Nghiên cứu giải pháp chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra khu chăn nuôi tập trung của huyện

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

----------

NGUYỄN ðỨC HIẾU

NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP CHUYỂN CHĂN NUÔI GIA

CẦM TỪ KHU DÂN CƯ RA KHU CHĂN NUÔI TẬP TRUNG

CỦA HUYỆN CHƯƠNG MỸ THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Mã số : 60.31.10

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS.ðỖ KIM CHUNG

HÀ NỘI - 2010

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

trung thực và chưa sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam ñoan mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã

ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñã ñược chỉ rõ nguồn

gốc.

TÁC GIẢ

Nguyễn ðức Hiếu

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết với tình cảm chân thành tôi xin ñược bày tỏ lòng biết ơn sâu

sắc tới thầy GS.TS.ðỗ Kim Chung, người ñã ñịnh hướng, trực tiếp hướng dẫn

và ñóng góp ý kiến cụ thể cho kết quả cuối cùng ñể tôi hoàn thành luận văn

này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Khoa kinh tế &

PTNT, Viện ñào tạo sau ñại học - Trường ñại học nông nghiệp Hà Nội cùng

toàn thể các thầy giáo, cô giáo ñã trực tiếp giảng dạy và giúp ñỡ tôi trong suốt

quá trình học tập và nghiên cứu.

Cho phép tôi ñược gửi lời cảm ơn tới Sở nông nghiệp và PTNT Hà Nội,

Chi cục thú y Hà Nội, Phòng kinh tế, Phòng tài nguyên môi trường, Trạm thú

y huyện Chương Mỹ ñã cung cấp số liệu, thông tin và ñịa bàn tốt nhất ñể thực

hiện luận văn.

Xin cảm ơn sự giúp ñỡ, ñộng viên của tất cả bạn bè, ñồng nghiệp, gia

ñình và những người thân ñã là ñiểm tựa về tinh thần và vật chất cho tôi trong

suốt thời gian học tập nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Hà Nội, ngày.... tháng.... năm 2010

TÁC GIẢ

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục các chữ viết tắt v

Danh muc bảng vi

Danh mục biểu ñồ viii

1. MỞ ðẦU i

1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu 3

1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu 4

1.3.1 ðối tượng nghiên cứu 4

2. MỘT SỐ VẤN ðỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC

CHUYỂN CHĂN NUÔI GIA CẦM TỪ KHU DÂN CƯ RA

KHU TẬP TRUNG 5

2.1 Quan niệm của việc chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra

khu chăn nuôi tập trung 5

2.2 Vai trò của việc chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra khu

chăn nuôi tập trung 8

2.3 Những giải pháp chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra khu

chăn nuôi tập trung 13

2.4 Các nhân tố ảnh hưởng ñến việc chuyển chăn nuôi gia cầm từ

khu dân cư ra khu chăn nuôi tập trung. 25

2.5 Kinh nghiệm phát triển chăn nuôi. 33

3. ðẶC ðIỂM HUYỆN CHƯƠNG MỸ VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU 37

