Nâng cao thu nhập ngoài lãi tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Huỳnh Ngọc Hữu; Khuất Duy Tuấn người hướng dẫn khoa học

i

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

HUỲNH NGỌC HỮU

NÂNG CAO THU NHẬP NGOÀI LÃI

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019

ii

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

HUỲNH NGỌC HỮU

NÂNG CAO THU NHẬP NGOÀI LÃI

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8340201

Người hướng dẫn khoa học: TS. Khuất Duy Tuấn

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019

iii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Nâng cao thu nhập ngoài lãi tại Ngân hàng

Thương mại cổ phẩn Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)” này là bài nghiên cứu

của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố

hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác. Không có sản phẩm, nghiên

cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn này mà không được trích dẫn

theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. HCM, ngày 19 tháng 11 năm 2019

Tác giả luận văn

Huỳnh Ngọc Hữu

iv

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến tất cả các thầy cô trường Đại

học Ngân hàng Thành Phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là các thầy cô thuộc khoa Sau đại

học, đã tận tình truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt thời gian theo học tại trường.

Tôi xin trân trọng gửi lời cám ơn chân thành nhất đến thầy hướng dẫn -

TS.Khuất Duy Tuấn, thầy đã tận tình góp ý, chỉ dẫn và gợi mở nhiều vấn đề bổ ích

cho tôi trong suốt quá trình làm nghiên cứu.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến các bạn bè đồng nghiệp tại BIDV đã

cung cấp các tài liệu cho tôi. Chính sự hỗ trợ này đã góp phần hoàn thành bài luận

văn của tôi.

v

TÓM TẮT ĐỀ TÀI

Hoạt động tín dụng là một hoạt động luôn đi kèm với rủi ro, đặc biệt, trong bối

cảnh kinh tế đi xuống thì những ngân hàng có nguồn thu nhập chủ yếu từ lãi lớn có

nguy cơ bị giảm thu nhập, thua lỗ. Vì vậy, với đặc trưng là nguồn thu nhập an toàn,

ổn định, ít chịu rủi ro, thu nhập ngoài lãi là nguồn thu nhập mà các Ngân hàng Thương

mại tại Việt Nam cần chú ý phát triển.

Nghiên cứu này là tổng hợp một cách khái quát lý thuyết về thu nhập ngoài lãi

tại ngân hàng. Mục đích của nghiên cứu là tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao thu

nhập ngoài lãi tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV). Để đưa

ra các giải pháp nhằm nâng cao thu nhập ngoài lãi tại BIDV, nghiên cứu đã phân tích

thực trạng thu nhập ngoài lãi tại BIDV (có so sánh với một số Ngân hàng Thương

mại trong nước), tìm ra được những tồn tại hạn chế trong hoạt động tạo ra thu nhập

ngoài lãi. Bên cạnh đó, tác giả căn cứ vào định hướng của BIDV về hoạt động kinh

doanh và thu nhập ngoài lãi, từ đó, đưa ra những giải pháp để có thể nâng cao thu

nhập ngoài lãi tại BIDV.

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................................iii

LỜI CẢM ƠN................................................................................................................iv

TÓM TẮT ĐỀ TÀI ........................................................................................................v

Mục lục ...........................................................................................................................vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................................1

DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ CÁC BẢNG.........................................................................3

PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................................5

1. ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................................5

2. CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ..............................................................6

3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .................................................................................8

4. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ....................................................................................9

5. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ...................................................9

6. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI: ................................................................................9

7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................10

8. KẾT CẤU LUẬN VĂN.......................................................................................11

CHƯƠNG 1: LƯỢC KHