Nghiên cứu luận cứ khoa học và thực tiễn về kiểu dáng mũ bảo hiểm đảm bảo chất lượng và phù hợp với người Việt Nam

TỔNG CỤC TIÊU CHUẨN-ĐO LƯỜNG-CHẤT LƯỢNG VIỆT NAM

HỘI TIÊU CHUẨN VÀ BẢO VỆ NGƯỜI TIÊU DÙNG

BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI CẤP BỘ

NGHIÊN CỨU LUẬN CỨ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN

VỀ KIỂU DÁNG MŨ BẢO HIỂM ĐẢM BẢO

CHẤT LƯỢNG VÀ PHÙ HỢP VỚI NGƯỜI VIỆT NAM

Chủ nhiệm đề tài: HỒ TẤT THẮNG

7494

25/8/2009

HÀ NỘI – 2008

3

HỘI TIÊU CHUẨN VÀ BẢO VỆ

NGƯỜI TIÊU DÙNG VIỆT NAM

VINASTAS

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

________________

Hà nội, ngày tháng 3 năm 2009

BÁO CÁO KHOA HỌC

KIỂU DÁNG MŨ BẢO HIỂM CHO NGƯỜI ĐI MÔ TÔ, XE MÁY

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Xe máy là một phương tiện giao thông đường bộ chủ yếu của người

Việt Nam. Hàng năm, hàng triệu xe máy được sản xuất trong nước hoặc nhập

khẩu và cung ứng ra thị trường. Với dân số 86 triệu dân, 20 triệu mô tô, xe

máy các loại đang được sử dụng, lưu hành với gần 30 triệu mũ bảo hiểm đã

dẫn đến hình thành ở nước ta một ngành sản xuất kinh doanh mũ: 127 doanh

nghiệp sản xuất năm 2007; 82 doanh nghiệp sản xuất năm 2008, 67 doanh

nghiệp nhập khẩu, hàng trăm đại lý, hàng ngàn cửa hàng bán mũ bảo hiểm

trong cả nước.

Thời gian gần đây, tai nạn giao thông, đặc biệt tai nạn giao thông

đường bộ liên quan đến xe máy ngày càng gia tăng, gây thiệt hại to lớn về

người, tài sản của Nhà nước, của nhân dân, trở thành vấn đề được xã hội đặc

biệt quan tâm. Hàng năm trên thế giới có khoảng 1,2 triệu người chết và hàng

triệu người khác bị thương hoặc tàn tật. Chấn thương vùng đầu và vùng cổ là

nguyên nhân chính dẫn đến tử vong, thương tích trầm trọng và tàn tật. Ở Châu

Âu, chấn thương vùng đầu chiếm khoảng 75% số trường hợp tử vong của

điều khiển mô tô, xe máy trong khi tỷ lệ này ở Châu Á là 88%. Chi phí xã hội,

gia đình và cộng đồng cho những nạn nhân được cứu sống khi bị chấn thương

vùng đầu là rất lớn.

Ở nước ta, tai nạn giao thông, đặc biệt là tai nạn giao thông đường bộ

thời gian qua ngày một gia tăng cùng với sự gia tăng của phương tiện (đặc

biệt là môtô, xe máy) tham gia giao thông. Điều này đã dẫn đến những thiệt

hại to lớn về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân, là vấn đề xã hội hết

sức bức xúc. Ngày 29/6/2007, Chính phủ đã ra Nghị quyết số 32/NQ-CP yêu

cầu các Bộ, Ngành, địa phương tập trung thực hiện các giải pháp cấp bách

nhằm kiềm chế tai nạn và ùn tắc giao thông. Nghị quyết 32 quy định “từ ngày

15 tháng 9 năm 2007, người đi môtô, xe máy trên các quốc lộ bắt buộc phải

đội mũ bảo hiểm. Từ ngày 15 tháng 12 năm 2007 người đi mô tô, xe máy trên

tất cả các tuyến đường bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm”.

4

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối

hợp với các Bộ, Ngành có liên quan đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra chất lượng

mũ bảo hiểm tập trung vào các đối tượng là cơ sở sản xuất mũ bảo hiểm trong

nước, các cơ sở nhập khẩu và các cơ sở kinh doanh mũ bảo hiểm, hướng dẫn

các cơ sở sản xuất, kinh doanh công bố phù hợp tiêu chuẩn Việt Nam

TCVN5756:2001 và dán tem CS cho mũ bảo hiểm phù hợp tiêu chuẩn.

Việc công bố mũ bảo hiểm phù hợp tiêu chuẩn và dán tem CS mới chỉ

là cam kết của nhà sản xuất, nhập khẩu. Một số cơ sở sản xuất mũ bảo hiểm

sau khi công bố phù hợp tiêu chuẩn đã không chú trọng các biện pháp đảm

bảo chất lượng trong quá trình sản xuất. Nhiều cơ sở sản xuất được kiểm tra

đã không xuất trình được phiếu kiểm tra chất lượng sau công bố. Khi giao

hàng, nhà sản xuất đã không quan tâm đến việc gửi hồ sơ chất lượng cho

người bán. Mũ bảo hiểm khi xuất xưởng do nhà sản xuất tự kiểm tra và dán

tem hợp chuẩn CS nên xuất hiện tình trạng có nhà sản xuất thiếu trách nhiệm,

chạy theo lợi nhuận đã dán tem CS lên cả lô mũ không đạt chất lượng, gây

khó khăn cho công tác quản lý và sự nhận biết của người tiêu dùng. Một số

nơi, mũ bảo hiểm nhập khẩu chỉ kiểm tra đại diện lô sau đó phát tem CS cho

nhà phân phối nên xuất hiện gian lận trong sử dụng tem CS.

