Nghiên cứu chiết tách chất abrin từ hạt cây cam thảo dây ở đà nẵng.

Khóa luận tốt nghiệp - 1 - Khoa Hóa

Mạc Thị Phước Hải Lớp 08SHH

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA HÓA

NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH CHẤT ABRIN

TỪ HẠT CAM THẢO DÂY Ở ĐÀ NẴNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN SU PHẠM

SVTH : Mạc Thị Phước Hải

GVHD : TS. Trần Mạnh Lục

Lớp : 08SHH

Đà Nẵng - Năm 2012

Khóa luận tốt nghiệp - 2 - Khoa Hóa

Mạc Thị Phước Hải Lớp 08SHH

MỞ ĐẦU

Sức khỏe là vốn quý giá nhất của con người, là tài sản vô hình nhưng có sức

mạnh hữu hình, là cái đánh giá thể chất của bạn so với những người khác. Có lẽ cũng

chính sự nhận thức về tầm quan trọng của sức khỏe mà ngay từ thời cổ đại ông cha ta

đã nghĩ việc chăm lo và bảo vệ sức khỏe, sử dụng các loại cây thảo mộc có sẵn trong

tự nhiên để bồi bổ cũng như chữa trị bệnh.

Tiếp nối truyền thống tốt đẹp của cha ông ta, cùng với sự phát triển không

ngừng của khoa học và kĩ thuật, chúng ngày càng có nhiều cơ hội để có thể khám phá,

tiếp cận và tìm ra nhiều hơn nữa công dụng của cây cỏ trong y học một cách nghiêm

túc chi tiết và rõ ràng. Cũng như các loại dược thảo khác, loài cây cam thảo dây đã

được biết đến từ lâu. Nó có trong các bài thuốc dân gian Việt Nam với khả năng điều

trị hữu hiệu một số bệnh như viêm răng, táo bón, bệnh lậu, thấp khớp…Tên khoa học

là Abrus precatorius L. thuộc họ Đậu (Fabaceae). Loài cây này lại có khả năng sinh

trưởng và phát triển dễ dàng ở miền Trung nước ta.

Tuy vậy các công trình nghiên cứu về cây cam thảo dây cũng như hạt của nó ở

nước ta vẫn còn rất hạn chế, nên ta chưa khai thác hết tiềm năng và tác dụng hữu ích

của loài cây này. Xuất phát từ thực tế đó, tôi đã chọn đề tài khóa luận là: “ Nghiên cứu

chiết tách chất Abrin từ hạt cây cam thảo dây ở Đà Nẵng”.

Hi vọng rằng với những kết quả nghiên cứu được của đề tài cùng với những

công trình nghiên cứu trước đây sẽ làm bằng chứng khoa học cho việc sử dụng loại tài

nguyên này vào các lĩnh vực sản xuất dược liệu, hương liệu, mỹ phẩm…và từ đó có

hướng quy hoạch, canh tác, khai thác và sử dụng loại thực vật này trên địa bàn thành

phố Đà Nẵng nói riêng và cả nước nói chung.

2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu chiết tách chất Abrin trong hạt cam thảo dây

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Hạt cam thảo dây

Khóa luận tốt nghiệp - 3 - Khoa Hóa

Mạc Thị Phước Hải Lớp 08SHH

- Nghiên cứu các chỉ số vật lý của hạt cam thảo, các thành phần hữu cơ và chất

độc abrin trong hạt cam thảo

4. Phương pháp nghiên cứu

* Nghiên cứu lý thuyết

Thu nhập, tổng hợp các tài liệu, tư liệu, sách báo trong và ngoài nước có lien

quan đến đề tài

Nghiên cứu lý thuyết: Phương pháp nghiên cứu các hợp chất tự nhiên; tổng

quan các tài liệu về đặc điểm hình thái thực vật, thành phần hóa học của một số cây

cam thảo nói chung và cây Abrus precatorius L nói riêng.

* Phương pháp thực nghiệm

Phương pháp ngâm chiết bằng dung môi hữu cơ

Phương pháp xác định các hằng số vật lý và hóa học

Phương pháp tách dịch chiết bằng chiết Soxhlet

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Từ nghiên cứu trên, luận văn đã thu được một số kết quả với những đóng góp

thiết thực sau:

- Xác định hàm lượng, các chỉ số vật lý, hóa học của hạt cam thảo dây ở Đà

Nẵng nhằm định hướng cho việc quy hoạch và khai thác.

