Nghiên Cứu Quy Trình Nhân Nuôi Cứu Hộ Và Tái Thả Loài Cầy Vòi Hương Paradoxurus Hermaphroditus Pallas 1777 Tại Trung Tâm Cứu Hộ Động Vật Hoang Dã Sóc Sơn Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ MÔI TRƯỜNG

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU QUY TRÌNH NHÂN NUÔI, CỨU HỘ VÀ TÁI THẢ

LOÀI CẦY VÒI HƯƠNG (Paradoxurus hermaphroditus Pallas, 1777) TẠI

TRUNG TÂM CỨU HỘ ĐỘNG VẬT HOANG DÃ SÓC SƠN – HÀ NỘI

Ngành: Quản lý Tài nguyên rừng

Mã ngành: 7620211

Giáo viên hướng dẫn: ThS. Tạ Tuyết Nga

Sinh viên thực hiện: Đặng Quang Minh

Mã sinh viên: 1753020725

Khoá học: 2017 - 2021

Hà Nội, 2021

i

MỤC LỤC

MỤC LỤC..............................................................................................................i

DANH MỤC HÌNH .............................................................................................iv

DANH MỤC BẢNG............................................................................................vi

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

Chương I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU............................................ 3

1.1. Một sốkhái niệm sửdụng trong cứu hô, nhân nuôi và tái thảđộng vật hoang dã.............. 3

1.1.1. Cứu hộ động vật hoang dã là gì?................................................................. 3

1.1.2. Nhân nuôi động vật hoang dã là gì?............................................................ 3

1.1.3. Tái thả động vật hoang dã là gì? ................................................................. 3

1.2. Tình hình cứu hộ, nhân nuôi và tái thả một số loài động vật......................... 3

1.2.1. Trên thế giới ................................................................................................ 3

1.2.2. Ở Việt Nam ................................................................................................. 5

1.3. Một số đặc điểm, phân bố và tình trạng loài Cầy vòi hương......................... 7

1.3.1. Một số đặc điểm hình thái........................................................................... 7

1.3.2. Một số đặc điểm sinh thái, tập tính ............................................................. 8

1.3.3. Một số đặc điểm phân bố và tình trạng bảo tồn.......................................... 9

1.4. Một số nghiên cứu về loài Cầy vòi hương................................................... 12

1.4.1. Trên thế giới .............................................................................................. 12

1.4.2. Ở Việt Nam ............................................................................................... 16

Chương II: MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU... 20

2.1. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................... 20

2.1.1. Mục tiêu chung.......................................................................................... 20

2.1.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................... 20

ii

2.2. Đối tượng nghiên cứu................................................................................... 20

2.3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................... 20

2.4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................. 20

2.4.1. Kế thừa tài liệu .......................................................................................... 20

2.4.2. Phương pháp phỏng vấn............................................................................ 21

2.4.3. Phương pháp quan sát ............................................................................... 22

2.4.3.1. Cứu hộ động vật sau khi tiếp nhận......................................................... 22

2.4.3.2. Xác định thức ăn và khẩu phần ăn loài Cầy vòi hương ......................... 22

2.4.3.3. Theo dõi khả năng sinh trưởng của loài Cầy vòi hương........................ 23

2.4.3.4. Phương pháp xác định một sốbệnh thường gặp và cách chữa trị........................... 24

2.4.3.5. Phương pháp xác định kỹ thuật bắt – thả Cầy vòi hương...................... 24

Chương III: ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN KHU VỰC NGHIÊN CỨU ...................... 26

3.1. Lịch sử hình thành trung tâm cứu hộ Sóc Sơn............................................. 26

3.3. Quá trình xây dựng và phát triển của Trung tâm......................................... 26

3.3. Đánh giá chung............................................................................................. 30

Chương IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.............................. 31

4.1. Đặc điểm kỹ thuật cứu hộ Cầy vòi hương ................................................... 31

4.2. Đặc điểm kỹ thuật nhân nuôi loài Cầy vòi hương ....................................... 32

4.2.1. Đặc điểm kỹ thuật chuồng nuôi Cầy vòi hương ....................................... 32

4.2.1.1. Chuồng nuôi Cầy vòi hương .................................................................. 33

4.2.1.2. Một sốkỹthuật phụtrợkhi xây dựng chuồng nuôi Cầy vòi hương........................ 34

4.2.2. Đặc điểm thức ăn, loại thức ăn và mức độưa thích của Cầy vòi hương ..................... 35

4.2.2.1. Thành phần thức ăn của Cầy vòi hương ................................................ 35

4.2.2.2. Khẩu phần ăn và tỉ lệ thức ăn hằng ngày của Cầy vòi hương................ 36

iii

4.2.3. Đặc điểm kỹ thuật chọn giống và nhân nuôi sinh sản............................... 38

