Nghiên cứu chế tạo: bộ tạo sóng nước (giao thoa, nhiễu xạ), bộ đo hệ số ma sát.

Khoa Vật Lý Khóa Luận Tốt Nghiệp

GVHD: Th.S. Nguyễn Nhật Quang 1 SVTH: Hà Văn Quyền

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA VẬT LÝ

----------

HÀ VĂN QUYỀN

Nghiên cứu chế tạo: Bộ tạo sóng nước (Giao

thoa, nhiễu xạ), Bộ đo hệ số ma sát

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SƯ PHẠM VẬT LÝ

Khoa Vật Lý Khóa Luận Tốt Nghiệp

GVHD: Th.S. Nguyễn Nhật Quang 2 SVTH: Hà Văn Quyền

MỤC LỤC

MỤC LỤC ...........................................................................................................................1

MỞ ĐẦU..............................................................................................................................4

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THÍ NGHIỆM TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ..6

1.1. MỤC TIÊU DẠY HỌC VẬT LÍ Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG.......................................................................6

1.1.1. Về kiến thức.......................................................................................................................................... 6

1.1.2. Về kĩ năng.............................................................................................................................................. 7

1.1.3. Về thái độ............................................................................................................................................... 7

1.2. THÍ NGHIỆM VÀ THÍ NGHIỆM BIỂU DIỄN TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ.........................................7

1.2.1. Khái niệm............................................................................................................................................... 8

1.2.2. Yêu cầu của thí nghiệm biểu diễn ......................................................................................... 8

1.3. THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM GIAO THOA SÓNG Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG ............................................8

1.3.1. Thực trạng thiết bị thí nghiệm ở trường phổ thông................................................... 8

1.3.2. Thiết bị thí nghiệm giao thoa sóng ở trường phổ thông ........................................ 9

1.4. THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM MA SÁT Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG ...............................................................13

1.4.1. Thực trạng thiết bị thí nghiệm ở trường phổ thông.................................................13

Khoa Vật Lý Khóa Luận Tốt Nghiệp

GVHD: Th.S. Nguyễn Nhật Quang 3 SVTH: Hà Văn Quyền

1.4.2. Thiết bị thí nghiệm ma sát ở trường phổ thông........................................................14

CHƯƠNG II: CHẾ TẠO THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM VÀ SOẠN THẢO TIẾN TRÌNH

DẠY HỌC CÁC KIẾN THỨC BÀI “GIAO THOA SÓNG” – VẬT LÝ 12 ................18

2.1. CƠ SỞ LÍ THUYẾT ...........................................................................................................................................18

2.1.1. Khái niệm nguồn kết hợp, sóng kết hợp, giao thoa sóng.....................................18

2.1.2. Lý thuyết giao thoa........................................................................................................................18

2.1.3. Vị trí cực đại và cực tiểu giao thoa....................................................................................20

2.2. CHẾ TẠO CÁC THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM.....................................................................................................21

2.3. TIẾN TRÌNH DẠYHỌC CÁC KIẾN THỨC BÀI GIAO THOA SÓNG VỚI BỘ THÍ NGHIỆM ......28

2.3.1. Thí nghiệm giao thoa sóng.......................................................................................................28

2.3.2. Thí nghiệm nhiễu xạ sóng.........................................................................................................28

2.3.3. Giáo án chi tiết Bài 8: Giao thoa sóng, Vật lí 12 (Cơ bản) ..............................29

CHƯƠNG III: CHẾ TẠO THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM VÀ SOẠN THẢO TIẾN

TRÌNH DẠY HỌC CÁC KIẾN THỨC BÀI “LỰC MA SÁT” – VẬT LÝ 10..35

3.1. CƠ SỞ LÍ THUYẾT ...........................................................................................................................................35

3.1.1. Lực ma sát trượt..............................................................................................................................35

3.1.2. Lực ma sát lăn..................................................................................................................................35

3.1.3. Lực ma sát nghỉ...............................................................................................................................35

3.2. CHẾ TẠO CÁC THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM.....................................................................................................36

3.3. TIẾN TRÌNH DẠYHỌC CÁC KIẾN THỨC BÀI LỰC MA SÁT VỚI BỘ THÍ NGHIỆM .................37

3.3.1. Thí nghiệm xác định hệ số ma sát trượt

t

..................................................................37

3.3.2. Thí nghiệm biểu diễn đo độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát nghỉ38

3.3.3. Giáo án chi tiết Bài 13: Lực ma sát, Vật lí 10 (Cơ bản)......................................38

3.3.4. Kết quả thí nghiệm đo hệ số ma sát trượt......................................................................42

KẾT LUẬN .......................................................................................................................44

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................45

Khoa Vật Lý Khóa Luận Tốt Nghiệp

GVHD: Th.S. Nguyễn Nhật Quang 4 SVTH: Hà Văn Quyền

MỞ ĐẦU

Vật lí là môn khoa học với phần lớn các kiến thức được xây dựng trên cơ sở

quan sát đúc kết từ thực nghiệm. Bên cạnh những vấn đề lí thuyết và bài tập vật lí,

việc sử dụng các thí nghiệm vật lí để tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh

trong nhà trường là một biện pháp hữu hiệu.

Việc làm thí nghiệm sẽ góp phần tạo điều kiện cho học sinh áp dụng những tri

thức đã thu nhận vào thực tiễn, tự khám phá ra các hiện tượng, quan sát trực tiếp các

hiện tượng, đo lường các đại lượng, xử lí các số liệu, kiểm chứng lại các hiện tượng

giúp học sinh hiểu vấn đề một cách sâu sắc và hứng thú học hơn nữa. Vì vậy việc

đưa các phương tiện thí nghiệm vật lí vào trong quá trình giảng dạy là vấn đề bức

thiết.

Tuy nhiên thực tiễn giảng dạy ở các trường phổ thông cho thấy, các thiết bị thí

nghiệm được cung cấp không đủ, chất lượng chưa cao và việc sử dụng thiết bị thí

nghiệm vào giảng dạy còn hạn chế.

Đối với nội dung kiến thức bài “Giao thoa sóng” – Vật lí 12 (Cơ bản), qua điều

tra và trao đổi với giáo viên giảng dạy, tôi nhận thấy một số điểm hạn chế. Bên cạnh

đó, phòng thí nghiệm khoa Vật lí hiện nay vẫn chưa được trang bị bộ thí nghiệm

giao thoa và nhiễu xạ sóng nước.