Nghiên cứu biểu hiện lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả sớm điều trị ngoại khoa u xương sườn nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ CẨM

NGHIÊN CỨU BIỂU HIỆN LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG

VÀ KẾT QUẢ SỚM ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA

U XƯƠNG SƯỜN NGUYÊN PHÁT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2021

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ CẨM

NGHIÊN CỨU BIỂU HIỆN LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG

VÀ KẾT QUẢ SỚM ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA

U XƯƠNG SƯỜN NGUYÊN PHÁT

CHUYÊN NGÀNH: NGOẠI LỒNG NGỰC

MÃ SỐ: NT 62 72 07 05

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. NGUYỄN HOÀNG BÌNH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2021

.

.

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả trong nghiên cứu là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì

công trình nào khác.

Tác giả

NGUYỄN THỊ CẨM

.

.

ii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................... 2

MỤC LỤC.....................................................................................................ii

DANH MỤC VIẾT TẮT............................................................................. iv

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH – VIỆT............................ v

DANH MỤC BẢNG.................................................................................... vi

DANH MỤC BIỂU ĐỒ.............................................................................viii

DANH MỤC HÌNH..................................................................................... ix

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ......................................................................... 3

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU....................................................... 4

1.1 GIẢI PHẪU THÀNH NGỰC............................................................... 4

1.2 CHỨC NĂNG CỦA KHUNG XƯƠNG SƯỜN ................................... 7

1.3 U XƯƠNG SƯỜN NGUYÊN PHÁT.................................................... 8

1.4 CÁC NGHIÊN CỨU VỀ U XƯƠNG SƯỜN TRÊN THẾ GIỚI VÀ

TRONG NƯỚC............................................................................................ 27

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......... 29

2.1 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU............................................................ 29

2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................... 29

2.3 CÁC BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU.......................................................... 33

2.4 ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU ................................................. 40

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................. 41

.

.

iii

3.1 ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG................................. 41

3.2 KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT ............................................... 51

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN.......................................................................... 59

4.1 ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ HÌNH ẢNH HỌC................................. 59

4.2 KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT ............................................... 73

KẾT LUẬN................................................................................................. 84

KIẾN NGHỊ................................................................................................ 86

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 87

PHỤ LỤC

.

.

iv

DANH MỤC VIẾT TẮT

CLS Cận lâm sàng

CNHH Chức năng hô hấp

DLMP Dẫn lưu màng phổi

GPB Giải phẫu bệnh

NC Nghiên cứu

PT Phẫu thuật

SNV Số nhập viện

TB Trung bình

TKMP Tràn khí màng phổi

UXSNP U xương sườn nguyên phát

UTNNP U thành ngực nguyên phát

.

.

v

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH – VIỆT

Viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt

CT Scan Computer Tomography Scanner Chụp cắt lớp điện toán

HU Hounsfield Unit Đơn vị Hounsfield

MRI Magnetic resonance imaging Chụp cộng hưởng từ

PET-CT

Positron emission tomography–

computed tomography

Chụp cắt lớp điện toán

phát xạ

PTFE Polytetrafluroethylene

T1 Longitudinal relaxation time Thời gian từ hóa dọc

T2 Transverse relaxation time Thời gian từ hóa ngang

.

.

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Phân loại u xương sườn nguyên phát theo nguồn gốc ..................... 9

Bảng 1.2: Mối tương quan giữa hình ảnh X quang ngực thẳng và u xương sườn

nguyên phát ..................................................................................................... 12

Bảng 2.1: Biến số về đặc điểm của nhóm nghiên cứu.................................... 33

Bảng 2.2: Biến số về kết quả phẫu thuật......................................................... 36

Bảng 2.3: Biến số đánh giá kết quả phẫu thuật............................................... 39

Bảng 3.1: Mối liên quan giữa tuổi và UXSNP ............................................... 41

Bảng 3.2: Mối liên quan giữa giới và UXSNP ............................................... 42

Bảng 3.3: Triệu chứng cơ năng UXSNP......................................................... 44

Bảng 3.4: Khám lâm sàng UXSNP................................................................. 45

Bảng 3.5: Tính chất u xương sườn khi thăm khám lâm sàng. ........................ 45

Bảng 3.6: Phát hiện UXSNP trên X quang ngực thẳng .................................. 46

Bảng 3.7: Đặc điểm hình ảnh u xương sườn trên X quang ngực thẳng.......... 47

Bảng 3.8: Đặc điểm UXSNP trên phim chụp cắt lớp điện toán ngực ............ 48

Bảng 3.9: Kích thước u trên chụp cắt lớp điện toán. ...................................... 49

Bảng 3.10: Đặc điểm UXSNP trên xạ hình xương ......................................... 50

Bảng 3.11: Phương pháp phẫu thuật............................................................... 51

Bảng 3.12: Số xương sườn cắt trong phẫu thuật............................................. 52

Bảng 3.13: Đặc điểm u trong mổ .................................................................... 52

Bảng 3.14: Kích thước UXSNP trong phẫu thuật........................................... 52

Bảng 3.15: Đặc điểm xâm lấn của u xương sườn trong mổ ........................... 53

Bảng 3.16: Vị trí tổn thương của UXSNP ...................................................... 53

Bảng 3.17: Kết quả giải phẫu bệnh................................................................. 54

Bảng 3.18: Đặc điểm sau mổ .......................................................................... 56

Bảng 3.19: Biến chứng sau mổ ....................................................................... 57

Bảng 3.20: Kết quả sớm sau phẫu thuật.......................................................... 57

.

.

vii

Bảng 4.1: So sánh tuổi của nhóm nghiên cứu................................................. 60

Bảng 4.2: So sánh tỉ số Nam: Nữ của nhóm nghiên cứu ................................ 60

Bảng 4.3: So sánh tỉ lệ UXSNP lành tính có triệu chứng của nhóm nghiên cứu

......................................................................................................................... 62

Bảng 4.4: So sánh tỉ lệ UXSNP ác tính có triệu chứng của nhóm nghiên cứu

......................................................................................................................... 62

Bảng 4.5: So sánh phương pháp phẫu thuật của nhóm nghiên cứu................ 73

Bảng 4.6: So sánh tỉ lệ lành – ác của nhóm nghiên cứu ................................. 78

Bảng 4.7: So sánh kết quả phẫu thuật trên thế giới......................................... 82

.

.

viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1: Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi ........................................... 42

Biểu đồ 3.2: Triệu chứng cơ năng UXSNP lành tính và UXSNP ác tính....... 43

Biểu đồ 3.3: Kích thước khối u....................................................................... 49

Biểu đồ 3.4: Kết quả xạ hình xương. .............................................................. 50

Biểu đồ 3.5: Kết quả GPB UXSNP................................................................. 55

.

.

ix

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1: Khung xương sườn............................................................................ 4

Hình 1.2: Xương sườn....................................................................................... 4

Hình 1.3: Xương sườn số 1 ............................................................................... 5

Hình 1.4: Xương ức nhìn trước và nhìn bên ..................................................... 6

Hình 1.5: Sự thay đổi kích thước lồng ngực khi hô hấp................................... 8

Hình 1.6: Dấu hiệu vi vôi hóa trong sarcoma sụn........................................... 13

Hình 1.7: Hình ảnh vi vôi hóa đặc tập trung ở trung tâm trong sarcoma xương

......................................................................................................................... 14

Hình 1.8: U loạn sản sợi trên chụp CLĐT và X quang .................................. 17

Hình 1.9: U nội sụn trên chụp CLĐT ngực trục ngang và trục dọc................ 18

Hình 1.10: U sụn xương.................................................................................. 18

Hình 1.11: U tế bào khổng lồ (Giant cell tumors) .......................................... 19

Hình 1.12: Sarcom sụn.................................................................................... 21

Hình 1.13: Sarcoma xương ............................................................................. 21

Hình 1.14: Đa u tủy......................................................................................... 22

Hình 1.15: Sarcom Ewing............................................................................... 22

Hình 4.1 : BN đi khám vì phát hiện khối u thành ngực................................. 64

Hình 4.2 : U xương sườn 5 phải..................................................................... 66

Hình 4.3: U xương sườn 6 phải....................................................................... 66

Hình 4.4: U xương sườn 6 phải....................................................................... 67

Hình 4.5: U xương sườn 6 phải trên chụp cắt lớp điện toán .......................... 68

Hình 4.6: U xương sườn 6 phải trên chụp cắt lớp điện toán........................... 69

Hình 4.7: U xương sườn 5 phải trên chụp cắt lớp điện toán .......................... 69

Hình 4.8: U xương sườn 7 phải trên chụp cắt lớp điện toán........................... 70

Hình 4.9: Hình ảnh xạ hình xương bình thường ............................................ 71

.

.