Nghiên cứu độ bão hòa oxy mạch trong chẩn đoán bệnh tủy răng và theo dõi chấn thương răng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG

VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƢỢC LÂM SÀNG 108

LÊ HỒNG VÂN

NGHIÊN CỨU ÐỘ BÃO HÒA OXY MẠCH

TRONG CHẨN ÐOÁN BỆNH TỦY RĂNG

VÀ THEO DÕI CHẤN THƢƠNG RĂNG

Chuyên ngành: Răng Hàm Mặt

Mã số: 62720601

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:

PGS. TS. Trịnh Đình Hải

TS. Lê Thu Hà

HÀ NỘI- 2014

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả trong luận án này là trung thực và chưa từng được ai công bố

trong bất cứ công trình nào khác.

Hà Nội, tháng 5năm 2014

Lê Hồng Vân

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Phó giáo sư, Tiến sỹ Trịnh

Đình Hải, giám đốc Bệnh viện Răng Hàm Mặt trung ương Hà Nội, người thầy

đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành

luận án này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Tiến sỹ Lê Thu Hà,chủ nhiệm

Khoa Răng Miệng, Bệnh viên trung ương quân đội 108, người đã luôn động

viên giúp đỡ, hướng dẫn tôi hoàn thành luận án.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Phó giáo sư, Tiến sỹ Lê Đình Roanh, người

thầy, người cha kính yêu đã dìu dắt tôi từ những bước đi đầu tiên trong cuộc đời

và sự nghiệp, người đã xây dựng tiêu chuẩn vàng cho công trình nghiên cứu

này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, Khoa Điều trị theo Yêu cầuvà

bạn bè đồng nghiệp tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Hà Nội đã luôn

động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi được nghiên cứu, học tập và hoàn

thành luận án.

Tôi xin cảm ơn các thầy cô trong Bộ môn Răng Hàm Mặt, Viện nghiên

cứu Y dược lâm sàng 108 đã luôn dạy dỗ, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập

hoàn thành luận án này.

Tôi xin chần thành cảm ơn Phòng sau đại học, Viện nghiên cứu Y dược

lâm sàng 108 đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi hoàn thành tốt chương trình nghiên

cứu sinh và luận án này.

Và tôi cũng rất biết ơn cha mẹ, người bạn đời thân yêu và các con yêu

quý đã luôn chia sẻ, động viên giúp tôi vượt qua mọi khó khăn để thực hiện ước

mơ trong khoa học của mình.

Lê Hồng Vân

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC...........................................................................................................iiii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................viiiii

DANH MỤC BẢNG............................................................................................ix

DANH MỤC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ..................................................xii

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................... 3

1.1 Cấu trúc và chức năng của phức hợp tủy- ngà................................................ 3

1.1.1. Cấu trúc của phức hợp tủy- ngà .................................................................. 3

1.1.1.1. Ngà răng ................................................................................................... 3

1.1.1.2. Cấu trúc tủy răng...................................................................................... 5

1.1.2. Chức năng của phức hợp tủy- ngà .............................................................. 7

1.2.1.1.Chức năng tuần hoàn................................................................................. 7

1.1.2.2. Chức năng dẫn truyền cảm giác ............................................................... 9

1.1.2.3. Chức năng hình thành ngà...................................................................... 12

1.2.3.4. Chức năng bảo vệ................................................................................... 12

1.2. Thay đổi bệnh lý trong bệnh tủy răng ......................................................... 13

1.2.1. Đáp ứng viêm của mô tủy ......................................................................... 13

1.2.1.1. Đặc điểm đáp ứng viêm của mô tủy....................................................... 13

1.2.1.2.Những yếu tố khởi phát giai đoạn viêm cấp tính.................................... 14

1.2.1.3. Thay đổi tuần hoàn mô tủy trong viêm.................................................. 14

1.2.1.4. Đáp ứng miễn dịch trong viêm tủy ........................................................ 15

1.2.2. Thay đổi bệnh lý trong từng thể bệnh ....................................................... 16

1.2.2.1. Phân loại bệnh tủy răng theo lâm sàng- mô bệnh học ........................... 16

1.2.2.2. Nhạy cảm tủy ......................................................................................... 17

1.2.2.3. Viêm tủy có triệu chứng......................................................................... 18

1.2.2.4. Viêm tủy không triệu chứng .................................................................. 20

iv

1.2.2.5. Những thay đổi khác .............................................................................. 21

1.2.2.6. Nứt gãy men- ngà không lộ tủy do chấn thƣơng ................................... 21

1.2.2.7. Hóa mô miễn dịch tủy răng.................................................................... 22

1.3. Các phƣơng pháp chẩn đoán bệnh tủy răng ................................................. 23

1.3.1. Chẩn đoán dựa trên dấu hiệu lâm sàng ..................................................... 24

1.3.1.1. Cơn đau tủy ............................................................................................ 24

1.3.1.2. Triệu chứng thực thể .............................................................................. 24

1.3.2. Các thử nghiệm nhạy cảm tủy................................................................... 25

1.3.2.1. Mục đích của các thử nghiệm nhạy cảm tủy.......................................... 25

1.3.2.2. Nghiệm pháp thử nhiệt........................................................................... 26

1.3.2.3. Nghiệm pháp thử điện............................................................................ 27

1.3.2.4. Đánh giá chung các thử nghiệm nhạy cảm tủy ...................................... 28

1.3.3. Phƣơng pháp thăm dò chức năng tuần hoàn ............................................. 30

1.3.3.1. Phƣơng pháp đo lƣu lƣợng máu bằng Laser Doppler............................ 31

1.3.3.2. Phƣơng pháp đo ĐBHO mạch ............................................................... 32

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................... 38

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu................................................................................... 38

2.1.1. Nhóm nghiên cứu giá trị chẩn đoán .......................................................... 38

2.1.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn ............................................................................... 38

2.1.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ................................................................................. 38

2.1.1.3. Nhóm chứng dƣơng tính ........................................................................ 38

2.1.1.4. Nhóm chứng âm tính.............................................................................. 39

2.1.2. Nhóm nghiên cứu theo dõi chấn thƣơng răng........................................... 39

2.1.2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn ............................................................................... 39

2.1.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ ................................................................................. 39

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 39

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu................................................................................... 39

2.2.1.1. Nghiên cứu giá trị chẩn đoán ................................................................. 40

2.2.1.2. Nghiên cứu theo dõi chấn thƣơng .......................................................... 40

2.2.2. Cỡ mẫu ...................................................................................................... 41

v

2.2.2.1. Nghiên cứu giá trị chẩn đoán ................................................................. 41

2.2.2.2. Nghiên cứu theo dõi chấn thƣơng .......................................................... 42

2.2.3. Các bƣớc tiến hành nghiên cứu................................................................. 43

2.2.3.1. Nghiên cứu giá trị chẩn đoán: ................................................................ 43

2.2.3.2. Nghiên cứu theo dõi chấn thƣơng .......................................................... 49

2.2.4. Tính giá trị chẩn đoán qua các chỉ số đánh giá ......................................... 50

2.2.5. Thống kê và phân tích số liệu ................................................................... 52

2.2.6. Khía cạnh đạo đức của đề tài .................................................................... 53

2.2.6.1. Rủi ro và nguy cơ của nghiên cứu.......................................................... 53

2.2.6.2. Lợi ích của nghiên cứu........................................................................... 53

2.2.6.3. Tính tự nguyện ....................................................................................... 53

2.2.7. Địa điểm và thời gian thực hiện đề tài ...................................................... 53

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................... 54

3.1. Nghiên cứu giá trị chẩn đoán ....................................................................... 54

3.1.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu......................................................................... 54