3.1 ðặc ñiểm huyện Chương Mỹ 37

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......iv

3.2 Phương pháp nghiên cứu 49

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 54

4.1 Thực trạng các giải pháp chuyển chăn nuôi gia cầm trong khu

dân cư ra khu chăn nuôi tập trung của huyện Chương Mỹ. 54

4.1.2 Lý do phải chuyển chăn nuôi gia cầm trong khu dân cư ra khu tập

trung tách khỏi khu dân cư huyện Chương Mỹ. 61

4.1.3 Thực trạng các giải pháp chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân

cư ra khu chăn nuôi tập trung của huyện Chương Mỹ. 62

4.1.4 Kết quả của việc chuyển chăn nuôi ra khu tập trung 74

4.1.5 Các yếu tố ảnh hưởng tới chăn nuôi gia cầm xa khu dân cư. 76

4.2 Các giải pháp chuyển chăn nuôi gia cầm trong khu dân cư ra khu

chăn nuôi tập trung của huyện Chương Mỹ: 102

4.2.1. ðịnh hướng ñưa CNGC trong khu dân cư ra khu chăn nuôi tập

trung của huyện Chương Mỹ. 102

4.2.2 Các giải pháp cụ thể 106

5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 120

5.1. Kết luận 120

5.2 Kiến nghị: 122

TÀI LIỆU THAM KHẢO 124

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CNGC : Chăn nuôi gia cầm

SL : Số lượng

CC : Cơ cấu

LMLM : Lở mồm long móng

CNH-HðH : Công nghiệp hoá - hiện ñại hoá

BQ : Bình quân

NTTS : Nuôi trồng thuỷ sản

TN : Thu nhập

Lð : Lao ñộng

NN : Nông nghiệp

CSHT : Cơ sở hạ tầng

ðH, Cð, TNCN : ðại học, Cao ñẳng, Trung học chuyên nghiệp

CN-TTCN&XD : Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp và xây dựng

GTSX : Giá trị sản xuất

KCN : Khu công nghiệp

KDC : Khu dân cư

KTT : Khu tập trung

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......vi

DANH MUC BẢNG

STT Tên bảng Trang

2.1. Kết quả sản xuất chăn nuôi gia cầm của thành phố Hà Nội 13

2.2 10 huyện ngoại thành có số lượng gia cầm lớn nhất 15

2.3. Tỷ lệ gia cầm mắc bệnh và ốm chết. 32

3.1 ðất ñai và tình hình sử dụng ñất ñai của huyện Chương Mỹ

giai ñoạn 2007 - 2009 41

3.2 ðặc ñiểm dân số lao ñộng của huyện Chương Mỹ qua các năm

2007 - 2009 44

3.3 Cơ sở hạ tầng trang thiết bị cho huyện Chương Mỹ trong giai

ñoạn 2007 - 2009 46

3.4 Kết quả sản xuất kinh doanh của huyện Chương Mỹ năm

2007 - 2009 48

4.1 Tình hình phát triển chăn nuôi gia cầm của huyện Chương Mỹ 56

4.2 Kết quả dịch tễ học của hộ chăn nuôi trong nhóm hộ ñiều tra. 61

4.3 Quy hoạch khu CNGC tập trung tách khỏi khu dân cư. 63

4.4 Kết quả lựa chọn ñối tượng chuyển CNGC ra khu tập trung 65

4.5 Kết quả tập huấn chuyển chăn nuôi gia cầm ra khu tập trung 66

4.6 Những quy ñịnh chung trong khu chăn nuôi tập trung 69

4.7 Kết quả chuyển chăn nuôi ra khu tập trung 75

4.8 Cơ sở hạ tầng ở các khu chăn nuôi tập trung 75

4.9 Hiệu quả chuyển chăn nuôi ra khu tập trung 76

4.10 Tình hình trang bị cơ sở vật chất, kỹ thuật cho chăn nuôi gia

cầm của nhóm hộ ñiều tra 78

4.11 Tình hình tiêm phòng và tỷ lệ gia cầm chết tại các hộ ñiều tra. 81

4.12 Hiệu quả chăn nuôi gia cầm thương phẩm của nhóm hộ ñiều

tra năm 2009 82

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......vii

4.13 Hiệu quả chăn nuôi gia cầm lấy trứng năm 2009 84

4.14 Nguồn nhân lực của nhóm hộ ñiều tra 86

4.15 Quỹ ñất tính bình quân trên hộ của nhóm I 89

4.16 Quỹ ñất của huyện Chương Mỹ 90

4.17 Vốn và nhu cầu về vốn cho chăn nuôi gia cầm của hộ 92

4.18 Hình thức tiêu thụ sản phẩm của các hộ chăn nuôi gia cầm 94

4.19 Nhận thức của nhóm hộ I về việc ñưa chăn nuôi gia cầm tách

khỏi khu dân cư 96

4.20 Mục tiêu ñưa CNGC tách khỏi khu dân cư huyện Chương Mỹ

dự kiến ñến năm 2025 105

4.21. Quy hoạch xây dựng khu CNGC tập trung tách khỏi khu dân

cư tại các xã thuộc huyện Chương Mỹ ñến 2025 107

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......viii

DANH MỤC BIỂU ðỒ

STT Tên biểu ñồ Trang

4.1: Cơ cấu chăn nuôi gia cầm của hộ theo qui mô 57

