Nghiên cứu chiết tách carotenoid trong màng đỏ hạt quả gấc ở huyện hòa vang - đà nẵng.

1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA HÓA

-------  -------

NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH CAROTENOID

TRONG MÀNG ĐỎ HẠT QUẢ GẤC

Ở HUYỆN HÒA VANG-ĐÀ NẴNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN KHOA HỌC

Sinh viên thực hiện : Hồ Thị Kim Ánh

Giảng viên hướng dẫn: Võ Kim Thành

Lớp : 08CHD

2

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Xã hội ngày càng phát triển kéo theo nó là sự phát sinh của bệnh tật đe doạ đến

tính mạng của con người. Song song với đời sống, sức khỏe chính là vấn đề được

con người đặt lên hàng đầu, không chỉ ngừng lại ở việc chữa bệnh mà còn vượt xa

hơn cả phòng bệnh chính là bồi bổ cơ thể cải thiện sức khỏe. Do đó các dược phẩm,

thực phẩm chức năng được đặc chế từ thảo mộc, cây cỏ trở nên vô cùng quý giá với

con người bởi tính an toàn và hiệu quả của nó.

Có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng hàm lượng chất chông oxy hóa tự nhiên trong

cơ thể có thể là chìa khóa dẫn đến cuộc sống trường thọ. Chính vì vậy các dược

phẩm, thực phẩm chức năng có tác dụng chống lão hóa trở thành đối tượng được

quan tâm trên toàn thế giới, đặc biệt là các nước phát triển. Từ quả cà chua có chứa

Beta-caroten, Lycopen, Vitamin E… là các chất chống oxy hóa mạnh, Mỹ và các

nước phương Tây đã điều chế ra hàng chục loại sản phẩm để phòng và điều trị

bệnh.

Quả Gấc ở nước ta có chứa các chất chống oxy hóa với hàm lượng cao, cao gấp

hàng chục lần trong cà chua. Trong khi gấc được trồng khắp nơi ở Việt Nam, với

nguồn nguyên liệu phong phú ấy thì việc dùng gấc để sản xuất thuốc, thực phẩm

chức năng và xuất khẩu dầu gấc trong tương lai sẽ là một ưu thế của nước ta. Một

trong các thành phần hóa học chính có trong quả Gấc là Carotenoid, quan trọng hơn

cả Beta-caroten chiếm một lượng lớn có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa

vitamin A, có tác dụng làm sáng mắt, chống lồi mắt, phòng ngừa các bệnh tim

mạch, ngăn chặn các bệnh ung thư, giúp cơ thể tăng trưởng...Với những lợi ích đó,

việc nghiên cứu chiết tách Caroten là việc có ý nghĩa và cần thiết, nên tôi lựa chọn

đề tài tốt nghiệp cuối khóa “Nghiên cứu chiết tách Carotenoid trong màng đỏ quả

gấc ở huyện Hòa Vang- Đà Nẵng”.

3

2. Mục tiêu nghiên cứu:

 Khảo sát điều kiện chiết tách dầu gấc

 Xác định các nhóm chức hóa học trong dầu gấc

 Đóng góp vào nguồn thông tin tư liệu khoa học về quả gấc, tạo tiên đề cho

những nghiên cứu sâu hơn các đề tài về gấc sau này.

 Chiết tách carotenoid từ dầu gấc

3. Đối tượng nghiên cứu :

Quả gấc được thu nhận tại huyện Hòa Vang, Đà Nẵng.

4. Phương pháp nghiên cứu:

Nghiên cứu lý thuyết

 Thu thập, tổng hợp các tài liệu, tư liệu, sách báo trong và ngoài nước có liên

quan đến đề tài.

 Hội thảo, trao đổi kinh nghiệm với các chuyên gia, thầy cô giáo và đồng nghiệp.

Phương pháp thực nghiệm

 Phương pháp lấy mẫu, thu hái và xử lý mẫu.

