Nghiên cứu thành phần hóa học phân đoạn n hexan của cây an điền nón hedyotis pilulifera (pit ) t n

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

LÊ THỊ THANH PHƯƠNG

NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC

PHÂN ĐOẠN N-HEXAN CỦA CÂY AN ĐIỀN NÓN

HEDYOTIS PILULIFERA (PIT.) T.N.NINH - RUBIACEAE

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ ĐẠI HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

ThS. NGUYỄN KHÁNH THÙY LINH

Huế, 2016

Lời Cảm Ơn

Để hoàn thành luận văn này em xin chân thành cảm ơn:

Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Đại học Trường Đại học Y Dược

Huế đã tạo điều kiện cho em được làm luận văn tốt nghiệp.

Ban Chủ nhiệm Khoa, các thầy cô và cán bộ trong khoa Dược đã giúp

đỡ, ủng hộ và tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị để em có thể tiến

hành các thử nghiệm trong quá trình làm luận văn.

TS. Nguyễn Thế Cường - Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật -

Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã giám định tên khoa

học cho đối tượng nghiên cứu.

Các anh chị, các bạn trong nhóm làm đề tài cũng như các bạn lớp Dược 5

đã giúp đỡ, động viên, trao đổi kiến thức và kinh nghiệm trong suốt quá trình

thực hiện luận văn tốt nghiệp.

Xin gửi lời cảm ơn đến gia đình đã luôn ở bên cạnh động viên về tinh

thần và hỗ trợ về vật chất để luận văn này được hoàn thành một cách tốt

nhất.

Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới ThS. Nguyễn Khánh

Thùy Linh giảng viên bộ môn Dược liệu – Dược cổ truyền, Khoa Dược

– Trường Đại học Y Dược Huế người đã tận tình hỗ trợ, hướng dẫn và

truyền đạt cho em nhiều kiến thức bổ ích trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Sinh viên

Lê Thị Thanh Phương

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên

cứu do chính tôi thực hiện. Các số liệu và kết quả trong

luận văn này là hoàn toàn trung thực, chính xác và chƣa

đƣợc công bố trong bất kì công trình nào khác.

Huế, tháng 5 năm 2016

Sinh viên

Lê Thị Thanh Phƣơng

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

13C-NMR : Carbon-13 Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy

1H-NMR : Proton Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy

Ac : Acetyl

Ab : beta-amyloid

ABTS : 2,2-azinobis-3-ethylbenzothiozoline-6-sulfonic acid

AD : Alzheimer’s disease

Alpha-TQ : α-tocopherol quinone

DPHH : 1,1-diphenylpicrylhydrazyl

EC50 : The half maximal effective concentration

FTC : Ferricthio cyanate

HMBC : Heteronuclear multiple bond correlation

HSQC : Heteronuclear single quantum correlation

IC50 : The haft maximal Inhibition concentration

IL : Interleukin

MCF-7 : Tế bào ung thƣ biểu mô vú ngƣời

Me : Methy

MIC : Minimal Inhibitory Concentration

ppm : Parts per million

PTP1B : Protein tyrosine phosphatase 1B

SKC : Sắc ký cột

SKLM : Sắc ký lớp mỏng

TBA : Thiobarbituric acid

TLTK : Tài liệu tham khảo

TNF-α : Tumor necrosis factor alpha

v/v : Thể tích/thể tích

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................................1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN.........................................................................................3

1.1. GIỚI THIỆU VỀ HỌ CÀ PHÊ (RUBIACEAE)..............................................3

1.2. GIỚI THIỆU VỀ CHI AN ĐIỀN (HEDYOTIS L.)..........................................3

1.2.1. Đặc điểm thực vật và phân bố....................................................................3

1.2.2. Thành phần hóa học ...................................................................................4

1.2.2.1. Lớp chất alkaloid.................................................................................4

1.2.2.2. Lớp chất flavonoid...............................................................................6

1.2.2.3. Lớp chất anthraquinone ......................................................................7

1.2.2.4. Lớp chất triterpenoid và sterol............................................................8

1.2.2.5. Lớp chất iridoid ...................................................................................9

1.2.2.6. Các hợp chất khác .............................................................................10

1.2.3. Tác dụng dƣợc lý và hoạt tính sinh học ...................................................10

1.2.3.1. Hoạt tính gây độc tế bào....................................................................10

1.2.3.2. Hoạt tính chống oxy hóa và bảo vệ gan. ...........................................12

1.2.3.3. Hoạt tính kháng vi sinh vật................................................................13

1.2.3.4. Hoạt tính giảm đau, kháng viêm........................................................14

1.2.3.5. Hoạt tính chống loét ..........................................................................14

1.2.3.6. Hoạt tính bảo vệ thần kinh ................................................................14

1.2.4. Công dụng ................................................................................................15

1.3. CÂY AN ĐIỀN NÓN HEDYOTIS PILULIFERA (Pit.) T.N.Ninh................15

1.3.1. Vị trí phân loại .........................................................................................15

1.3.2. Đặc điểm thực vật – Phân bố ...................................................................16

1.3.3. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học...............................................16

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................17

2.1. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU........................................................................17

2.2. VẬT LIỆU......................................................................................................18

2.2.1. Hóa chất ...................................................................................................18

2.2.2. Máy móc – thiết bị ...................................................................................18

2.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................................18

2.3.1. Phƣơng pháp chiết xuất............................................................................18

2.3.1.1. Phương pháp tạo dịch chiết toàn phần..............................................18

2.3.1.2. Phương pháp chiết xuất phân đoạn lỏng – lỏng ...............................19

2.3.1.3. Phương pháp chiết pha rắn ...............................................................19

2.3.2. Phƣơng pháp phân lập..............................................................................19

2.3.2.1. Sắc ký cột hấp phụ .............................................................................19

2.3.2.2. Sắc ký lọc qua gel ..............................................................................20

2.3.2.3. Sắc ký trao đổi ion .............................................................................20

2.3.2.4. Phương pháp sắc ký lớp mỏng ..........................................................20

2.3.3. Phƣơng pháp xác định cấu trúc................................................................21

2.3.4. Phƣơng pháp xác định hoạt tính kháng khuẩn.........................................22

2.3.4.1. Phương pháp......................................................................................22

2.3.4.2. Cách tiến hành...................................................................................22

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..................................................................23

3.1. KẾT QUẢ CỦA QUÁ TRÌNH CHIẾT XUẤT VÀ PHÂN LẬP ..................23

3.1.1. Quá trình chiết xuất..................................................................................23

3.1.2. Quá trình phân lập....................................................................................24

3.2. XÁC ĐỊNH CẤU TRÚC CÁC HỢP CHẤT PHÂN LẬP ĐƢỢC ................27

3.2.1. Xác định cấu trúc hợp chất HP1 ..............................................................27

3.2.2. Xác định cấu trúc hợp chất HP2 ..............................................................30

3.3. KẾT QUẢ THỬ HOẠT TÍNH SINH HỌC...................................................32

Chƣơng 4: BÀN LUẬN ..........................................................................................34

4.1. BÀN LUẬN CHUNG ....................................................................................34

4.2. QUÁ TRÌNH THU THẬP VÀ XỬ LÝ MẪU...............................................35

4.3. QUÁ TRÌNH CHIẾT XUẤT VÀ PHÂN LẬP..............................................36

4.4. VỀ CÁC CHẤT PHÂN LẬP ĐƢỢC VÀ HOẠT TÍNH SINH HỌC ...........38

KẾT LUẬN..............................................................................................................43

KIẾN NGHỊ.............................................................................................................44

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC