Nghiên cứu thử nghiệm vắc xin đa giá nhũ dầu phòng bệnh viêm phổi do vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida và Streptococcus suis gây ra ở lợn tại tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ QUỲNH ÁNH

NGHIÊN CỨU THỬ NGHIỆM VẮC XIN ĐA GIÁ

NHŨ DẦU PHÒNG BỆNH VIÊM PHỔI DO VI KHUẨN

ACTINOBACILLUS PLEUROPNEUMONIAE, PASTEURELLA

MULTOCIDA VÀ STREPTOCOCCUS SUIS GÂY RA Ở LỢN

TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ QUỲNH ÁNH

NGHIÊN CỨU THỬ NGHIỆM VẮC XIN ĐA GIÁ

NHŨ DẦU PHÒNG BỆNH VIÊM PHỔI DO VI KHUẨN

ACTINOBACILLUS PLEUROPNEUMONIAE, PASTEURELLA

MULTOCIDA VÀ STREPTOCOCCUS SUIS GÂY RA Ở LỢN

TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Thú y

Mã số: 8.64.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN ĐỨC HẠNH

THÁI NGUYÊN – 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

hoàn toàn trung thực và đã được sự đồng ý, cho phép sử dụng số liệu nghiên cứu

để hoàn thành luận văn cao học của PGS. TS. Cù Hữu Phú.

Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn này đã được cảm ơn. Các thông

tin, tài liệu trình bày trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 06 tháng 8 năm 2019

Tác giả

Nguyễn Thị Quỳnh Ánh

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau hai năm học tập và nghiên cứu, đến nay tôi đã hoàn thành chương trình

khoá học với luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Thú y về đề tài “Nghiên cứu thử

nghiệm vắc xin đa giá nhũ dầu phòng bệnh viêm phổi do vi khuẩn Actinobacillus

pleuropneumoniae, Pasteurella multocida và Streptococcus suis gây ra ở lợn tại

tỉnh Thái Nguyên”.Để hoàn thành khoá học và công trìnhnghiên cứu này, tôi đã nhận

được sự dạy bảo tận tình và định hướng của giảng viên hướng dẫn TS Trần Đức

Hạnh và sự giúp đỡ của PGS. TS. Cù Hữu Phú. Sự quan tâm giúp đỡ và tạo mọi

điều kiện thuận lợi của tập thể giảng viên khoa Chăn nuôi Thú y, Phòng Đào tạo

- Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên; Công ty Cổ phần thuốc thú y Đức Hạnh

Marphavet.

Nhân dịp này cho phép tôi được trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự

giúp đỡ tận tình, quý báu đó.

Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn hội đồng chấm luận văn đã giúp đỡ và

cho phép tôi được bảo vệ bản luận văn này.

Tôi xin được cảm ơn Ban Lãnh đạo đơn vị, bạn bè, đồng nghiệp, người

thân và gia đình đã động viên, tạo điều kiện về thời gian, về vật chất và tinh

thần để tôi hoàn thành tốt khoá học.

Thái Nguyên, ngày 06 tháng 8 năm 2019

Tác giả

Nguyễn Thị Quỳnh Ánh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU...................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................. x

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................ 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tế.......................................................................... 2

3.1. Ý nghĩa khoa học ....................................................................................... 2

3.2. Ý nghĩa thực tế ........................................................................................... 2

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 2

1.1. Vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae và bệnh viêm phổi lợn ......... 3

1.1.1. Vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae........................................... 3

1.1.2. Bệnh viêm phổi - màng phổi ở lợn do A. pleuropneumoniae................. 9

1.1.3. Tình hình nghiên cứu vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae và bệnh

viêm phổi lợn do vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae gây ra .............. 9

1.2. Vi khuẩn P. multocida và bệnh viêm phổi ở lợn do P. multocida gây ra.12

1.2.1. Vi khuẩn P. multocida........................................................................... 12

1.2.2. Bệnh viêm phổi ở lợn do vi khuẩn P. multocida .................................. 16

1.2.3. Tình hình nghiên cứu vi khuẩn P. multocida và bệnh viêm phổi lợn do vi

khuẩn P. multocida gây ra.....................................................................22

1.3. Vi khuẩn S. suis và bệnh viêm phổi ở lợn do vi khuẩn S. suis gây ra…. 22

1.3.1. Vi khuẩn S. suis..................................................................................... 22

1.3.2. Bệnh viêm phổi ở lợn do vi khuẩn S. suis............................................. 22

iv

1.1.2. Tình hình nghiên cứu vi khuẩn S. suis và bệnh viêm phổi lợn do vi khuẩn

S. sui gây ra.....................................................................................29

Chương 2. NỘI DUNG, NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU ................................................................................................................ 30

