Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống cây Vù hương (Cinnamomum balansae Lecomte) tại Trung tâm Khoa học Lâm nghiệp vùng Trung tâm Bắc Bộ, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

BÙI THỌ TIẾN

NGHIÊN CỨU KỸ THUẬT NHÂN GIỐNG CÂY VÙ HƯƠNG

(Cinnamomum balansae Lecomte) TẠI TRUNG TÂM KHOA HỌC

LÂM NGHIỆP VÙNG TRUNG TÂM BẮC BỘ,

HUYỆN ĐOAN HÙNG, TỈNH PHÚ THỌ

Ngành: Lâm học

Mã số: 8 62 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Văn Thắng

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất

kỳ công trình nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp vời bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của hội đồng khoa học.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 12 năm 2020

Học viên

Bùi Thọ Tiến

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn "Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống cây Vù hương

(Cinnamomum balansae Lecomte) tại Trung tâm Khoa học Lâm nghiệp

vùng Trung tâm Bắc Bộ, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ" được hoàn thành

theo chương trình đào tạo Thạc sỹ, khóa 2018 - 2020 tại trường Đại học Nông

lâm Thái Nguyên.

Trong quá trình học tập và thực hiện luận văn, tác giả đã nhận được sự

quan tâm, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi của Ban giám hiệu, các

phòng ban, khoa Nông lâm Trường Cao đẳng công nghệ và Nông lâm Đông

Bắc; Lãnh đạo, cán bộ công chức viên chức và ThS. Nguyễn Viễn, Trung tâm

Khoa học Lâm nghiệp vùng Trung tâm Bắc Bộ, đã tạo điều kiện cho tác giả

được tham gia cùng nghiên cứu và sử dụng số liệu đề tài quỹ gen cấp Nhà nước

“Khai thác và phát triển nguồn gen cây Vù hương” để làm luận văn. Nhân dịp

này, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước sự quan tâm và giúp đỡ

quý báu đó.

Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Hoàng

Văn Thắng, Viện nghiên cứu lâm sinh, thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt

Nam đã hướng dẫn nhiệt tình, truyền đạt kinh nghiệm quý báu, những ý tưởng

trong nghiên cứu khoa học và giúp tác giả hoàn thành luận văn.

Mặc dù đã hết sức cố gắng và nỗ lực, nhưng kinh nghiệm nghiên cứu

chưa nhiều, đặc biệt là hạn chế về mặt thời gian trong quá trình nghiên cứu

nên luận văn chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tác giả

rất mong nhận được sự góp ý của các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp để

cho luận văn được hoàn chỉnh hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

Tác giả

Bùi Thọ Tiến

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN...................................................................................................... i

MỤC LỤC..........................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................... v

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................. vi

DANH MỤC CÁC HÌNH.................................................................................. vii

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Đặt vấn đề...................................................................................................... 1

2. Mục tiêu của đề tài......................................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ....................................................... 2

Chương 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.......................................... 3

1.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu về cây Vù hương trên thế giới và

ở Việt Nam.............................................................................................. 3

1.1.1. Trên thế giới............................................................................................ 3

1.1.2. Ở Việt Nam ............................................................................................. 6

1.2 Thảo luận và xác định vấn đề nghiên cứu về nhân giống cây Vù hương....... 10

1.3. Tổng quan khu vực nghiên cứu................................................................ 11

1.3.1 Điều kiện tự nhiên của huyện Đoàn Hùng, tỉnh Phú Thọ...................... 11

1.3.2. Đặc điểm điều kiện kinh tế xã hội......................................................... 14

1.3.3. Đánh giá về những thuận lợi và khó khăn ............................................ 19

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..... 21

2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................... 21

2.1.1. Đối tượng:. ............................................................................................ 21

2.1.2.Phạm vi nghiên cứu................................................................................ 21

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................ 21

2.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 21

2.3.1. Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lý hạt Vù hương.............................. 21

iv

2.3.2. Nghiên cứu kỹ thuật bảo quản và xử lý hạt giống ................................ 21

2.3.3. Nghiên cứu kỹ thuật tạo cây giống Vù hương ...................................... 21

2.3.4. Đề xuất biện pháp kỹ thuật tạo cây giống Vù hương............................ 22

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 22

2.4.1. Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lý hạt Vù hương.............................. 22

2.4.2. Phương pháp nghiên cứu kỹ thuật bảo quản và xử lý hạt giống.......... 22

2.4.3. Phương pháp nghiên cứu kỹ thuật tạo cây giống Vù hương................. 24

2.5. Phương pháp xử lý số liệu........................................................................ 27

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................... 28

3.1. Đặc điểm sinh lý hạt giống Vù hương ..................................................... 28

3.1.1. Kết quả nghiên cứu độ thuần hạt Vù hương ......................................... 28

3.1.2. Khối lượng 1000 hạt giống Vù hương .................................................. 30

3.2. Nghiên cứu kỹ thuật bảo quản hạt giống ................................................. 31

3.2.1. Ảnh hưởng của kỹ thuật bảo quản hạt giống đến tỷ lệ nảy mầm của

hạt giống cây Vù hương........................................................................ 31

3.2.2. Ảnh hưởng của xử lý hạt đến tỷ lệ nảy mầm của hạt giống cây Vù hương .... 34

