Nghiên Cứu Đánh Giá Và Đề Xuất Một Số Giải Pháp Bảo Vệ Môi Trường Của Nhà Máy Chế Biến Rau Quả Xuất Khẩu Tại Xã Quỳnh Châu Huyện Quỳnh Lưu Tỉnh Nghệ An

i

TÓM TẮT KHÓA LUẬN

1. Tên khóa luận: “Nghiên cứu đánh giá và đề xuất một số giải pháp bảo

vệ môi trường của nhà máy chế biến rau quả xuất khẩu tại xã Quỳnh Châu -

huyện Quỳnh Lưu - tỉnh Nghệ An”

2. Sinh viên thực hiện: Hoàng Thị Tâm

3. Giáo viên hƣớng dẫn: Th.S Lê Phú Tuấn

4. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chung

Đóng góp cơ sở khoa học cho việc đề xuất một số giải pháp giảm thiểu tác

động, cải thiện chất lƣơng môi trƣờng sống của ngƣời dân khu vực nghiên cứu.

Mục tiêu cụ thể

- Đánh giá đƣợc hiện trạng môi trƣờng tại nhà máy chế biến xuất khẩu rau

quả Nghệ An.

- Đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng đến môi trƣờng trong khu vực nhà máy

chế biến xuất khẩu rau quả Nghệ An.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng môi trƣờng tại nhà

máy chế biến xuất khẩu rau quả Nghệ An.

5. Nội dung nghiên cứu

- Khảo sát quy trình công nghệ sản xuất, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào

của nhà máy chế biến xuất khẩu rau quả Nghệ An.

- Đánh giá hiệu quả công tác quản lý và xử lý nhằm bảo vệ môi trƣờng

hiện đang đƣợc áp dụng tại nhà máy.

- Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả chất lƣợng môi trƣờng của

nhà máy.

6. Phƣơng pháp nghiên cứu

Để đánh giá đƣợc vấn đề nghiên cứu, đề tài đã sử dụng những phƣơng pháp sau:

- Phƣơng pháp kế thừa, thu thập tài liệu của nhà máy: sử dụng những số

liệu, tài liệu của nhà máy, ngoài ra còn thu thập những bài báo, tạp chí,

internet…

ii

- Phƣơng pháp sử dụng những phần mềm nhƣ: word, excel, cad và một số

công thức tính toán.

- Đề tài còn sử dụng phƣơng pháp so sánh tổng hợp: sử dụng quy chuẩn,

tiêu chuẩn để so sánh với kết quả thu thập đƣợc trong quá trình nghiên cứu.

7. Kết quả nghiên cứu

Đánh giá các biện pháp quản lý và xử lý đƣợc áp dụng tại nhà máy

- Lƣu lƣợng nƣớc thải nhà máy chế biến rau quả tại nhà máy chế biến rau

quả xuất khẩu Nghệ An là 200 m3

/ngày đêm

- Nƣớc thải của nhà máy đƣợc phát sinh từ quá trình sinh hoạt, quá trình

sản xuất, làm mát thiết bị, rửa phân xƣởng và một số phát sinh khác đƣợc tập

trung lại để xử lý. Nƣớc thải trƣớc khi xử lý và sau khi xử lý có sự thay đổi lớn.

Trƣớc khi chƣa xử lý, nồng độ các thông số ô nhiễm vƣợt hơn hẳn so với trong

quy chuẩn (QCVN 40:2011/BTNMT, quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về nƣớc thải

công nghiệp). Sau khi xử lý thì nồng độ TSS trong mẫu T2 là 25,7 mg/l giảm

đáng kể, giảm 4,5 lần so với mẫu khi chƣa xử lý của T1 (115,6 mg/l), BOD5 sau

khi xử lý là 20 mg/l giảm đến 5,1 lần; COD là 40,1 mg/l giảm 5,5 lần và dầu mỡ

khoáng trong mẫu sau xử lý là 0,3 mg/l giảm 1,5 lần so với mẫu T1.