Trên thị trường xuất hiện nhiều loại tem CS giả làm cho người tiêu dùng rất

hoang mang.

Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam- VINASTAS đã

hai lần khảo sát lấy mũ bảo hiểm trên thị trường đưa đi thử nghiệm theo

TCVN. Đợt 1 lấy 50 mũ thì 35/50 mấu không đạt tiêu chuẩn chiếm 70%. Đợt

2 lấy 47 mẫu thì 39/47 mẫu không đạt tiêu chuẩn chiếm 83%.

Thực hiện Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật 2006, ngày 28

tháng 4 năm 2008, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quy chuẩn Kỹ

thuật quốc gia về mũ bảo hiểm cho người đi môtô, xe máy QCVN2-

2008/BKHCN và có hiệu lực thi hành từ ngày 15/11/2008. Kể từ ngày này,

các mũ bảo hiểm chỉ được lưu thông trên thị trường sau khi đã được chứng

nhận phù hợp quy chuẩn QCVN2-2008 do tổ chức chứng nhận được chỉ định

tiến hành và phải dán tem hợp quy CR.

Do bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông, người tiêu

dùng đã đổ xô đi mua mũ bảo hiểm. Trên thị trường xuất hiện nhiều kiểu dáng

khác nhau và cũng xuất hiện khái niệm “Mũ bảo hiểm thời trang cách điệu”

làm cho người tiêu dùng không biết lựa chọn kiểu dáng mũ nào vừa đảm bảo

an toàn, đảm bảo chất lượng phù hợp quy chuẩn vừa phải đẹp, thẩm mỹ phù

5

hợp thị hiếu tiêu dùng. Điều này cũng gây nhiều khó khăn cho cơ quan quản

lý, cho các tổ chức chứng nhận trong việc cho phép sản xuất, kinh doanh và

chứng nhận hợp quy các loại “mũ bảo hiểm thời trang cách điệu”. Từ thực tế

nêu trên, Bộ Khoa học và Công nghệ đã giao cho Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ

người tiêu dùng Việt Nam thực hiện đề tài khoa học “Nghiên cứu luận cứ

khoa học và thực tiễn về kiểu dáng mũ bảo hiểm đảm bảo chất lượng và phù

hợp với người Việt Nam”. Mục tiêu của đề tài là tiến hành khảo sát, điều tra

thực trạng mũ bảo hiểm có các kiểu dáng khác nhau được sản xuất, nhập khẩu

và bán trên thị trường, điều tra xã hội học về thị hiếu tiêu dùng của người tiêu

dùng đối với mũ bảo hiểm, trên cơ sở đó đề xuất với Bộ Khoa học và Công

nghệ, Tổng cục Tiêu chuẩn, Đo lường, Chất lượng các kiểu dáng mũ bảo

hiểm đảm bảo chất lượng và an toàn phù hợp QCVN, phù hợp với thị hiếu

tiêu dùng của người tiêu dùng được phép sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và

sử dụng, kiến nghị các biện pháp quản lý chất lượng đồng thời cung cấp thông

tin cho người tiêu dùng nhằm hướng dẫn lựa chọn mũ bảo hiểm về kiểu dáng,

thẩm mỹ phù hợp thị hiếu và đảm bảo chất lượng theo QCVN2:2008

Nội dung nghiên cứu của đề tài tập trung vào 3 nội dung chính sau

đây:

- Nghiên cứu luận cứ khoa học về chất lượng và kiểu dáng mũ bảo

hiểm.

- Điều tra khảo sát thực tiễn về chất lượng, kiểu dáng mũ bảo hiểm

được cung ứng ra thị trường; Điều tra xã hội học thực tiễn tiêu dùng và thị

hiếu tiêu dùng mũ bảo hiểm của người tiêu dùng.

- Nghiên cứu phân tích các luận cứ khoa học và thực tiễn, đề xuất các

kiến nghị với cơ quan Nhà Nước về kiểu dáng mũ bảo hiểm đảm bảo chất

lượng và phù hợp với người tiêu dùng Việt Nam; đưa ra các khuyến nghị cho

người tiêu dùng lựa chọn, sử dụng mũ bảo hiểm đảm bảo chất lượng, phù hợp

Quy chuẩn kỹ thuật QCVN 2: 2008/BKHCN và thị hiếu.

Các hoạt động phục vụ nội dung nghiên cứu của đề tài:

- Thu thập thông tin về sản phẩm, chất lượng, kiểu dáng mũ bảo hiểm ở nước

ta và các nước khác thông qua các thông tin, tài liệu, số liệu, báo cáo làm cơ

sở xây dựng luận cứ khoa học về kiểu dang mũ bảo hiểm đảm bảo chất lượng,

phù hợp với người tiêu dùng Việt Nam.

- Khảo sát, điều tra xã hội học: Điều tra khảo sát thực tiễn về chất lượng, kiểu

dáng mũ bảo hiểm được cung ứng ra thị trường; Điều tra xã hội học thực tiễn