ngành hàng cà phê của vùng tây nguyên tại tỉnh đăk lăk

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

____________*&*____________

Đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ

Cấp nhà nước KC 07.17

NGHIÊN CỨU LUẬN CỨ KHOA HỌC ĐỂ CHUYỂN

DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG NGHIỆP - NÔNG THÔN

THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HOÁ - HIỆN ĐẠI HOÁ

Đề tài nhánh 3 :

XÁC ĐỊNH ĐIỀU KIỆN VÀ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN

QUÁ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI CCKTNN VÀ NT CỦA CÁC VÙNG

KINH TẾ

Hợp phần 2 :

NGÀNH HÀNG CÀ PHÊ CỦA VÙNG TÂY NGUYÊN

TẠI TỈNH ĐĂK LĂK

Cơ quan chủ trì: Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Việt Nam

Địa chỉ: Văn Điển - Thanh Trì - Hà Nội

Chủ nhiệm đề tài: TS. Lê Quốc Doanh

Thực hiện: ThS. Vũ Nguyên; KS. Nguyễn Tố Anh

Hà Nội - 2003

2

Trong những năm vừa qua, cuộc khủng hoảng cung cấp dư thừa cà

phê trên phạm vi toàn thế giới đã làm ngành sản xuất cà phê của nhiều

nước bị tàn phá, trong đó có Việt Nam, một nước đã từng bị chỉ trích là

nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng. Việc xem xét, tìm hiểu thực tế hiện

trạng của ngành cà phê Việt Nam, tác động của biến động cà phê thế giới

tới sản xuất cà phê Việt Nam, định hướng lâu dài cho phát triển bền vững

của ngành cà phê là việc cần thiết. Báo cáo này nhằm phân tích những

thuận lợi và những khó khăn khi phát triển ngành cà phê, những định

hướng phát triển bền vững cho cây cà phê Việt Nam và ở tỉnh Đak Lak.

A. TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ TRÊN THẾ GIỚI.

1. TÌNH HÌNH SẢN XUẤT.

Trên thế giới có khoảng 75 nước trồng cà phê và chủ yếu tập trung

ở Nam Mỹ, Châu Phi và Châu Á. Khoảng 10 triệu lao động tham gia sản

xuất cà phê. Tổng diện tích cà phê thế giới trên 10 triệu ha, sản lượng

hàng năm trên dưới 6 triệu tấn, đem lại thu nhập cho khoảng 100 triệu

người. Nếu kể cả những người trồng và những người liên quan đến tiêu

thụ cà phê thì trên toàn thế giới có khoảng 20-25 triệu người sống nhờ

cây cà phê. Tại nhiều nước, cà phê chiếm hơn 80% tổng kim ngạch xuất

khẩu. Đối với trên 17 quốc gia trồng cà phê chính, mặt hàng này đóng

góp 25% kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Các nước đứng đầu sản xuất cà phê hiện nay là: Braxin, Indonesia,

Ethiopia, Mêhicô, Côlômbia, Việt Nam, Ấn Độ. Trong khi đó, các nước

phát triển như Mỹ, các nước EU, Nhật Bản và một số nước công nghiệp

hoá mới như Singapore và Malaysia là những nước nhập khẩu chủ yếu.

Thị trường cà phê thế giới trong những năm vừa qua thường chao

đảo, không ổn định, nhất là về giá cả. Tổ chức cà phê thế giới (ICO) do

không còn giữ được hạn ngạch xuất nhập khẩu, giá cả trôi nổi trên thị

trường tự do cho nên có những giai đoạn giá cà phê xuống thấp chưa từng

có so với vài chục năm trở lại đây. Tình trạng này dẫn đến hậu quả là

nhiều nước phải huỷ bỏ bớt diện tích cà phê, hoặc không tiếp tục chăm

sóc vì kinh doanh không còn thấy có hiệu quả.

Giá cà phê hiện nay giảm chỉ bằng 50% giá cà phê của thập kỷ

1980 do cung vẫn vượt cầu khá xa, làm cho 25 triệu hộ nông dân trồng cà

3

phê lâm vào cảnh bần hàn. Nhiều hộ gia đình vay tiền ngân hàng đầu tư

cho cà phê đã bị phá sản do bán cà phê thấp hơn giá thành. Xuất khẩu cà

phê toàn cầu năm 2002 đạt 87,09 triệu bao, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt

5,09 tỷ USD. Doanh thu hàng năm của việc kinh doanh mặt hàng cà phê

tăng lên gần 80 tỷ USD, nhưng các nước sản xuất cà phê chỉ thu được 5,5

tỷ USD, bằng 8,58% tổng doanh thu và phê thế giới, số còn lại thuộc về

các nước nhập khẩu chế biến, buôn bán cà phê.

2. XU HƯỚNG TIÊU THỤ CÀ PHÊ.

Trong các giải pháp được đưa ra nhằm giải quyết tình trạng khó

khăn này người ta cũng nói nhiều tới việc khuyến khích tiêu dùng trên

toàn cầu. Tuy nhiên, điều này có vẻ khó thực thi, thể hiện ở con số tăng

trưởng tiêu thụ cà phê hàng năm trong mấy năm gần đây khá chậm chạp,

chưa có bước đột phá đáng kể nào, mặc dù ICO rất nỗ lực trong việc thúc

đẩy tốc độ tăng tiêu dùng cà phê cộng thêm thuận lợi là mức giá hiện

đang rất thấp .Từ năm 1992 đến năm 2000 tiêu thụ chỉ tăng có 2,35%. Vụ

2001/02 ước tính tổng tiêu thụ cà phê sẽ đạt khoảng 105,6 triệu bao, tăng

1,1 triệu bao so với vụ trước.

Bảng 1: Tiêu thụ tại các nước sản xuất.

Đơn vị: 1000 bao (60 kg/bao)

Nước 2001/02 2000/01 1999/00 1998/99

Braxin 13410 13100 12750 12100

Indonesia 1675 1630 1610 1600

Ethiopia 1700 1667 1610 1633

Mêhicô 1500 1280 1250 1000

Côlômbia 1400 1400 1400 1600

Việt Nam 583 417 350 272

Ấn Độ 925 917 916 833

Tổng ở các

nước sản xuất 27255 26401 25868 25003

Nguồn: www.vicofa.org.vn

Việc ước tính chính xác lượng tiêu thụ ở mỗi nước là một điều khó

thực hiện do ngay ở từng nước các con số được đưa ra cũng đã không