3.1.1.1. Tuổi, giới................................................................................................ 54

3.1.1.2. Phân bố răng nghiên cứu theo nhóm...................................................... 55

3.1.1.3. Phân bố mẫu theo nguyên nhân ............................................................. 55

3.1.1.4. Chẩn đoán lâm sàng theo AAE – 2010.................................................. 56

3.1.1.5. Đặc điểm lâm sàng và X quang theo chẩn đoán .................................... 57

3.1.1.6. Đặc điểm tổn thƣơng của nhóm nguyên nhân chấn thƣơng .................. 58

3.1.2. Chỉ số bình thƣờng ở nhóm chứng............................................................ 59

3.1.2.1. ĐBHO của nhóm răng chứng................................................................. 59

3.1.2.2. Tƣơng quan giữa ĐBHO răng và ĐBHO ngón tay................................ 60

3.1.2.3. Ngƣỡng đáp ứng điện của nhóm răng chứng......................................... 61

3.1.2.4. Tƣơng quan giữa ĐBHO răng và ngƣỡng đáp ứng điện........................ 61

3.1.2.5. ĐBHO và ngƣỡng đáp ứng điện của nhóm răng chứng theo nhóm tuổi ....... 62

3.1.3. Kết quả nghiên cứu giá trị chẩn đoán........................................................ 63

3.1.3.1. ĐBHO của nhóm nghiên cứu theo chẩn đoán lâm sàng ........................ 63

3.1.3.2. Đáp ứng nhạy cảm tủy của nhóm nghiên cứu theo chẩn đoán lâm sàng ....... 64

vi

3.1.3.3. Giá trị của các nghiệm pháp thử tủy so với chuẩn vàng lâm sàng......... 66

3.1.3.4. Kết quả chẩn đoán mô bệnh học ............................................................ 69

3.1.3.5. ĐBHO theo chẩn đoán mô bệnh học ..................................................... 71

3.1.3.6. Tƣơng quan giữa ĐBHO và ngƣỡng đáp ứng điện theo chẩn đoán lâm

sàng- mô bệnh học............................................................................................... 71

3.1.3.7. Giá trị chẩn đoán của các nghiệm pháp thử tủy so với chuẩn vàng mô

bệnh học .............................................................................................................. 73

3.1.4. Đặc điểm mô bệnh học.............................................................................. 77

3.1.5. Kết quả nhuộm hóa mô miễn dịch ............................................................ 78

3.2. Nghiên cứu theo dõi chấn thƣơng ................................................................ 80

3.2.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu......................................................................... 80

3.2.1.1. Tuổi, giới............................................................................................... 80

3.2.1.2. Đặc điểm tổn thƣơng sau chấn thƣơng .................................................. 80

3.2.1.3. ĐBHO ngay sau chấn thƣơng theo tổn thƣơng...................................... 81

3.2.2. Thay đổi ĐBHO và đáp ứng điện ở nhóm răng nhạy cảm ....................... 82

3.2.3. Thay đổi ĐBHO và đáp ứng điện ở nhóm răng mất cảm giác.................. 82

3.2.4. Thay đổi chức năng dẫn truyền cảm giác sau chấn thƣơng ...................... 84

Chƣơng 4: BÀN LUẬN ...................................................................................... 86

4.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu............................................................................ 86