- Xác định các thành phần chất hữu cơ có trong hạt cam thảo dây

Cấu trúc khóa luận gồm các phần

MỞ ĐẦU 02 trang (Trang 1-2)

Chương 1. TỔNG QUAN 25 trang ( Từ trang 3 ÷ 28)

Chương 2. THỰC NGHIỆM 11 trang ( Từ trang 29 ÷ 40)

Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 8 trang ( Từ trang 41 ÷ 49)

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 01 trang (Trang 51)

Khóa luận tốt nghiệp - 4 - Khoa Hóa

Mạc Thị Phước Hải Lớp 08SHH

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN

1.1. Thực vật học về cây cam thảo [1, 6, 16, 20]

 Phân loại khoa học

- Giới (regnum) : Plantae

- Tông (tribus) : Abreae

- Bộ (ordo) : Fabales

- Họ (familia) : Fabaceae

Sau đây là một số loài cam thảo quan trọng có nhiều ứng dụng:

1.2. Cam thảo bắc Glycyrrhiza [1, 5, 7, 23, 24, 25]

Hình 1.1. Cam thảo bắc Glycyrrhiza uralensis

Cây cam thảo Glycyrrhiza uralensis Fisch thân dài 2-5,5cm, rộng 1,5-3cm. Vào

mùa hạ và mùa thu nở hoa màu tím nhạt hình cánh bướm dài 14-22mm (cây trồng ở

Việt Nam sau 3 năm chưa ra hoa). Qủa giáp cong hình lưỡi liềm dài 3-4cm, rộng 6-

8cm, màu nâu đen, mặt quả có nhiều lông, trong quả có 2-8 hạt nhỏ dẹt, đường kính

1.5-2mm màu xám nâu, hoặc màu xanh đen nhạt, mặt bong.

Cây cam thảo Glycyrrhiza glabra rất giống loài cam thảo G. Uralensis, nhưng

khác nhau ở chỗ lá chét thuôn dài hơn, dài 1,5–4cm, rộng 0,8-2,3mm, quả giáp thẳng

Khóa luận tốt nghiệp - 5 - Khoa Hóa

Mạc Thị Phước Hải Lớp 08SHH

hoặc hơi cong, dài 2-3cm, rộng 4mm, mặt quả gần như bóng hoặc có lông ngắn, số hạt

ít hơn loài trên. Mùa hoa tháng 6-8, mùa quả tháng 7-9.

Loài cam thảo bắc được trồng bằng hạt hoặc thân rễ. Sau 4-5 năm trở lên có thể

thu hoạch. Đào rễ và thân rễ vào mùa xuân hoặc thu đông. Nhưng mùa thu đông cam

thảo sẽ tốt hơn. Mỗi hecta có thể thu hoạch 8-10 tấn. Vì là một cây lâu năm mới thu

hoạch cho nên trong 2-3 năm đầu người ta trồng xen các cây thực phẩm. Khi đào người

ta thường chỉ lấy rễ, nhưng nhiều khi lấy cả thân rễ. Thân rễ rất dài, có khi tới 7-8m.

Sau khi đào rễ, người ta xếp thành đống để cho hơi lên men, làm cho rễ có màu vàng

sẫm hơn, (màu người tiêu dùng ưa chuộng hơn).

Kết quả phân tích cho thấy thành phần hóa học chính trong cam thảo bắc có 3 ÷

8% là glucoza, 2,4 ÷ 6,5% sacaroza, 25 ÷ 30% tinh bột, 0,3 ÷ 0,35% tinh dầu, 2 ÷ 4%

asparagin, 11 ÷ 30 mg% vitamin C, các chất anbuyminoit, gôm, nhựa…Nhưng hoạt

chất trong cam thảo là glyxydin (glyxyrrhizin) với tỉ lệ 6 ÷ 14%, có khi tới 23%.

Glyxyridin là muối canxi và kali của axit glyxyrizic. Công thức thô của axit

glyxyrizic là C42H62O16. Axit glyxyrizic là một saponin tritecpenic, có độ chảy là 2050

C, α

20D = +58,50

, hơi tan trong cồn và nước, không tan trong ete. Thủy phân sẽ cho

một phân tử axit glyxyretic còn gọi là glyxyritin và 2 phân tử axit glycuronic.

HOOC CH3

CH3

O

CH3

CH3

CH3

O H3C CH3

C C C C C COOH

OH

O

H OH H

O

H H H

C C C C C COOH

O

H OH OH OH H

H H H

Axit glyxyrizic