3.3. Nghiên cứu kỹ thuật tạo cây giống Vù hương ......................................... 37

3.3.1. Ảnh hưởng của thành phần ruột bầu tới sinh trưởng của cây con

Vù hương trong giai đoạn vườn ươm ................................................... 37

3.3.2. Ảnh hưởng của loại cây giống đến sinh trưởng của cây con Vù

hương trong vườn ươm giai đoạn 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng tuổi ......... 44

3.4. Đề xuất biện pháp kỹ thuật tạo cây giống Vù hương............................... 58

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................... 60

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 63

PHỤ LỤC ........................................................................................................ 66

v

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CTTN Công thức thí nghiệm

Doo Đường kính gốc

HB Hòa Bình

Hvn Chiều cao vút ngọn

KMnO4 Thuốc tím potassium permanganate

NA Nghệ An

PT Phú Thọ

TB Trung bình

TH Thanh Hóa

TN Thí nghiệm

TPRB Thành phần ruột bầu

TQ Tuyên Quang

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Công thức thí nghiệm xử lý hạt giống Vù hương....................... 23

Bảng 3.1. Kết quả nghiên cứu độ thuần hạt, khối lượng hạt Vù hương ..... 28

Bảng 3.2. Tỷ lệ nảy mầm của hạt Vù hương theo các thí nghiệm bảo

quản hạt....................................................................................... 32

Bảng 3.3. Tỷ lệ nảy mầm của hạt giống Vù hương trong các CTTN xử

lý hạt............................................................................................ 34

Bảng 3.4. Sinh trưởng về Doo và Hvn của cây con Vù hương ở vườn

ươm giai đoạn 3 tháng tuổi trong TN thành phần ruột bầu ........ 37

Bảng 3.5. Sinh trưởng về Doo và Hvn của cây con Vù hương ở vườn

ươm giai đoạn 6 tháng tuổi trong TN thành phần ruột bầu ........ 40

Bảng 3.6. Sinh trưởng về Doo và Hvn của cây con Vù hương ở vườn

ươm giai đoạn 9 tháng tuổi trong TN thành phần ruột bầu ........ 42

Bảng 3.7. Sinh trưởng cây hạt Vù hương giai đoạn 3 tháng, 6 tháng, 9

tháng tuổi .................................................................................... 45

Bảng 3.8. Sinh trưởng cây hom Vù hương giai đoạn 3 tháng, 6 tháng

và 9 tháng tuổi............................................................................. 47

Bảng 3.9. Sinh trưởng trung bình về Doo và Hvn của các loại cây con

Vù hương giai đoạn 3 tháng tuổi ................................................ 50

Bảng 3.10. Sinh trưởng trung bình về Doo và Hvn của các loại cây con

Vù hương giai đoạn 6 tháng tuổi ................................................ 53

Bảng 3.11. Sinh trưởng trung bình về Doo và Hvn của các loại cây con

Vù hương giai đoạn 9 tháng tuổi ................................................ 56

vii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Biểu đồ biểu diễn độ thuần hạt Vù hương của 6 cây trội ......... 29

Hình 3.2. Hình thái hạt Vù hương ............................................................ 29

Hình 3.3. Khối lượng hạt Vù hương......................................................... 31

Hình 3.4. Biểu đồ tỷ lệ nảy mầm dưới sự ảnh hưởng của các phương

pháp bảo quản khác nhau.......................................................... 32

Hình 3.5. Hạt Vù hương nẩy mầm ở CT2 Bảo quản thường 15 ngày...... 33

Hình 3.6. Biểu đồ tỷ lệ nảy mầm của hạt giống Vù Hương dưới sự

ảnh hưởng của các phương pháp xử lý và thời gian ngâm

khác nhau .................................................................................. 35

Hình 3.7. Gieo hạt nẩy mầm ở CT nhiệt độ 300 với thời gian ngâm

hạt 6 giờ .................................................................................... 36

Hình 3.8. Gieo hạt nẩy mầm ở CT nhiệt độ 300

thời gian ngâm hạt 4 giờ...... 36

Hình 3.9. Biểu đồ Sinh trưởng trung bình về Doo và Hvn của cây con Vù

hương 3 tháng tuổi dưới sự ảnh hưởng bởi hỗn hợp thành phần

ruột bầu khác nhau...................................................................... 38

Hình 3.10. Cây hạt giai đoạn 3 tháng tuổi ở CT03..................................... 39

Hình 3.11. Cây hạt giai đoạn 3 tháng tuổi ở CT 01.................................... 39

Hình 3.12. Biểu đồ Sinh trưởng trung bình về Doo và Hvn của cây

con Vù hương 6 tháng tuổi dưới sự ảnh hưởng bởi hỗn hợp

thành phần ruột bầu khác nhau ................................................. 40

Hình 3.13. Cây hạt 6 tháng tuổi ở CT 02.................................................... 41

Hình 3.14. Cây con 6 tháng tuổi ở CT 03................................................... 42

Hình 3.15. Biểu đồ Sinh trưởng trung bình về Doo và Hvn của cây con

Vù hương-9 tháng tuổi dưới sự ảnh hưởng bởi hỗn hợp TP

ruột bầu khác nhau ..................................................................... 43

Hình 3.16. Cây hạt Vù hương 9 tháng tuổi................................................. 44