn chế về kiến thức và kinh

nghiệm nên bài khóa luận này không tránh khỏi những thiếu sót nhất định mà

bản thân chƣa thấy đƣợc. Kính mong nhận đƣợc các ý kiến đóng góp của quý

thầy cô và bạn bè.

Xin chân thành cảm ơn!

Xuân Mai, ngày 10 tháng 05 năm 2015

Sinh viên thực hiện

Bạch Kim Trang

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

1. Tên khóa luận: “Nghiên cứu và đề xuất phƣơng án quản lý sâu hại keo tai

tƣợng tại xã Trƣờng Sơn, huyện Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình.”

2. Tên khóa luận bằng Tiếng Anh: “Researching and proposing pests

management projects of Keo tai tuong (Acacia mangium) in Truong Son

comune, Luong Son district, Hoa Binh province.”

3. Sinh viên thực hiện: BẠCH KIM TRANG

4. Giáo viên hƣớng dẫn: GS. TS. NGUYỄN THẾ NHÃ.

5. Nội dung khóa luận:

5.1. Xác định thành phần loài sâu hại, xác định loài sâu hại chính trong khu

vực nghiên cứu.

5.2. Xác định một số đặc điểm sinh học, sinh thái của loài sâu hại chính.

5.3. Nghiên cứu thử nghiệm một số biện pháp quản lí loài sâu hại chính.

5.4. Đề xuất biện pháp quản lí loài sâu hại chính.

6. Kết quả nghiên cứu

Qua đợt điều tra trên các lâm phần Keo tai tƣợng tại xã Trƣờng Sơn,

huyện Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình, từ ngày 01/04/2015 – 30/04/2015. Tôi đã

thu thập đƣợc 11 loài sâu hại thuộc 9 họ, 3 bộ. Trong 11 loài thu đƣợc có 10

loài hại lá, 1 loài hại thân và rễ Keo tai tƣợng. Các loài sâu hại thuộc bộ cánh

vẩy chiếm tỉ lệ cao nhất với 66,67% số họ và 72,73% số loài; tiếp đến là bộ

cánh cứng với 22,22% số họ và 18,18% số loài; bộ cánh bằng chiếm 11,11%

số họ và 9,09% số loài.

Tại địa bàn xã Trƣờng Sơn có 3 loài sâu hại chính đó là: Mối

(Macrotermes annaandalei Silvestri), Sâu nâu (Anomis fulvida Guenée), và

Sâu vạch xám (Speiredonia retorta Linnaeus). Với mật độ lần lƣợt là

2,91con/m2

, 0,70con/cây, 0,37con/cây. Cả 3 loại sâu hại này đều xuất hiện

trong cả 3 đợt điều tra, có xu hƣớng là giảm mật độ do thời tiết và tình hình

sinh trƣởng của cây.

Lựa chọn biện pháp phòng trừ phù hợp đối với loài sâu hại chính ở địa

phƣơng là:

- Biện pháp vật lý cơ giới: Cụ thể nhƣ trƣớc khi ADBP thì tỷ lệ phầm

trăm cây có sâu ở ô thí nghiệm là 73% và ở ô đối chứng là 70%. Sau khi

ADBP, thì tỷ lệ cây có sâu giảm đi đáng kể ở ô thí nghiệm (Sau 14 ngày giảm

từ 73% xuống còn 33%). Còn ở ô đối chứng thì tỷ lệ cây có sâu tăng lên (Từ

70% lên 80% sau đó giảm xuống 73%).

- Biện pháp kỹ thuật lâm sinh: Trƣớc khi ADBP thì tỷ lệ phần trăm cây

có sâu ở ô thí nghiệm là 77% và ở ô đối chứng là 70%. Sau khi ADBP, thì tỷ

lệ cây có sâu giảm đi đáng kể ở ô thí nghiệm (Sau 14 ngày giảm từ 77%

xuống còn 30%). Còn ở ô đối chứng thì tỷ lệ có sâu tăng lên khá nhiều (Từ

70% tăng lên 87%) có thể là do không áp dụng biện pháp kỹ thuật lâm sinh.

- Biện pháp sinh học: 3 loài thiên địch chính là nấm bạch cƣơng, kiến

đen và ong kén cánh tím.