4.1.1. Tuổi, giới, vị trí và đặc điểm tổn thƣơng .................................................. 86

4.1.2. ĐBHO và các đáp ứng nhạy cảm tủy của nhóm răng bình thƣờng .......... 87

4.2. Giá trị của các phƣơng pháp chẩn đoán ....................................................... 91

4.2.1. Tiêu chuẩn đánh giá giá trị chẩn đoán ...................................................... 91

4.2.2. Giá trị của chẩn đoán dựa trên dấu hiệu lâm sàng .................................... 96

4.2.3. Giá trị chẩn đoán của nghiệm pháp thử lạnh .......................................... 100

4.2.4. Giá trị chẩn đoán của nghiệm pháp thử nóng ......................................... 102

4.2.5. Giá trị chẩn đoán của nghiệm pháp thử điện .......................................... 102

4.2.6. Giá trị chẩn đoán của phƣơng pháp đo ĐBHO mạch ............................. 105

4.2.6.1. Thay đổi ĐBHO trong bệnh tủy răng................................................... 105

4.2.6.2. Tƣơng quan chức năng tuần hoàn và chức năng dẫn truyền cảm giác

trong bệnh tủy răng ........................................................................................... 106

vii

4.2.6.3. Giá trị chẩn đoán của phƣơng pháp đo ĐBHO mạch .......................... 107

4.3. Thay đổi chức năng sau chấn thƣơng răng ................................................ 110

4.3.1. Thay đổi ĐBHO do chấn thƣơng răng.................................................... 110

4.3.2. Thay đổi chức năng tuần hoàn và chức năng dẫn truyền cảm giác sau chấn

thƣơng................................................................................................................ 110

4.3.2.1. Thay đổi chức năng tuần hoàn và chức năng dẫn truyền cảm giác ở

nhómnhạy cảm ngà............................................................................................ 110

4.3.2.1. Thay đổi chức năng tuần hoàn và chức năng dẫn truyền cảm giác ở

nhóm mất cảm giác ........................................................................................... 111

4.4. Quy trình thử tủy và tiêu chuẩn chẩn đoán- chỉ định điều trị tủy .............. 114

KẾT LUẬN....................................................................................................... 119

KIẾN NGHỊ ...................................................................................................... 121

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƢỢC CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN

LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1: Các biểu mẫu bệnh án nghiên cứu

PHỤ LỤC 2: Danh sách bệnh nhân nghiên cứu

PHỤ LỤC 3: Ảnh minh họa kết quả nghiên cứu

viii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

AAE Hiệp hội nội nha Hoa kỳ

(American Association of Endodontists)

CĐDĐ Cƣờng độ dòng điện

CĐLS Chẩn đoán lâm sàng

CS Cộng sự

ĐBHO Độ bão hòa oxy

Dt Dẫn theo

HE Hematoxylin Eosin

RHN Răng hàm nhỏ

TB ± ĐLC Trung bình ± Độ lệch chuẩn

THT Tủy hoại tử

VTC Viêm tủy cấp tính

VTHP Viêm tủy hồi phục

VTKHP Viêm tủy không hồi phục

VTM Viêm tủy mạn tính

XH Xung huyết

ix

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Đáp ứng kích thích của các sợi thần kinh tủy răng .......................... 12

Bảng 2.1: Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tủy răng ................................................. 47

Bảng 2.2: Bảng đối chiếu kết quả chẩn đoán theo tiêu chuẩn vàng ................... 50

Bảng 2.3. Hệ số Kappa về mức độ phù hợp chẩn đoán ..................................... 52

Bảng 2.4. Hệ số Pearson về tƣơng quan tuyến tính giữa biến định lƣợng ......... 52

Bảng 3.1: Phân bố mẫu nghiên cứu theo tuổi- giới............................................. 54

Bảng 3.2: Phân bố mẫu theo nguyên nhân.......................................................... 55

Bảng 3.3: Đặc điểm lâm sàng và X quang theo chẩn đoán................................. 57

Bảng 3.4: Tổn thƣơng răng do chấn thƣơng ....................................................... 58

Bảng 3.5: ĐBHO của nhóm răng chứng và ngón tay ......................................... 59

Bảng 3.6: Ngƣỡng đáp ứng điện của răng chứng ............................................... 61

Bảng 3.7: ĐBHO và ngƣỡng đáp ứng điện theo nhóm tuổi, giới ....................... 62