- Nhà máy đang áp dụng hệ thống lò hơi tầng sôi với nguyên liệu đƣợc

cung cấp là phụ phẩm sinh học bao gồm hạt và vỏ phơi khô của một số loại quả

sau quá trình sản xuất, nhiên liệu cung cấp cho lò hơi là 2,496 tấn hơi/ giờ.

Thành phần khí thải chủ yếu bao gồm SO2, NO2, CO, bụi,… lƣợng thải ra môi

trƣờng là không đáng kể nên sau quá trình xử lý ít ảnh hƣởng đến con ngƣời và

khu vực xung quanh.

- Chất thải rắn bao gồm chất thải rắn thông thƣờng đƣợc phát sinh từ quá

trình sinh hoạt, rác thải của công nhân, từ quá trình sản xuất, chất thải rắn nguy

hại chủ yếu từ dầu mỡ, bóng đèn cũng đƣợc nhà máy thu gom và xử lý theo

đúng quy định. Ngoài ra, rác thải tái chế đƣợc thu gom, đóng gói để ủ phân,

cung cấp cho nhà sản xuất thức ăn gia súc. Một phần rác từ rau quả đƣợc cho

vào hệ thống lò hơi để thu nhiệt.

iii

- Công nghệ sản xuất trong nhà máy đƣợc thực hiện theo đúng quy trình hệ

thống vận hành đang đƣợc áp dụng, mặc dù cũng chƣa phải là mô hình tốt nhất.

Đề tài đã đánh giá đƣợc hiệu quả của hệ thống xử lý trong nhà máy thực

hiện theo đúng quy trình hệ thống vận hành đang đƣợc áp dụng rất tốt, nhƣng

mặc dù bên cạnh đó cũng có những hạn chế còn tồn tại, cần đƣợc khắc phục.

Qua quá trình khảo sát, đề tài đã đƣa ra đƣợc các giải pháp quản lý và xử lý

tốt hơn cho nhà máy

- Đƣa ra các giải pháp quản lý tốt hơn nhƣ giáo dục, thƣờng xuyên vận

hành hệ thống máy, sửa chữa, bảo trì, bảo dƣỡng… Đƣa ra mô hình hệ thống xử

lý tốt hơn, đảm bảo chất lƣợng, tiết kiệm chi phí.

- Chất lƣợng môi trƣờng của nhà máy từ khí thải, rác thải đến nƣớc thải

sau khi xử lý sẽ đạt quy chuẩn cho phép, đảm bảo chất lƣợng xả thải ra môi

trƣờng. Riêng nƣớc thải, với chi phí đầu tƣ thấp chỉ hơn 1 tỷ đồng, chi phí xử lý

1m3

nƣớc thải là 1.700 đồng, mức chi phí mang lại lợi ích kinh tế cho nhà máy

trong công tác xử lý nƣớc thải và bảo vệ môi trƣờng.

iv

LỜI CẢM ƠN

Đƣợc sự đồng ý của nhà trƣờng, khoa Quản lý Tài nguyên Rừng & Môi

trƣờng, Bộ môn Quản lý Môi Trƣờng, tôi thực hiện khóa luận “Nghiên cứu

đánh giá và đề xuất một số giải pháp bảo vệ môi trường của nhà máy chế biến

rau quả xuất khẩu tại xã Quỳnh Châu - huyện Quỳnh Lưu – tỉnh Nghệ An”.

Trong thời gian thực hiện đề tài, ngoài sự nỗ lực, cố gắng của bản thân, tôi đã

nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ, dìu dắt của các thầy cô, các tổ chức, các cá nhân

trong và ngoài trƣờng.

Nhân dịp này, cho phép tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo Lê Phú

Tuấn, ngƣời thầy đã định hƣớng, khuyến khích và chỉ dẫn tôi trong suốt quá

trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn những lời động

viên, hƣớng dẫn của các thầy giáo, cô giáo trong Bộ môn Quản lý Môi Trƣờng,

Khoa Quản lý Tài Nguyên Rừng & Môi Trƣờng đã giúp tôi nâng cao chất lƣợng

của khóa luận.

Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của của các cán bộ công

nhân đang công tác tại Nhà máy chế biến rau quả xuất khẩu thuộc Công Ty cổ

phần Thực Phẩm Nghệ An trong quá trình thực tập tại nhà máy.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do hạn chế về thời gian, chuyên môn,

bản thân chƣa có kinh nghiệm thực tế, nên khóa luận không tránh khỏi sai sót.

Vì vậy, tôi rất mong nhận đƣợc sự đóng góp, nhận xét của các thầy cô và các

bạn để khóa luận đƣợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng năm 2017

Sinh viên thực hiện

Hoàng Thị Tâm

v

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................iv

MỤC LỤC............................................................................................................. v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..............................................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH....................................................................................ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ............................................................................... x

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

CHƢƠNG I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ....................................... 3

1.1.Tổng quan chung về ngành công nghiệp chế biến rau quả............................. 3

1.2.Tình hình nghiên cứu những vấn đề về môi trƣờng ở các vùng sản xuất rau

quả trên thế giới và Việt Nam............................................................................... 4

1.2.1. Trên thế giới ................................................................................................ 4

1.2.2.Ở Việt Nam .................................................................................................. 6

1.3.Tổng quan khu vực nghiên cứu..................................................................... 11

1.3.1 Tìm hiểu đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa khu vực

nghiên cứu ........................................................................................................... 11

1.3.2.Điều kiện kinh tế - xã hội của khu vực ...................................................... 14

1.3.3.Giới thiệu về nhà máy chế biến rau quả xuất khẩu Nghệ An .................... 16

1.4.Thực trạng và tính cấp thiết vấn đề nghiên cứu............................................ 18

1.4.1.Thực trạng vấn đề nghiên cứu.................................................................... 18

1.4.2. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 19

CHƢƠNG II. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

............................................................................................................................. 20

2.1. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................... 20

2.1.1. Mục tiêu chung.......................................................................................... 20

2.1.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................... 20

2.2. Nội dung nghiên cứu.................................................................................... 20

2.3. Đối tƣợng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu................................................. 21

vi

2.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu................................................................................ 21

2.3.2. Phạm vi nghiên cứu................................................................................... 21

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 21

CHƢƠNG III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.......................... 28

3.1 Khảo sát quy trình công nghệ sản xuất, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào của

nhà máy ............................................................................................................... 28

3.1.1 Nguyên liệu, nhiên liệu sản xuất................................................................ 28

3.1.2. Quy trình công nghệ sản xuất.................................................................... 31

3.2 Đánh giá hiệu quả công tác quản lý và xử lý nhằm bảo vệ môi trƣờng hiện

đang đƣợc áp dụng tại công ty ............................................................................ 33

3.2.1. Đối với không khí...................................................................................... 33

3.2.2. Đối với chất thải rắn.................................................................................. 39

3.2.3. Đối với môi trƣờng nƣớc........................................................................... 42

3.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả chất lƣợng môi trƣờng của nhà

máy ...................................................................................................................... 57

3.3.1 Đề xuất giải pháp quản lý........................................................................... 57

3.3.2. Đề xuất giải pháp xử lý ............................................................................. 57

3.3.3 Tính toán thiết kế........................................................................................ 61

CHƢƠNG IV. KẾT LUẬN - TỒN TẠI - KHUYẾN NGHỊ.............................. 76

4.1. Kết luận ........................................................................................................ 76

4.2. Tồn tại........................................................................................................... 77