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 30

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 30

2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ............................................................................. 30

2.1.3. Thời gian nghiên cứu ............................................................................ 30

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 30

2.3.1. Môi trường, hóa chất dùng trong nghiên cứu chế tạo vắc xin đa giá nhũ

dầu phòng viêm phổi ở lợn.............................................................................. 31

2.3.2. Động vật thí nghiệm.............................................................................. 31

2.3.3. Máy móc, dụng cụ thí nghiệm .............................................................. 31

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 31

2.4.1. Phương pháp xác định số lượng vi khuẩn............................................. 31

2.4.4. Phương pháp chế tạo vắc xin phòng bệnh viêm phổi cho lợn .............. 32

2.4.5. Phương pháp nghiên cứu đáp ứng miễn dịch và độ dài miễn dịch của đàn

lợn sau tiêm phòng vắc xin đa giá nhũ dầu phòng bệnh viêm phổi ở lợn do vi

khuẩn A. pleuropneumoniae; P. multocida và S. suis..................................... 33

2.5. Phương pháp xử lý số liệu........................................................................ 37

2.5.1. Các phương pháp đo lường trong dịch tễ.............................................. 37

2.5.2. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 37

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................ 38

3.1. Kết quả xác định độc lực các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P.

multocida và S. suis phân lập được; chọn chủng vi khuẩn chế tạo vắc xin thử

nghiệm............................................................................................................. 38

3.1.1. Kết quả xác định độc lực các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae phân

lập được........................................................................................................... 38

v

3.1.2. Kết quả xác định độc lực của các chủng vi khuẩn P. multocida phân lập

được................................................................................................................. 40

3.1.3. Kết quả xác định độc lực của các chủng vi khuẩn S.suis phân lập được

45

3.2. Kết quả chế tạo vắc xin thử nghiệm phòng bệnh viêm phổi cho lợn .......... 45

3.2.1. Chọn giống vi khuẩn chế tạo vắc xin thử nghiệm.................................. 45

3.2.2. Kết quả chế tạo vắc xin thử nghiệm phòng viêm phổi cho lợn ............ 46

3.3. Kết quả xác định độ dài miễn dịch và hiệu lực của vắc xin thử nghiệm ở

lợn nuôi tại tỉnh Thái Nguyên ......................................................................... 57

3.3.1. Kết quả xác định độ dài miễn dịch của vắc xin thử nghiệm..................... 57

3.3.2. Kết quả xác định hiệu lực của vắc xin thử nghiệm ở lợn nuôi tại tỉnh Thái

Nguyên ............................................................................................................ 68

KẾT LUẬN, ĐỀ NGHỊ................................................................................... 71

1. Kết luận ....................................................................................................... 71

2. Đề nghị ........................................................................................................ 72

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 72

PHỤ LỤC 1 ....................................................................................................... 1

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

ADN : Acid Deoxyribonucleic

AGID : Agargel Immuno Diffuse

A. pleuropneumoniae : Actinobaccillus pleuroneumoniae

Apx : Apx - Toxins

BHI : Brain Heart Infusion

Bp : Base pair

CAMP : Chiristie - Atkinson - Munch - Peterson

CFU : Colony Forming Unit

CPS : Capsule polysaccharide

Cs : Cộng sự

DNT : Dermanecrotic toxin

ELISA : Enzyme - linked Immuno sorbant assay

H. pleuropneumoniae : Haemophilus pleuropneumoniae

HIP : Acid hippuric

HLTP : Hiệu lực tiêm phòng

IHA : Indirect Haemagglutination test

LPS : Lypopolysaccaride

LD : Lethal dose

MR : Methyl red

NAD : Nicotinamide Adenine Dinucleotide

OMPs : Outer membrane proteins

PBS : Phosphat buffer solution

PCR : Polymerase Chain Reaction

PPLO : Pleuropneumonia - like organism

P. multocida : Pasteurella multocida

RR : Relative Risk

vii

Sta. aureus : Staphylococcus aureus

S. suis : Streptococcus suis

TYE : Tryptone Yeast Extract Broth

TSA : Tryptic Soya Agar

TSB : Tryptone soya broth

VP : Voges Prokauer

YE : Yeast Extract