Bảng 3.8: Đáp ứng với thử nghiệm nhạy cảm tủy của nhóm răng chấn thƣơng 64

Bảng 3.9: Ngƣỡng đáp ứng điện của răng có nguyên nhân chấn thƣơng........... 64

Bảng 3.10: Đáp ứng vớithửnghiệm nhạy cảm tủy của răng không chấn thƣơng...........................65

Bảng 3.11: Ngƣỡng đáp ứng kích thích điện của răng không chấn thƣơng ....... 66

Bảng 3.12: Giá trị của nghiệm pháp thử lạnh so với tiêu chuẩn lâm sàng ......... 67

Bảng 3.13: Giá trị của nghiệm pháp thử nóng so với tiêu chuẩn lâm sàng ....... 67

Bảng 3.14: Giá trị của nghiệm pháp thử điện so với tiêu chuẩn lâm sàng ......... 68

Bảng 3.15: Giá trị của nghiệm pháp đo ĐBHO so với tiêu chuẩn lâm sàng ...... 69

Bảng 3.16: ĐBHO trung bình theo chẩn đoán mô bệnh học .............................. 71

Bảng 3.17: Hệ số tƣơng quan Pearson giữa ĐBHO và ngƣỡng kích thích điện. 72

Bảng 3.18: Giá trị của chẩn đoán lâm sàng sơ với chuẩn mô bệnh học ............. 73

Bảng 3.19: Giá trị của nghệm pháp thử lạnh so với chuẩn vàng mô bệnh học .. 74

Bảng 3.20: Giá trị của nghệm pháp thử nóng so với chuẩn vàng mô bệnh học . 74

Bảng 3.21: Giá trị của nghiệm pháp so với chuẩn vàng mô bệnh học ............... 75

Bảng 3.22: Giá trị chẩn đoán của đo ĐBHO so với chuẩn vàng mô bệnh học... 76

Bảng 3.23: So sánh tiêu chuẩn lâm sàng với chẩn đoán mô bệnh học ............... 76

Bảng 3.24: Tổng hợp các dấu hiệu mô bệnh học theo chẩn đoán....................... 77

Bảng 3.25: Kết quả nhuộm hóa mô miễn dịch.................................................... 79

Bảng 3.26: Phân bố mẫu nghiên cứu theo tuổi, giới, nhóm răng........................ 80

x

Bảng 3.27: Đặc điểm tổn thƣơng sau chấn thƣơng............................................. 80

Bảng 3.28: Số răng phục hồi cảm giác tại các thời điểm theo dõi...................... 84

Bảng 4.1: ĐBHO trên răng lành mạnh ở một số nghiên cứu.............................. 90

xi

DANH MỤC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Hình 1.1: (A): Các vùng mô học của tủy răng; (B): Lƣới thần kinh Raschkow... 6

Hình 1.2: Lớp nguyên bào tạo ngà và dƣới nguyên bào tạo ngà của tủy răng ......... 7

Hình 1.3-A: Ánh sáng hồng ngoại từ đầu dò đƣợc dẫn truyền qua trụ men và ống

ngà ....................................................................................................................... 32

Hình 1.3-B: Hình ảnh hiệu ứng Doppler............................................................. 32

Hình 1.4 : Cơ chế hoạt động của máy đo ĐBHO................................................ 34

Hình 1.5: Đầu dò trong phƣơng pháp đo ĐBHO mạch ...................................... 35

Ảnh 2.1: Máy OxiMax Nellcor N-65 với đầu dò OxiMax Dura- Y D- YS....... 44

Ảnh 2.2: Đo ĐBHO bằng đầu dò OxiMax Dura- Y D- YS và YS- 100A......... 44

Ảnh 2.3: Đo ĐBHO răng cửa giữa và kẹp đầu dò .............................................. 44

Ảnh 2.4: Thử điện bằng máy Parkell .................................................................. 45

Ảnh 2.5: Thử lạnh bằng thỏi đá và thử nóng bằng GP ....................................... 46

Ảnh 2.6: Dấu hiệu chảy máu (răng 1.5), không chảy máu (răng 1.4) ................ 46

Ảnh 2.7: Tủy đƣợc lấy từ răng 1.3 và ngâm trong Formol 10%......................... 48

Biểu đồ 3.1: Phân bố răng nghiên cứu theo nhóm.............................................. 55

Biểu đồ 3.2: Phân bố chẩn đoán lâm sàng theo tiêu chuẩn AAE- 2010 ............. 56

Biểu đồ 3.3: Tƣơng quan giữa ĐBHO răng và ngón tay .................................... 60

Biểu đồ 3.4: Tƣơng quan giữa ĐBHO răng chứng và ngƣỡng đáp ứng điện..... 62

Biểu đồ 3.5: ĐBHO theo chẩn đoán lâm sàng .................................................... 63

Biểu đồ 3.6: Kết quả chẩn đoán mô bệnh học .................................................... 70

Biểu đồ 3.7: Tƣơng quan giữa ĐBHO và cƣờng độ dòng điện .......................... 73

Biểu đồ 3.8: ĐBHO sau chấn thƣơng theo tổn thƣơng răng............................... 81

Biểu đồ 3.9: ĐBHO và ngƣỡng kích thích điện ở nhóm nhạy cảm ngà ............. 82

Biểu đồ 3.10: ĐBHO và ngƣỡng kích thích điện ở nhóm răng mất cảm giác.... 83

Biểu đồ 3.11: Tỷ lệ phục hồi đáp ứng với kích thích điện, nhiệt ở cả hai nhóm 85

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Bệnh tủy răng là một trong những bệnh hay gặp trên lâm sàng, chiếm trên

65% các nguyên nhân gây đau vùng mặt[30], [70].Diễn biến lâm sàng bệnh lý

tủy đa dạng do mô tủy nằm trong một buồng cứng, do đó, hiện tƣợng tăng thể

tích và áp lực mô trong viêm gây ra những thay đổi sinh lý bệnh và mô bệnh

họctƣơng đối phức tạp [106]. Quy trình chẩn đoán bệnh tuỷ răng không chỉ dựa

trên các dấu hiệu lâm sàng, X quang mà còn bao gồm các nghiệm pháp đánh giá

chức năng sống của mô tuỷ[6], [102].Các nghiệm phápthử tuỷ truyền thống nhƣ

thử nhiệt, thử điện, thử cơ học đều dựa trên đáp ứng dẫn truyền cảm giác, đƣợc

gọi là các thử nghiệm nhạy cảm tủy.Tuy nhiên, chức năng dẫn truyền cảm giác

này không song hành với tình trạng tuần hoàn mạch máu nên không phản ánh

một cách chính xác khả năng sống của mô tuỷ, đặc biệt trong những trƣờng hợp

chấn thƣơng, răng mất chức năng dẫn truyền cảm giác tạm thời hay vĩnh

viễn[25]. Mặt khác, hệ thần kinh tủy răng có sức đề kháng cao đối với hiện

tƣợng thiếu oxy vàhoại tử mô nên ngay cả khi mô tủy đã thoái hóa, đáp ứng với

thử nghiệm nhạy cảm tủy vẫn có thể dƣơng tính. Do đó, chẩn đoán chỉ dựa trên

thử nghiệm nhạy cảm tủy đôi khi không chính xác dẫn đến chỉ định điều trị

không phù hợp[37], [52].

Để khắc phục nhƣợc điểm của các nghiệm pháp thử tuỷ truyền thống,

trong nhiều thập kỷ qua, các nhà khoa học đã tìm ra những phƣơng pháp để xác

định tình trạng tuần hoàn của mô tủy nhƣ đo lƣu lƣợng máu bằng Laser Doppler,

đo nhiệt độ bề mặt răng và đo độ bão hòa oxy mạch, trong đó đo độ bão hòa oxy

đƣợc đánh giá là phƣơng pháp có giá trị chẩn đoán cao[37], [52], [53]. Máy đo

độ bão hòa oxy do Takuo Aoyagi phát minh, lần đầu tiên đƣợc sử dụng trong Y

học vào những năm 1970 dựa trên nguyên lý ghi ảnh phổ và ghi thể tích quang

học[54]. Tuy nhiên, việc sử dụng máy đo độ bão hòa oxy mạch trong chẩn đoán

nha khoa mới chỉ đƣợc nghiên cứu và ứng dụng ở một số nƣớc trong những năm

gần đây. Nhiều công trình của các tác giả nƣớc ngoài nhƣ Schenettler và

Wallace (1991)[97], Noblett (1996)[77], Goho (1999)[34], Radhakrishnan

(2002)[90], Gopikrishna và CS (2007, 2009)[37], [38], [39], Calil (2008)[20]đã

2

nghiên cứu độ bão hòa oxy mạch ở các nhóm răng, so sánh giá trị chẩn đoán của

phƣơng pháp này với những nghiệm pháp thử tủy truyền thống. Những nghiên

cứu gần đây của Pozzobon (2011)[89], Ciobanu, Dastmalchi và Setzer

(2012)[22], [24], [99]đã bƣớc đầu xác định giai đoạn viêm tủy thông qua chỉ số

độ bão hòa oxy và tƣơng quan của chỉ số này với các dấu hiệu lâm sàng khác.

Các kết quả nghiêncứu cho thấy phƣơng pháp đo độ bão hòa oxy mạch là

phƣơng pháp chẩn đoán khách quan, xác định tình trạng tuần hoàn mô tủy tƣơng

ứng với từng giai đoạn bệnh và là phƣơng pháp có giá trị chẩn đoán cao hơn so

với những nghiệm pháp xâm nhập khác. Tuy nhiên, những kết quả nghiên cứu

trên mới chỉ dựa trên dấu hiệu lâm sàng để đối chứng độ chính xác của chẩn

đoán nên vẫn còn nhiều hạn chế.

Ở Việt Nam hiện nay, chẩn đoán bệnh lý tủy vẫn dựa chủ yếu vào kinh

nghiệm lâm sàng và một số nghiệm phápthử tủy đơn giản nhƣ thử lạnh, thậm chí

những phƣơng pháp có độ tin cậy cao hơn nhƣ thử điện cũng còn ít đƣợc áp

dụng,do đó, các răng đƣợc chỉ định lấy tủy toàn bộ, đặc biệt là các răng sau chấn

thƣơng chiếm tỷ lệ rất cao. Những nghiên cứu nội nha trong nƣớc hiện nay chủ

yếu đi sâu vào hình thái hệ thống ống tủy và các phƣơng pháp điều trị với những

hệ thống dụng cụ mới, chƣa có một công trình nào đi sâu nghiên cứu phƣơng

pháp thăm dò chức năng trong chẩn đoán. Vì vậy, việc nghiên cứu ứng dụng

một phƣơng pháp chẩn đoán mới với độ chính xác cao có đối chứng với tiêu

chuẩn mô bệnh học là rất cần thiếtnhằm tăng tỷ lệ răng đƣợc bảo tồn tủy.Chính

vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài Nghiên cứu độ bão hòa oxy mạch trong chẩn

đoán bệnh tủy răng và theo dõi chấn thương răng nhằm các mục tiêu sau:

1. Đánh giá giá trị của phƣơng pháp đo độ bão hòa oxy mạch trong chẩn

đoán bệnh tủy răng.

2. Xác định sự thay đổi chức năng dẫn truyền cảm giác và tuần hoàn tủy

răng sau chấn thƣơng nhằm đề xuấttiêu chuẩn chẩn đoán và chỉ định

điều trị tuỷ.