Nghiên Cứu Đánh Giá Đa Dạng Di Truyền Loài Mỡ Mangalietia Conifera Dandy Tại Khu Vực Vườn Quốc Gia Ba Vì Bằng Phương Pháp Rapd

i

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chƣơng trình tốt nghiệp đại học và chuẩn bị cho công việc

trong tƣơng lai, qua quá trình học tập tại trƣờng Đại học Lâm Nghiệp tôi đã

nhận đƣợc rất nhiều sự động viên, giúp đỡ trong học tập cũng nhƣ trong cuộc

sống.

Nhân đây, tôi xin đặc biệt gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới PGS. TS. Vũ

Quang Nam và ThS. Nguyễn Thị Huyền đã quan tâm giúp đỡ, hƣớng dẫn tận

tình cho tôi trong thời gian thực hiện khóa luận.

Trong thời gian thực hiện khóa luận này, tôi xin cảm ơn Quỹ Phát triển

khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) đã tài trợ một phần cho nghiên

cứu này trong đề tài mã số 106.03-2017.16.

Xin đƣợc gửi tới các thầy cô giảng viên Viện Công nghệ sinh học Lâm

nghiệp - Trƣờng Đại học Lâm Nghiệp lời chúc sức khỏe và lời cảm ơn sâu sắc.

Vì sự quan tâm, dạy dỗ, chỉ bảo tận tình, chu đáo của thầy cô suốt 5 năm qua.

Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã luôn bên cạnh

động viên, quan tâm và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành chƣơng trình

học tập của mình.

Hà Nội, ngày 27 tháng 4 năm 2018

Sinh viên

Nguyễn Thiện Đạt

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ..............................................................................................i

MỤC LỤC ..................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................iv

ĐẶT VẤN ĐỀ.............................................................................................1

Chƣơng I TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU......................................2

1.1. Giới thiệu về cây Mỡ............................................................................2

1.1.1. Vị trí và phân bố................................................................................2

1.1.2. Đặc điểm hình thái ............................................................................3

1.1.3. Đặc điểm sinh học .............................................................................4

1.1.4. Công dụng của cây Mỡ ......................................................................4

1.2. Đa dạng di truyền và một số kỹ thuật phân tử ứng dụng trong nghiên

cứu đa dạng di truyền ở thực vật..................................................................5

1.2.1. Đa dạng sinh học ...............................................................................5

1.2.2. Đa dạng di truyền ..............................................................................6

1.2.3 Một số chỉ thị phân tử thƣờng dùng trong nghiên cứu đa dạng sinh học........7

1.3. Một số ứng dụng kĩ thuật sinh học phân tử nghiên cứu đa dạng di truyền

................................................................................................................. 13

1.3.1 Một số nghiên cứu đa dạng di truyền trên thế giới............................. 13

1.3.2 Một số nghiên cứu đa dạng di truyền ở Việt Nam ............................. 15

Chƣơng 2. MỤC TIÊU, NỘI DUNG, VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU.......................................................................................... 18

2.1. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................... 18

2.1.1. Mục tiêu chung................................................................................ 18

2.1.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................ 18

2.2. Nội dung nghiên cứu .......................................................................... 18

2.3. Vật liệu và địa điểm nghiên cứu ......................................................... 18

2.3.1. Vật liệu nghiên cứu ......................................................................... 18

iii

2.3.2. Địa điểm nghiên cứu........................................................................ 19

2.4. Hóa chất và thiết bị sử dụng cho nghiên cứu....................................... 20

2.4.1. Hóa chất .......................................................................................... 20

2.4.2. Thiết bị, dụng cụ, máy móc thí nghiệm............................................ 20

2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................... 21

2.5.1. Phƣơng pháp tách chiết ADN tổng số từ mẫu cây Mỡ ...................... 21

2.5.2. Phƣơng pháp PCR (Polymerase Chain Reaction) ............................. 22

2.5.3. Phƣơng pháp điện di trên gel agarose............................................... 24

2.5.4. Phƣơng pháp phân tích số liệu RAPD .............................................. 25

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.......................... 26

