Nghiên cứu thời vụ gieo trồng đậu tương xuân trên đấy dốc tại tỉnh Bắc Kạn

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 3(47) Tập 2/N¨m 2008 – Tổng quan - Thông tin - Trao đổi

19

NGHI£N CøU THêI Vô GIEO TRåNG §ËU T¦¥NG XU¢N TR£N §ÊT DèC T¹I TØNH B¾C K¹N

TrÇn V¨n §iÒn - Lu©n ThÞ §Ñp (Tr−êng §H N«ng l©m - §H Th¸i Nguyªn)

1. §Æt vÊn ®Ò

§Ëu t−¬ng (Glycine max (L) Merr) lµ c©y trång ng¾n ngµy ®ãng vai trß quan träng thø 3

sau c©y lóa vµ ng« ®èi víi ng−êi n«ng d©n ë tØnh B¾c K¹n. TØnh B¾c K¹n cã quü ®Êt gieo trång

®Ëu t−¬ng vô xu©n kh¸ lín kho¶ng 11 ngh×n ha, trong ®ã cã 4,5 ngh×n ha ®Êt dèc vµ h¬n 6,5

ngh×n ha ®Êt 1 vô kh«ng cÊy ®−îc lóa xu©n (Ma §×nh Qu¸ng, 2005). Nh−ng hiÖn nay diÖn tÝch

gieo trång ®Ëu t−¬ng trong vô xu©n hµng n¨m l¹i rÊt nhá chØ chiÕm tõ 5-6% quü ®Êt (600-700

ha/n¨m) víi n¨ng suÊt kho¶ng 11 t¹/ha (Côc Thèng kª tØnh B¾c K¹n, 2006). Cã nhiÒu nguyªn

nh©n h¹n chÕ ph¸t triÓn ®Ëu t−¬ng vô xu©n ë B¾c K¹n, nh−ng thiÕu mét quy tr×nh kü thuËt phï

hîp cho trång ®Ëu t−¬ng xu©n ®−îc x¸c ®Þnh lµ mét nguyªn nh©n chÝnh h¹n chÕ n¨ng suÊt ®Ëu

t−¬ng cña tØnh. RÐt vµ h¹n ®Çu vô xu©n lµ nh÷ng khã kh¨n c¬ b¶n nhÊt ¶nh h−ëng ®Õn sù n¶y

mÇn vµ sinh tr−ëng cña c©y ®Ëu t−¬ng trong vô xu©n. ThÝ nghiÖm ®−îc triÓn khai nh»m x¸c ®Þnh

thêi vô gieo thÝch hîp cho c©y ®Ëu t−¬ng trång trong vô xu©n trªn ®Êt dèc t¹i B¾c K¹n nh»m

gi¶m ®−îc ¶nh h−ëng xÊu cña mét sè yÕu tè ngo¹i c¶nh bÊt lîi ®¶m b¶o c©y ®Ëu t−¬ng cho n¨ng

suÊt cao vµ æn ®Þnh. KÕt qu¶ cña thÝ nghiÖm gãp phÇn ®ãng hoµn thiÖn quy tr×nh trång c©y ®Ëu

t−¬ng t¹i tØnh B¾c K¹n còng nh− c¸c tØnh miÒn nói phÝa b¾c.

2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

- Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm: ThÝ nghiÖm ®−îc thùc hiÖn trong vô xu©n n¨m 2005 t¹i HuyÖn

Ba BÓ tØnh B¾c K¹n.

- VËt liÖu nghiªn cøu: Gièng ®Ëu t−¬ng §T22 lµ gièng cã n¨ng suÊt cao vµ æn ®Þnh t¹i

B¾c K¹n ®−îc sö dông lµ vËt liÖu nghiªn cøu.

- C¸c thêi vô nghiªn cøu: C¨n cø vµo sè liÖu thêi tiÕt khÝ hËu b×nh qu©n trong 10 n¨m t¹i

B¾c K¹n, 5 thêi vô gieo ®−îc nghiªn cøu trong thÝ nghiÖm lµ: 25/2; 7/3; 17/3; 27/3 vµ 6/4, mçi

thêi vô c¸ch nhau lµ 10 ngµy.

- Ph−¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm: ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ theo kiÓu khèi ngÉu nhiªn hoµn

toµn (RCBD) víi 3 lÇn nh¾c l¹i, víi diÖn tÝch « thÝ nghiÖm lµ 20 m2

(5m x 4m).

- Kü thuËt trång trät vµ c¸c chØ tiªu nghiªn cøu: C©y ®Ëu t−¬ng ®−îc gieo trång, ch¨m

sãc vµ theo dâi c¸c chØ tiªu sinh tr−ëng ph¸t triÓn, ®Æc tÝnh sinh lý, kh¶ n¨ng chèng chÞu vµ kh¶

n¨ng cho n¨ng suÊt theo h−íng dÉn cña quy tr×nh kh¶o nghiÖm gièng ®Ëu t−¬ng 10TCN 339-98

(Bé NN & PTNT, 1998). Sè liÖu ®−îc xö lý trªn phÇn mÒm IRRISTAT 4.0.

3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn

3.1. ¶nh h−ëng cña thêi vô gieo ®Õn thêi gian sinh tr−ëng, kh¶ n¨ng sinh tr−ëng vµ t¹o

nèt sÇn cña gièng ®Ëu t−¬ng xu©n §T22

Sè liÖu B¶ng 1 cho thÊy thêi gian sinh tr−ëng cña gièng ®Ëu t−¬ng §T22 kh¸c nhau cã ý

nghÜa víi ®é tin cËy tíi 99% gi÷a c¸c thêi vô nghiªn cøu. Gieo sím vµo thêi vô T1 (25/2) vµ thêi

vô T2 (7/3) ®9 kÐo dµi thêi gian sinh tr−ëng tõ 8 ®Õn 12 ngµy. Gieo cµng sím vµo th¸ng 2 vµ ®Çu