4.2 Hỗ trợ các hộ chuyển CN ra khu tập trung năm 2009 68

4.3: Yêu cầu kỹ thuật chuồng nuôi của các nhóm hộ 79

4.4: Trình ñộ học vấn của chủ hộ 87

4.5: Lý do chưa ñưa chăn nuôi gia cầm ra khỏi khu dân cư 97

4.6 : Lý do các hộ chuyển chăn nuôi ra khu tập trung 98

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......1

1. MỞ ðẦU

1.1 Tính cấp thiết của ñề tài

Chiến lược phát triển Nông nghiệp nông thôn bền vững của ðảng và

Nhà nước ta trong thời gian qua ñã thu ñược rất nhiều kết quả ñáng khích lệ,

cùng với sự phát triển chung của ngành như: trồng trọt, nuôi trồng thuỷ sản và

một số ngành khác chăn nuôi gia cầm cũng có những bước phát triển ñột phá

về năng suất, sản lượng và chất lượng sản phẩm.Theo số liệu thống kê tổng

ñàn gia cầm của nước ta ñến thời ñiểm năm 2007 là trên 226 triệu con trong

ñó gà là trên 157,9 triệu con vịt, ngan, ngỗng là trên 68 triệu con, sản lượng

trứng gia cầm các loại là trên 4,6 tỷ quả riêng năm 2008 tổng ñàn gia cầm là

trên 247,3 triệu con tăng 9,4% so với năm 2007.

Chăn nuôi gia cầm là một ngành truyền thống ñem lại nguồn thu nhập

không nhỏ cho các hộ gia ñình, các chủ trang trại.

Chăn nuôi gia cầm không những mang lại thu nhập cho các hộ nông

dân, tăng thêm việc làm cho người lao ñộng mà còn góp phần vào nâng cao

ñời sống vật chất cho sinh hoạt hàng ngày.

Hiện nay trên ñịa bàn Hà Nội sau khi sát nhập có khoảng trên 16,5 triệu

gia cầm trong ñó huyện Chương Mỹ có tổng ñàn năm 2009 là trên 2,2 triệu con

Là một huyện lớn của tỉnh Hà Tây cũ ñặc biệt lại có công ty CP Group

(công ty cung cấp giống, thức ăn, kỹ thuật và thu mua chế biến gia cầm..)

ñóng trên ñịa bàn chính vì vậy ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm của huyện

phát triển rất nhanh cả về quy mô, sản lượng, chất lượng,nhiều hộ nông dân

trên ñịa bàn huyện ñã nuôi hàng vạn gia cầm, ñầu tư xây dựng trang trại và

mở công ty trách nhiệm hữu hạn.

Tuy nhiên trong những năm cuối của thập kỷ 90 do phát triển chăn

nuôi còn mang tính tự phát cao vì vậy việc chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......2

tế thấp và làm ô nhiễm môi trường sinh thái do người dân còn thiếu kinh

nghiệm và kỹ thuật,gia cầm ốm và mắc bệnh tỷ lệ chết cao gây thiệt hại lớn

về kinh tế.

ðặc biệt ñợt cúm gia cầm cuối năm 2003 ñầu năm 2004 xảy ra trên ñịa

bàn huyện trong ñó 13/14 huyện có dịch và tổng số 51 xã có dịch gây thiệt hại

nặng nề cho người chăn nuôi gia cầm.

Cúm gia cầm do virút H5N1 (thuộc nhóm ñộc lực cao) gây ra ñã gây

thiệt hại lớn về kinh tế, toàn tỉnh tiêu huỷ khoảng trên 2 triệu gia cầm ước tính

thiệt hại khoảng gần 100 tỷ riêng huyện Chương Mỹ tiêu huỷ trên 400.000 gia

cầm ước tính thiệt hại khoảng 20 tỷ ñồng.

Ngoài việc thiệt hại về kinh tế dịch cúm còn lây sang người làm ảnh

hưởng ñến sức khoẻ của người dân gây tâm lý hoang mang lo sợ. Chính vì

vậy mà thịt và trứng gia cầm không tiêu thụ ñược ñã làm tăng giá các loại

thực phẩm khác trên thị trường làm giá cả thị trường không ổn ñịnh.

Sau khi dịch cúm ñi qua ñàn gia cầm của tỉnh Hà Tây và huyện

Chương Mỹ ñã từng bước ñược phục hồi, tuy nhiên ñã có nhiều thay ñổi trong

nhận thức của các hộ chăn nuôi so với việc chăn nuôi tự phát trước ñây.

Các hộ có quy mô chăn nuôi lớn ñã chuyển khu chăn nuôi tách xa khu

dân cư họ ñầu tư có chiều sâu và chất lượng, các trang trại, trại gà thương

phẩm tăng mạnh ñặc biệt các giống mới cho năng suất và phẩm chất cao ñược

ñưa vào sản xuất.

Cùng với sự phát triển chung ñó việc ñưa chăn nuôi tách khỏi khu dân

cư ñã ñược UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Hà Tây và chính

quyền ñịa phương ủng hộ tạo ñiều kiện thuận lợi cho việc phát triển mô hình

ñưa chăn nuôi tách khỏi khu dân cư, bà con ña số các hộ gia ñình ủng hộ,

trong ñó có cả những hộ không nuôi gia cầm.

