Nghiên cứu chế tạo, thử nghiệm Auto vắc xin phòng bệnh viêm khớp, viêm phổi ở lợn do Streptococcus suis gây ra tại tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

ĐỖ HỒNG ANH

NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO, THỬ NGHIỆM AUTO

VẮC XIN PHÒNG BỆNH VIÊM KHỚP, VIÊM PHỔI

Ở LỢN DO STREPTOCOCCUS SUIS GÂY RA

TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

ĐỖ HỒNG ANH

NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO, THỬ NGHIỆM AUTO

VẮC XIN PHÒNG BỆNH VIÊM KHỚP, VIÊM PHỔI

Ở LỢN DO STREPTOCOCCUS SUIS GÂY RA

TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Thú y

Mã ngành: 60 64 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Quang Tuyên

THÁI NGUYÊN – 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của chúng tôi.

Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và

chưa công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện

luận văn đã được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ

rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2017

Tác giả luận văn

Đỗ Hồng Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt 2 năm học tập, với nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự

giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của nhiều cá nhân và tập thể, đến nay luận văn

của tôi đã được hoàn thành. Nhân dịp này, cho phép tôi được tỏ lòng biết ơn

và cảm ơn chân thành tới:

Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau Đại học, Khoa Chăn nuôi Thú y cùng

toàn thể cán bộ, giảng viên trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ, tạo

điều kiện trong suốt quá trình tôi học tập và nghiên cứu tại trường.

Lãnh đạo, cán bộ Phòng Vi trùng, Trung tâm chẩn đoán Thú y Trung

ương; cán bộ Thú y, đồng nghiệp đang làm việc trong lĩnh vực Chăn nuôi,

Thú y của tỉnh Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình thực

hiện đề tài.

Với lòng biết ơn chân thành, tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới: GS.TS Nguyễn

Quang Tuyên đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình

học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ, nhân dân tại các địa điểm tiến

hành thí nghiệm, các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã tạo điều kiện giúp

đỡ, động viên, khích lệ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Xin chân thành cảm ơn.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2017

Học viên

Đỗ Hồng Anh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................... vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. ix

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................ 2

3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài ......................................... 2

3.1. Ý nghĩa khoa học ....................................................................................... 2

3.2. Ý nghĩa thực tiễn........................................................................................ 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................ 3

1.1. Vi khuẩn Streptococcus suis và bệnh do chúng gây ra ở lợn .................... 3

1.1.1. Đặc điểm của vi khuẩn Streptococcus suis............................................. 3

1.1.2. Bệnh do vi khuẩn Streptococcus suis gây ra......................................... 12

1.3. Những nghiên cứu trong và ngoài nước về vi khuẩn S. suis gây bệnh

viêm phổi, viêm khớp ở lợn ............................................................................ 18

1.3.1 Nghiên cứu ngoài nước .......................................................................... 18

1.2.2. Nghiên cứu trong nước.......................................................................... 20

1.2. Một số loại vắc xin phòng bệnh do vi khuẩn gây ra ở lợn....................... 21

Chương 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU................................................................................................................ 23

2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu .............................................. 23

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 23

2.2.1. Điều tra tình hình lợn mắc viêm phổi, viêm khớp tại các địa điểm

nghiên cứu ....................................................................................................... 23

iv

2.2.2. Phân lập và tuyển chọn một số chủng vi khuẩn Streptococcus suis

gây bệnh viêm phổi, viêm khớp ở lợn............................................................. 23

2.2.3. Ứng dụng chế tạo Auto vắc xin phòng bệnh viêm phổi, viêm khớp

và thử nghiệm trong phòng thí nghiệm........................................................... 24

2.2.4. Đánh giá hiệu lực của Auto vắc xin phòng bệnh viêm phổi, viêm

khớp trên thực tế diện hẹp............................................................................... 24

2.3. Vật liệu nghiên cứu .................................................................................. 24

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 25

2.4.1. Phương pháp nghiên cứu dịch tễ........................................................... 25

2.4.2. Nghiên cứu, phân lập và tuyển chọn một số chủng vi khuẩn

Streptococcus suis gây bệnh viêm phổi, viêm khớp ở lợn.............................. 26

2.4.3. Phương pháp chế tạo Auto vắc xin từ giống vi khuẩn

Streptococcus suis........................................................................................... 31

2.4.4. Phương pháp kiểm tra, đánh giá chất lượng Auto vắc xin trong

phòng thí nghiệm............................................................................................. 33

2.4.5. Phương pháp tính LD50 của vi khuẩn S. suis trên chuột ....................... 35

2.4.6. Phương pháp đánh giá Auto vắc xin ngoài thực địa ............................. 35

2.4.7. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 38

Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................. 39

3.1. Kết quả điều tra lợn mắc bệnh viêm phổi, viêm khớp tại các địa

điểm nghiên cứu.............................................................................................. 39