4.3. Kiến nghị...................................................................................................... 77

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 78

PHỤ LỤC............................................................................................................ 79

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BOD Nhu cầu oxi sinh hóa

COD Nhu cầu oxi hóa học

TSS Tổng chất rắn lơ lửng

SCR Song chắn rác

QCVN Quy chuẩn việt nam

MT Môi trƣờng

BTNMT Bộ tài nguyên môi trƣờng

BOD5 Nhu cầu oxi sinh hóa sau 5 ngày

HCBVTV Hóa chất bảo vệ thực vật

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

WHO Tổ chức y tế thế giới

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Diện tích và sản lƣợng sản xuất rau trong cả nƣớc .............................. 9

Bảng 3.1. Nguyên liệu quả đầu vào .................................................................... 28

Bảng 3.2. Lƣu lƣợng xả của nƣớc thải hiện tại của nhà máy.............................. 29

Bảng 3.3. Khối lƣợng vỏ và hạt các loại quả cho quá trình đốt lò hơi ............... 30

Bảng 3.4. Kết quả quan trắc khí thải tại khu vực ống khói lò hơi của nhà máy. 35

Bảng 3.5. Kết quả quan trắc tiếng ồn.................................................................. 37

Bảng 3.6. Lƣợng chất thải nguy hại phát sinh trong trung bình một tháng ........ 42

Bảng 3.7. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc mặt.............................................. 45

Bảng 3.8. Nồng độ các chất trong nƣớc thải khi chƣa xử lý............................... 48

Bảng 3.9. Kết quả phân tích các thông số nƣớc thải sản xuất ............................ 50

Bảng 3.10. Các thông số xây dựng SCR............................................................. 64

Bảng 3.11. Thông số thiết kế bể tiếp nhận kết hợp bể điều hòa ......................... 69

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Biểu đồ xuất khẩu rau quả sang thị trƣờng một số nƣớc trên thề giới.. 7

Hình 1.2. Bản đồ hành chính huyện Quỳnh Lƣu – Tỉnh Nghệ An..................... 12

Hình 1.3. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp...................................... 18

Hình 3.1. Sơ đồ công nghệ kèm dòng thải.......................................................... 31

Hình 3.2. Sơ đồ xử lý khí thải............................................................................. 34

Hình 3.3. Các bƣớc trong công nghệ sấy khô bã thải ......................................... 41

Hình 3.4. Sơ đồ hệ thống xử lý nƣớc cấp............................................................ 43

Hình 3.6. Sơ đồ xử lý nƣớ0c rửa nguyên liệu..................................................... 49

Hình 3.8. Quy trình công nghệ xử lý khí thải ..................................................... 58

Hình 3.9. Sơ đồ công nghệ xử lý nƣớc thải chế biến rau quả............................. 60

x

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Biểu đồ thể hiện nồng độ khí thải của nhà máy.......................................35

Biểu đồ 3.2. Biểu đồ thể hiện thông số tiếng ồn của nhà máy .....................................38

Biểu đồ 3.3. Biểu đồ thể hiện giá trị pH của chất lƣợng nƣớc mặt..............................46

Biểu đồ 3.4. Biểu đồ thể hiện giá trị TSS, BOD5,COD, của chất lƣợng nƣớc mặt...46

Biểu đồ 3.5. Biểu đồ thể hiện giá trị NO3--N, tổng Fe, PO43-, NH4+-N của chất

lƣợng nƣớc mặt.................................................................................................................47

Biểu đồ 3.6. Biểu đồ thể hiện nồng độ các chất trong nƣớc thải sinh hoạt.................48

Biểu đồ 3.7. Biểu đồ thể hiện giá trị pH trong nƣớc thải sản xuất...............................51

Biểu đồ 3.8. Biểu đồ thể hiện giá trị TSS, BOD5, COD so với quy chuẩn trong nƣớc

thải sản xuất.......................................................................................................................51

Biểu đồ 3.9. Biểu đồ so sánh hàm lƣợng NO3- -N, PO4 3- -P, Dầu mỡ khoáng so với

trong quy chuẩn trong nƣớc thải sản xuất ......................................................................52

Biểu đồ 3.10. Biểu đồ thể hiện giá trị coliform so với quy chuẩn trong nƣớc thải sản

xuất.....................................................................................................................................52