 Phương pháp phân tích trọng lượng để xác định độ ẩm.

 Phương pháp phân hủy mẫu phân tích để khảo sát hàm lượng hữu cơ.

 Phương pháp quang phổ hấp phụ nguyên tử để xác định hàm lượng các kim loại

trong màng đỏ gấc

 Chiết bằng phương pháp chiết nóng soxhlet và phương pháp ngâm kiệt với dung

môi hữu cơ.

 Phương pháp phân tử hấp thụ UV-VIS nhằm xác định Carotenoid trong sản

phẩm chiết tách từ dầu gấc.

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài :

Ý nghĩa thực tiễn:

Tìm hiểu các công dụng của quả gấc và dầu gấc để có cách sử dụng chúng đúng

mục đích

4

Tận dụng tối ưu nguồn nguyên liệu gấc dồi dào trong y học

Ý nghĩa khoa học:

Cung cấp thêm thông tin về cây gấc như cách trồng, thu hoạch, khảo sát điều

kiện chiết tách dầu gấc, xác định các nhóm chức hóa học của nó, xác định Carotenoid

chiết được màng đỏ gấc qua dầu gấc.

6. Bố cục của khóa luận:

Nội dung của khóa luận chia làm 3 chương :

Chương 1 : Tổng quan

Chương 2 : Những nghiên cứu thực nghiệm

Chương 3 : Kết quả và thảo luận

5

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Tổng quan về cây Gấc.

1.1.1 Đặc điểm sinh thái [1]

Gấc có tên khoa học là Momordica cochinchinensis Spreng chi Momor-dicae

thuộc họ bầu bí (Cucurbitaceae), bộ Violales. Loài cây này có mặt ở các nước Nam Á

như Trung Quốc, Miến Điện, Lào, Campuchia, Ấn Độ... thuộc loại cây thân thảo dây

leo, sống lâu năm, có rễ mập, là loài cây đơn tính khác gốc. Gấc có thân cứng nhẵn, có

cạnh và khía. Hoa đực, hoa cái riêng biệt, cánh hoa màu vàng nhạt. Lá mọc so le, có 3-

5 thùy màu lục sẫm, gốc hình tim, lúc dầu có lông mọc ở mặt trên, sau nhẵn, mép lá

nguyên hoặc có răng cưa không đều, cuống lá dài 2-3cm, tua cuốn to, đơn.

Lá Gấc nhẵn mọc so le, hình thùy chân vịt, chia thùy khá sâu, lá to dài từ 10 –

25cm, mặt trên xanh lục thẫm, phía dưới màu xanh nhạt. Hoa gấc màu vàng nhạt, đơn

tính, nở vào tháng 5, 6 ở phía Bắc, trong Nam có nhiều vụ.

Quả Gấc màu xanh hình bầu dục hoặc hình tròn, có cuống mập, đầu tù hoặc hơi

nhọn, dài 12-17cm, mặt ngoài có rất nhiều hình gai nhọn, khi quả chín chuyển dần từ

màu vàng sang đỏ. Bên trong lớp vỏ là lớp thịt vàng mềm, kế tiếp là những hạt gấc

được bao bọc bởi màng màu đỏ máu, xếp hàng dọc. Hạt gấc màu đen hoặc xám, hình

tròn dẹt, có răng cưa, trong hạt có nhân trắng chứa nhiều dầu.

Thu hái: trồng bằng hạt hay giâm cành vào các tháng 2 - 3, trồng một năm có

thể thu hoạch hàng chục năm. Ngay năm đầu đã có quả nhưng ít, càng về sau càng

nhiều quả.

Gấc có loại tẻ và nếp, được phân biệt như sau:

 Gấc nếp: trái to, nhiều hạt, gai to, ít gai. khi chin chuyển sang màu đỏ cam rất

đẹp. Bổ trái ra, bên trong cơm vàng tươi, màng bao bọc hạt có màu đỏ tươi rất

đậm.