3.1. Kết quả tách chiết ADN tổng số từ lá các mẫu Mỡ.............................. 26

3.2. Kết quả khuếch đại ADN bằng kỹ thuật RAPD của 11 cặp mồi ngẫu

nhiên......................................................................................................... 26

3.3. Kết quả phân tích mối quan hệ di truyền giữa các mẫu nghiên cứu...... 40

TÀI LIỆU THAM KHẢO

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Viết đầy đủ

ADN Axit deoxyribonucleic

ARN Axit ribonucleic

AFLP Amplified Fragment Length ADN

BP Base pair

CTAB Cetyl Trimethyl Amonium Bromide

CS Cộng sự

dNTP Deoxynucleotide triphosphate

EDTA Ethylene Diamino Tetra Acetic acide

G Gam

Kb Kilobase

Mg/l Miligam/lít

OD Optical Density

PCR Polymerase Chain Reaction

PIC Polymorphism information content

RAPD Random Amplified Polymorphism ADN

SDS Sodium đoecyl sulphate

STS Sequence Tagged Sites

SSR Simple Sequence Repeats

TAE Tris – Acetic acid - EDTA

UV Ultra Violet

V/P Vòng/phút

v

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Bảng ký hiệu các mẫu Mỡ sử dụng trong nghiên cứu........................ 19

Bảng 2.2. Thành phần dung dịch đệm tách......................................................... 22

Bảng 2.3. Thành phần phản ứng PCR-RAPD..................................................... 22

Bảng 2.4.Trình tự các mồi sử dụng trong nghiên cứu ........................................ 23

Bảng 2.5. Chu kỳ phản ứng PCR....................................................................... 24

Bảng 3.1. Kết quả sử dụng mồi RAPD trong nghiên cứu................................... 27

Bảng 3.2. Các phân đoạn ADN đƣợc nhân bản ngẫu nhiên ............................... 30

Bảng 3.3. Các phân đoạn ADN đƣợc nhân bản ngẫu nhiên với mồi OPB18 đƣợc

mã hóa thành kí hiệu 0 và 1. ............................................................................... 33

Bảng 3.4. Các phân đoạn ADN đƣợc nhân bản ngẫu nhiên với mồi OPE14 đƣợc

mã hóa thành kí hiệu 0 và 1. ............................................................................... 36

Bảng 3.5. Các phân đoạn ADN đƣợc nhân bản ngẫu nhiên với mồi RM5 đƣợc

mã hóa thành kí hiệu 0 và 1. ............................................................................... 39

Bảng 3.6. Hệ số tƣơng đồng di truyền của 25 mẫu Mỡ Ba Vì nghiên cứu......... 43

vi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Thân cây Mỡ ......................................................................................... 3

Hình 1.2. Lá và hoa cây Mỡ.................................................................................. 3

Hình 3.1. Kết quả điện di ADN tổng sốcủa các mẫu Mỡ từ M1 - M25 ............. 26

Hình 3.2. Kết quả băng ADN của các mẫu Mỡ Ba Vì đƣợc khuếch đại với mồi

CP4 ...................................................................................................................... 29

Hình 3.3. Kết quả băng ADN của các mẫu Mỡ Ba Vì đƣợc khuếch đại với mồi

OPB18 ................................................................................................................. 32

Hình 3.4. Kết quả băng ADN của các mẫu Mỡ Ba Vì đƣợc khuếch đại với mồi

OPE14 ................................................................................................................. 35

Hình 3.5. Kết quả băng ADN của các mẫu Mỡ Ba Vì đƣợc khuếch đại với mồi

RM5..................................................................................................................... 38

Hình 3.6. Sơ đồ biểu diễn mối quan hệ di truyền giữa các mẫu Mỡ Ba Vì nghiên

cứu ....................................................................................................................... 45