4.2.3.1. Kỹ thuật chọn giống............................................................................... 38

4.2.3.2. Kỹ thuật ghép đôi sinh sản ở Cầy vòi hương......................................... 39

4.2.4. Đặc điểm bệnh thường gặp ởCầy vòi hương trong điều kiện nuôi nhốt..................... 40

4.3. Đặc điểm kỹ thuật bắt, thả Cầy vòi hương................................................... 42

4.3.1. Kỹ thuật bắt Cầy vòi hương ...................................................................... 42

4.3.2. Kỹ thuật thả Cầy vòi hương ...................................................................... 42

4.4. Quy trình cứu hộ, nhân nuôi và tái thả Cầy vòi hương................................ 43

4.3.1. Quy định chung ......................................................................................... 44

4.3.1.1. Mục tiêu.................................................................................................. 44

4.3.1.2. Đối tượng và phạm vi áp dụng............................................................... 44

4.3.2. Quy trình cứu hộCầy vòi hương tại Trung tâm Cứu hộĐVHD Hà Nội ................... 44

4.3.2. Quy trình nhân nuôi Cầy vòi hương tại Trung tâm Cứu hộ ĐVHD Hà Nội.......46

4.3.2.1. Chuồng nuôi Cầy vòi hương .................................................................. 46

4.3.2.2. Chăm sóc và dinh dưỡng........................................................................ 47

4.3.3. Quy trình tái thả Cầy vòi hương tại Trung tâm Cứu hộ ĐVHD Hà Nội .. 51

4.3.3.1. Yêu cầu về tái thả................................................................................... 51

4.3.3.2. Trình tự tái thả........................................................................................ 52

KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................... 54

1. Kết luận ........................................................................................................... 54

2. Tồn tại.............................................................................................................. 54

3. Khuyến nghị .................................................................................................... 54

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu chữ viết

tắt

Chữ viết đầy đủ

1 ĐVHD Động vật hoang dã

2 CHXH Cộng hoà xã hội

3 CITES Convention on International Trade in

Endangered Species of Wild Fauna and

Flora.

4 IUCN Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế

5 LC Ít được quan tâm

6 NĐ-CP Nghị định chính phủ

7 PTNT Phát triển nông thôn

8 UBND Uỷ ban nhân dân

9 VQG Vườn quốc gia

v

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1: Đặc điểm hình thái loài Cầy vòi hương ................................................ 8

Hình 1.2: Đặc điểm hình thái và tập tính leo trèo của loài Cầy vòi hương .......... 9

Hình 1.3. Phân bố và tình trạng bảo tồn loài Cầy vòi hương trên thế giới......... 11

Hình 4.1. Chuồng nuôi Cầy vòi hương tại Trung tâm cứu hộ ĐVHD Sóc Sơn,

Hà Nội ................................................................................................................. 34

Hình 4.2. Sơ đồ thiết kế chuồng nuôi Cầy vòi hương tại Trung tâm cứu hộ

ĐVHD Sóc Sơn, Hà Nội ..................................................................................... 34

Hình 4.3: Khẩu phần ăn của loài Cầy vòi hương tại Trung tâm cứu hộ ĐVHD

Sóc Sơn, Hà Nội.................................................................................................. 37

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Danh sách các loại thức ăn của loài Cầy vòi hương........................... 22

Bảng 2.2: Ghi chép danh sách các loại thức ăn của Cầy vòi hương................... 23

Bảng 2.3: Khối lượng Cầy vòi hương cân định kì.............................................. 23

Bảng 2.4. Các loại bệnh thường gặp của Cầy vòi hương.................................... 24

Bảng 2.5: Đặc điểm kỹ thuật bắt – thả Cầy vòi hương....................................... 24

Bảng 4.1. Thành phần loài và cách chế biến thức ăn của loài Cầy vòi hương

trong điều kiện nuôi nhốt .................................................................................... 36

Bảng 4.2. Khẩu phần ăn của loài Cầy vòi hương................................................ 37

Bảng 4.3. Chọn giống ở Cầy vòi hương.............................................................. 38

Bảng 4.4. Biểu hiện động dục loài Cầy vòi hương ............................................. 40

Bảng 4.5: Bệnh thường gặp ở Cầy vòi hương trong nhân nuôi và cứu hộ ........ 40

Bảng 4.6. Thành phần loài và cách chế biến thức ăn của loài Cầy vòi hương

trong điều kiện nuôi nhốt .................................................................................... 47

Bảng 4.7. Khẩu phần ăn của loài Cầy vòi hương................................................ 48

Bảng 4.8: Bệnh thường gặp ở Cầy vòi hương trong nhân nuôi và cứu hộ ........ 49