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.................................... 3

1.1. Tình hình nghiên cứu về côn trùng trên thế giới và Việt Nam.................. 3

1.2. Tổng quan về sâu hại Keo tai tƣợng ở Việt Nam ...................................... 7

CHƢƠNG 2 ĐẶC ĐIỂM CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU........................... 9

2.1 Điều kiện tự nhiên....................................................................................... 9

2.1.1. Vị trí địa lí ............................................................................................... 9

2.1.2. Khí hậu thủy văn ..................................................................................... 9

2.1.3. Địa chất thổ nhƣỡng.............................................................................. 10

2.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội......................................................................... 10

2.2.1. Tình hình dân sinh................................................................................. 10

2.2.2. Tình hình kinh tế ................................................................................... 11

2.2.3. Văn hóa, giáo dục, y tế.......................................................................... 11

2.3. Hiện trạng sử dụng đất và hiện trạng rừng tại xã Trƣờng Sơn ................ 12

CHƢƠNG 3 MỤC TIÊU – NỘI DUNG – PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

......................................................................................................................... 13

3.1. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................. 13

3.1.1. Mục tiêu chung...................................................................................... 13

3.1.2. Mục tiêu cụ thể...................................................................................... 13

3.2. Giới hạn nghiên cứu................................................................................. 13

3.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 13

3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 13

3.4.1. Phƣơng pháp kế thừa tài liệu................................................................. 13

3.4.2. Phƣơng pháp điều tra thực địa .............................................................. 14

3.4.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu..................................................................... 20

3.4.4. Phƣơng pháp xác định loài sâu hại chính.............................................. 22

3.4.5. Phƣơng pháp xác định đặc điểm sinh học, sinh thái của loài sâu hại

chính ................................................................................................................ 22

3.4.6. Phƣơng pháp đề xuất các biện pháp phòng trừ..................................... 22

CHƢƠNG 4 KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........ 24

4.1. Thành phần các loài côn trùng tại khu vực nghiên cứu ........................... 24

4.2. Xác định loài sâu hại keo tai tƣợng chủ yếu ............................................ 27

4.3. Đặc tính sinh vật học của các loài sâu hại chủ yếu.................................. 31

4.3.1. Đặc điểm hình thái và sinh học của các loài sâu hại chủ yếu ............... 31

4.3.2. Biến động mật độ của các loài sâu hại chính ........................................ 37

4.4. Nghiên cứu thử nghiệm một số biện pháp quản lí loài sâu hại chính...... 42

4.4.1. Kết quả thử nghiệm biện pháp vật lý cơ giới........................................ 42

4.4.2. Kết quả thử nghiệm biện pháp kỹ thuật lâm sinh ................................. 43

4.5. Đề xuất biện pháp quản lý loài sâu hại chính .......................................... 44

4.5.1. Biện pháp vật lý cơ giới ........................................................................ 46

4.5.2. Biện pháp kỹ thuật lâm sinh.................................................................. 47

4.5.3. Biện pháp sinh học ................................................................................ 48

4.5.4. Biện pháp kiểm dịch và chọn giống kháng sâu hại............................... 49

4.5.5. Biện pháp hóa học................................................................................. 50

KẾT LUẬN – TỒN TẠI – KIẾN NGHỊ ........................................................ 51

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................. 1

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.01: Đặc điểm của các ô tiêu chuẩn ..................................................... 16

Bảng 4.01: Danh lục các loài sâu hại Keo tai tƣợng tại xã Trƣờng Sơn ........ 24

Bảng 4.02: Thống kê số họ và số loài sâu hại theo các bộ côn trùng ............. 26

Bảng 4.03: Sự biến động về mật độ các loài sâu hại Keo tai tƣợng ............... 29

Bảng 4.04. Biến động mật độ của các loài sâu hại chính theo các đợt điều tra.. 37

Bảng 4.05 : Mật độ các loài sâu hại chủ yếu ở các độ cao khác nhau ............ 38

Bảng 4.06: Kiểm tra đánh giá sự chênh lệch mật độ sâu hại giữa các vị trí địa

lý khác nhau theo tiêu chuẩn |U| ..................................................................... 40

Bảng 4.07: Mật độ các loài sâu hại chủ yếu ở các hƣớng phơi khác nhau..... 40

Bảng 4.08: Kiểm tra đánh giá sự chênh lệch mật độ sâu hại giữa các vị trí địa

lý khác nhau theo tiêu chuẩn |U| ..................................................................... 42

Bảng 4.09: Kết quả thử nghiệm biện pháp vật lý cơ giới ............................... 42

Bảng 4.10: Kết quả thử nghiệm biện pháp kỹ thuật lâm sinh......................... 43

Bảng 4.11: Kế hoạch điều tra, giám sát sâu nâu và sâu vạch xám hại lá Keo tai

tƣợng................................................................................................................ 45

Bảng 4.12: Các biện pháp phòng trừ cho từng loài sâu hại chính .................. 46