Việc ñưa chăn nuôi tách khỏi khu dân cư góp phần làm trong sạch môi

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......3

trường, giúp quản lý và phòng dịch tốt hơn, tạo công ăn việc làm cho người

lao ñộng, nâng cao hiệu quả kinh tế, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm

chăn nuôi phục vụ con người.

Vì vậy việc chuyển chăn nuôi nói chung và chăn nuôi gia cầm nói riêng

ra khu dân cư là một chủ trương chính sách phù hợp với ñiều kiện chăn nuôi

hiện nay mà các ñịa phương cần tập trung giải quyết.

Tuy vậy việc chuyển chăn nuôi trong khu dân cư ra khu chăn nuôi tập

trung vẫn còn mang tính tự phát cao,chưa có quy hoạch cụ thể và chi tiết cho

từng vùng vì vậy hiệu quả chuyển chăn nuôi ra khu tập trung chưa cao, ñể làm

rõ vấn ñề này chúng tôi tiến hành nghiên cứu ñề tài:

Nghiên cứu giải pháp chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra

khu chăn nuôi tập trung của huyện Chương Mỹ thành phố Hà Nội

1.2 Mục tiêu nghiên cứu

1.2.1 Mục tiêu chung

Nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng việc chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu

dân cư ra khu chăn nuôi tập trung tách khỏi khu dân cư huyện của Chương

Mỹ trong thời gian qua.Trên cơ sở ñó ñề xuất những giải pháp nhằm thúc ñẩy

quá trình chuyển chăn nuôi từ khu dân cư ra khu tập trung nhằm phát triển

chăn nuôi gia cầm của huyện Chương Mỹ bền vững trong thời gian tới.

1.2.2 Mục tiêu cụ thể

Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về việc ñưa chăn nuôi gia cầm

từ khu dân cư ra khu chăn nuôi tập trung tách khỏi khu dân cư theo quy mô

trang trại.

ðánh giá thực trạng, các nhân tố ảnh hưởng và các giải pháp ñã thực

hiện của việc ñưa chăn nuôi từ khu dân cư ra khu chăn nuôi tập trung tách

khỏi khu dân cư tại huyện Chương Mỹ thành phố Hà Nội.

ðề xuất những giải pháp cụ thể nhằm thúc ñẩy phát triển chăn nuôi gia

cầm bền vững tại huyện Chương Mỹ.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .......4

1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.3.1 ðối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu việc chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra khu chăn

nuôi tập trung tách khỏi khu dân cư tại huyện Chương Mỹ trong ñó ñiều tra và

phỏng vấn;

+ Các hộ chăn nuôi trong khu dân cư

+ Các hộ chăn nuôi tập trung ngoài khu dân cư

+ Cán bộ thú y xã và cán bộ lãnh ñạo xã

+ Lãnh ñạo trạm thú y, trạm khuyến nông, phòng kinh tế hạ tầng huyện

1.3.2Phạm vi nghiên cứu

a/ Phạm vi về nội dung:

Nghiên cứu lý luận việc chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra

khu chăn nuôi tập trung tách khỏi khu dân cư tại huyện Chương Mỹ và tập

chung các giải pháp kinh tế, quản lý, chính sách là chủ yếu.

b/ Phạm vi không gian:

ðề tài nghiên cứu trên ñịa bàn huyện Chương Mỹ vì ñây là một trong

những huyện có dân số, diện tích và tổng ñàn gia cầm lớn trong tỉnh Hà Tây

cũ trước khi sáp nhập Hà Nội mới.

c/ Phạm vi thời gian:

Nghiên cứu thực trạng các giải pháp, các nhân tố ảnh hưởng của việc

chuyển chăn nuôi gia cầm từ khu dân cư ra khu chăn nuôi tập trung xa khu

dân cư tại huyện Chương Mỹ từ năm 2007 ñến 2009.

ðể ñảm bảo tính khách quan, sát thực cập nhật và hiệu quả trong giải

pháp ñề xuất, ñề tài sử dụng số liệu ñiều tra hộ tại thời ñiểm nghiên cứu ñề tài

từ tháng 10/2009 ñến tháng 4/2010.

Các số liệu thứ cấp khác ñược sử dụng trong nghiên cứu có tính cập

nhật và từ nguồn chính thống có cơ sở khoa học và pháp lý.Các số liệu lấy

trên ñịa bàn thành phố Hà Nội ñể so sánh.