3.2. Kết quả nghiên cứu phân lập, xác định một số đặc tính gây bệnh của

vi khuẩn S. suis gây viêm phổi, viêm khớp ở lợn. .......................................... 41

3.2.1. Kết quả phân lập vi khuẩn S. suis từ mẫu bệnh phẩm lợn nghi mắc

bệnh viêm phổi, viêm khớp tại Thái Nguyên.................................................. 41

3.2.2. Kết quả phân lập vi khuẩn S. suis từ mẫu bệnh phẩm lợn nghi mắc

bệnh viêm phổi, viêm khớp theo các lứa tuổi ................................................. 43

v

3.2.2. Kết quả giám định một số đặc tính sinh học của các chủng vi

khuẩn S. suis phân lập được ............................................................................ 46

3.3. Kiểm tra đánh giá chất lượng Auto vắc xin trong phòng thí nghiệm ...... 56

3.4. Thử nghiệm an toàn và hiệu lực Auto vắc xin trên chuột thí nghiệm ..... 61

3.5. Thử nghiệm an toàn Auto vắc xin trên lợn thí nghiệm............................ 63

3.6. Kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của lợn tiêm Auto vắc

xin sau 1,2,3,4 tháng ....................................................................................... 64

3.6.1. Kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của lợn tiêm Auto

vắc xin sau 1 tháng.......................................................................................... 64

3.6.2. Kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của lợn tiêm Auto

vắc xin sau 2 tháng.......................................................................................... 65

3.6.3. Kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của lợn tiêm Auto

vắc xin sau 3 tháng.......................................................................................... 67

3.6.4. Kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của lợn tiêm Auto

vắc xin sau 4 tháng.......................................................................................... 68

3.7. Đánh giá khả năng bảo hộ lợn thí nghiệm của Auto vắc xin với

chủng S. suis phân lập ..................................................................................... 70

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 73

1. Kết luận ...................................................................................................... 73

2. Đề nghị ........................................................................................................ 74

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 75

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Trình tự các cặp mồi dùng để xác định các serotype 1, 2, 7 và

9 của vi khuẩn S. suis........................................................................29

Bảng 2.2. Sơ đồ bố trí thí nghiệm đánh giá hiệu quả bảo hộ của Auto

vắc xin trên thực địa .........................................................................36

Bảng 3.1. Tỷ lệ lợn mắc và chết do bệnh viêm phổi, viêm khớp tại các

địa điểm nghiên cứu..........................................................................39

Bảng 3.2. Kết quả phân lập vi khuẩn S. suis từ mẫu bệnh phẩm lợn nghi

mắc bệnh viêm phổi, viêm khớp tại Thái Nguyên ...........................42

Bảng 3.3. Kết quả phân lập vi khuẩn S. suis từ mẫu bệnh phẩm lợn nghi

mắc bệnh viêm phổi, viêm khớp theo lứa tuổi .................................44

Bảng 3.4. Kết quả xác định một số đặc tính sinh vật, hóa học của các

chủng S. suis phân lập được .............................................................47

Bảng 3.5. Kết quả xác định một số đặc tính sinh vật, hóa học của các chủng

vi khuẩn S. suis phân lập được bằng hệ thống API 20 Strep...................49

Bảng 3.6. Kết quả xác định serotype của các chủng S. suis phân lập được..........51

Bảng 3.7. Kết quả kiểm tra độc lực của các chủng vi khuẩn S. suis phân

lập được trên chuột bạch...................................................................56

Bảng 3.8. Kết quả kiểm nghiệm chất lượng Auto vắc xin trong phòng

thí nghiệm.........................................................................................57

Bảng 3.9. Kết quả kiểm tra độ thuần khiết của 3 lô canh trùng sử dụng

chế tạo Auto vắc xin .........................................................................58

Bảng 3.10. Kết quả kiểm tra vô trùng 3 lô Auto vắc xin chế tạo thử nghiệm....... 60

Bảng 3.11. Kết quả thử nghiệm an toàn của Auto vắc xin trên chuột bạch........61

Bảng 3.12. Kết quả thử nghiệm hiệu lực của Auto vắc xin trên chuột bạch........62

Bảng 3.13. Kết quả thử an toàn Auto vắc xin ở lợn thí nghiệm ......................63

vii

Bảng 3.14. Kết quả kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của

lợn tiêm Auto vắc xin sau 1 tháng....................................................64

Bảng 3.15. Kết quả kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của

lợn tiêm Auto vắc xin sau 2 tháng....................................................66

Bảng 3.16. Kết quả kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của

lợn tiêm Auto vắc xin sau 3 tháng....................................................67

Bảng 3.17. Kết quả kiểm tra hiệu giá kháng thể trong huyết thanh của

lợn tiêm Auto vắc xin sau 4 tháng....................................................69

Bảng 3.18. Kết quả bảo hộ lợn thí nghiệm bằng Auto vắc xin........................71