Nghiên Cứu Đánh Giá Hiện Trạng Tài Nguyên Đa Dạng Sinh Học Nhằm Đề Xuất Các Giải Pháp Phát Triển Du Lịch Sinh Thái Tại Vườn Quốc Gia Vũ Quang Hà Tĩnh

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập

và kết quả phân tích trong đề tài này là trung thực. Đề tài : “Nghiên cứu đánh

giá hiện trạng tài nguyên Đa dạng sinh học nhằm đề xuất các giải pháp phát

triển du lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Vũ Quang, Hà Tĩnh” không trùng với

bất kỳ nghiên cứu khoa học nào. Những thông tin tham khảo trong khóa luận

đều đƣợc trích dẫn cụ thể nguồn sử dụng.

Hà Nội, ngày 17 tháng 05 năm 2017

Sinh viên thực hiện

Dƣơng Thị Thùy Dung

ii

LỜI CẢM ƠN

Đƣợc sự phân công của Khoa Quản lý tài nguyên rừng và môi trƣờng

Trƣờng Đại học Lâm Nghiệp Việt Nam, và sự đồng ý của Thầy giáo hƣớng dẫn

PGS.TS.Đồng Thanh Hải tôi đã thực hiện dề tài: “Nghiên cứu đánh giá hiện

trạng tài nguyên Đa dạng sinh học nhằm đề xuất các giải pháp phát triển du

lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Vũ Quang, Hà Tĩnh”.

Để hoàn thành khóa luận nay, tôi xin chân thành cảm ơn thầy cô đã tận

tình hƣớng dẫn, giảng dạy trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và rèn luyện

ở Trƣờng Đại học Lâm Nghiệp Việt Nam.

Xin chân thành cảm ơn Thầy giáo hƣớng dẫn PGS.TS.Đồng Thanh Hải đã

tận tình, chu đáo hƣớng dẫn tôi thực hiện khóa luận này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban quản lý Vƣờn quốc gia Vũ Quang đã

tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực tập, nghiên cứu, điều tra, thu thập số liệu cần

thiết phục vụ đề tài tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn các cán bộ Kiểm lâm đã

giúp đỡ nhiệt tình trong thời gian thực tập tại khu vực.

Mặc dù đã cố gắng rất nhiều, song do thời gian và kiến thức còn hạn hẹp

nên bài viết của tôi không thể tránh đƣợc những thiếu sót. Kính mong đƣợc sự

góp ý của quý Thầy, cô để đề tài đƣợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn.

Hà Nội, ngày 17 tháng 05 năm 2017

Sinh viên thực hiện

Dƣơng Thị Thùy Dung

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC VIẾT TẮT ..................................................................................... vi

DANH MỤC BẢNG...........................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH ẢNH .................................................................................viii

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP...........................................................ix

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU....................................... 3

1.1.Khái niệm du lịch sinh thái ............................................................................. 3

1.2.Những nguyên tắc cơ bản phát triển DLST .................................................... 5

1.3.Đặc trƣng cơ bản của DLST ........................................................................... 5

1.4.Những yêu cầu cơ bản đối với DLST ............................................................. 6

1.5.Phát triển du lịch sinh thái ở các Vƣờn Quốc gia ........................................... 7

1.6.Thực trạng phát triển DLST............................................................................ 8

1.6.1.Bài học kinh nghiệm đƣợc rút ra từ những mô hình DLST ở các Vƣờn

quốc gia trên thế giới............................................................................................. 8

1.6.2.Thực trạng DLST ở các Vƣờn quốc gia ở Việt Nam................................... 9

CHƢƠNG 2. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....... 12

2.1. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................... 12

2.1.1. Mục tiêu chung.......................................................................................... 12

2.1.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................... 12

2.2. Đối tƣợng, phạm vi và thời gian nghiên cứu ............................................... 12

2.2.1.Đối tƣợng nghiên cứu................................................................................. 12

2.2.2. Phạm vi nghiên cứu................................................................................... 12

2.2.3. Thời gian nghiên cứu ................................................................................ 12

2.3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................... 12

iv

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 13

2.4.1. Phƣơng pháp phỏng vấn............................................................................ 13

2.4.2. Phƣơng pháp điều tra theo tuyến............................................................... 13

2.4.3. Công cụ SWOT (Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức) 15

2.4.4. Phƣơng pháp thu thập và xử lí số liệu....................................................... 16

CHƢƠNG 3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU.................................................................................................... 17

3.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................ 17

3.1.1. Vị trí địa lý ................................................................................................ 17

3.1.2. Địa hình, địa mạo ...................................................................................... 18

3.1.3. Địa chất, thổ nhƣỡng................................................................................. 18

3.1.4. Khí hậu, thủy văn ...................................................................................... 19

3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội............................................................................. 20

3.2.1. Dân số và lao động.................................................................................... 20

3.2.2. Dân tộc ...................................................................................................... 21

3.2.3. Tình hình kinh tế xã hội vùng đệm ........................................................... 22

3.2.4. Đánh giá chung về kinh tế - xã hội ........................................................... 22

3.3. Tài nguyên rừng ........................................................................................... 23

3.3.1. Hiện trạng sử dụng đất đai, tài nguyên rừng............................................. 23

3.3.2. Trữ lƣợng rừng.......................................................................................... 23

CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN...................................................... 26

4.1. Tiềm năng, lợi thế của đa dạng sinh học phát triển DLST ở VQG ............. 26

4.1.1. Đánh giá các kiểu thảm thực vật rừng ...................................................... 26

4.1.2. Đánh giá khu hệ thực vật rừng.................................................................. 27

4.1.3. Đánh giá khu hệ động vật rừng................................................................. 28

4.1.4.Cảnh quan thiên nhiên ở Vƣờn có tiềm năng phát triển DLST ................. 30

4.1.5.Di tích lịch sử, văn hóa tâm linh ở Vƣờn................................................... 32

4.2.Thực trạng phát triển du lịch sinh thái tại Vƣờn quốc gia Vũ Quang........... 35

4.2.1. Đánh giá thực trạng phát triển DLST ở VQG Vũ Quang ......................... 35

v

4.2.2. Quan điểm của cộng đồng địa phƣơng về giá trị đa dạng sinh học và hoạt

động du lịch sinh thái .......................................................................................... 36

4.2.3. Chức năng nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức củaVƣờn ........................................ 37

4.2.4. Hệ thống cơ sở hạ tầng.............................................................................. 38

2.4.5.Dự báo khác đến DLST.............................................................................. 40

4.3. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong phát triển du lịch

sinh thái ở VQG Vũ Quang................................................................................. 41

4.4. Đề xuất các giải pháp bảo tồn đa dạng sinh học nhằm phát triển du lịch sinh

thái tại VQG Vũ Quang....................................................................................... 42

4.4.1. Các tuyến du lịch khám phá thiên nhiên................................................... 42

4.4.2. Tuyến kết nối............................................................................................. 45

4.4.3. Một số giải pháp đề xuất nhằm phát triển du lịch sinh thái bền vững...... 45

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................................. 49

1. Kết luận. .......................................................................................................... 49

3. Kiến nghị......................................................................................................... 49

TÀI LIỆU THAM KHẢO

vi

DANH MỤC VIẾT TẮT

TT Tên viết tắt Tên đầy đủ

1 CITES

Convention on International Trade in Endangered

Species of Wild Fauna and Flora

2 BTTN Bảo tồn thiên nhiên

3 DLST Du lịch sinh thái

4 IUCN International Union for Conservation of Nature

5 KBTTN Khu bảo tồn thiên nhiên

6 KHKT Khoa học kĩ thuật

7 NĐ 32CP Nghị định 32 Chính phủ

8 NXB Nhà xuất bản

9 QĐ – BNN Quyết định Bộ Nông nghiệp

10 SWOT Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats

11 TNTN Tài nguyên thiên nhiên

12 VQG Vƣờn quốc gia

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Các tuyến điều tra ............................................................................... 15

Bảng 3.1. Mật độ và dân số các xã vùng đệm của VQG .................................... 21

Bảng 3.2. Hiện trạng sử dụng đất đai tại Vƣờn quốc gia Vũ Quang .................. 23

Bảng 3.3. Tổng hợp trữ lƣợng các loại rừng....................................................... 24

Bảng 4.1: Thành phần loài thực vật Vƣờn quốc gia Vũ Quang.......................... 27

Bảng 4.2: Tổng hợp các loài thực vật quý hiếm trong VQG.............................. 27

Bảng 4.3 : Số loài cây có ích tại Vƣờn Quốc Gia Vũ Quang ............................. 28

Bảng 4.4: Danh sách các loài động vật có ở VQG Vũ Quang ............................ 29

Bảng 4.5: Tổng hợp các loài động vật quý hiếm trong VQG............................. 29

Bảng 4.6. Giá trị đa dạng sinh học mà VQG mang lại cho ngƣời dân ............... 36

Bảng 4.7. Ý kiến của ngƣời dân về việc phát triển DLST.................................. 37

Bảng 4.8. Ma trận SWOT cho du lịch sinh thái tại VQG Vũ Quang ................. 41

viii

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 2.1. Bản đồ tuyến đánh giá tài nguyên DLST............................................ 14

Hình 3.1 Bản đồ vị trí địa lý của Vƣờn Quốc gia Vũ Quang (Nguồn : Phòng

khoa học kỹ thuật – VQG Vũ Quang)................................................................. 17

Hình 3.2. Bản đồ hiện trạng dự án đầu tƣ, bảo vệ phát triển rừng VQG Vũ

Quang (Nguồn : Phòng KHKT VQG Vũ Quang)............................................... 25

Hình 4.1. Bản đồ phân bố động vật ở VQG Vũ Quang – Hà Tĩnh (Nguồn :

Phòng khoa học kỹ thuật – VQG Vũ Quang 2017) ............................................ 30

Hình 4.2. Suối đầu Rồng (Nguồn: Dƣơng Thị Thùy Dung)............................... 31

Hình 4.3, 4.4. Rừng cảnh tiên (Nguồn: Phòng KHKT VQG Vũ Quang)........... 31

Hình 4.5. Thác Thang đày nhìn từ xa (Nguồn: Phòng KHKT VQG Vũ Quang) ... 32

Hình 4.6. Đài tƣởng niệm cụ Phan Đình Phùng (Nguồn : Dƣơng Thị Thùy Dung)33

Hình 4.7. Thành cụ Phan (Nguồn : Dƣơng Thị Thùy Dung).............................. 34

Hình 4.8. Miếu thờ cụ Phan và nghĩa quân (Nguồn : Dƣơng Thị Thùy Dung).. 35

Hình 4.9. Bản đồ tuyến du lịch tiềm năng tại VQG Vũ Quang –Hà Tĩnh......... 45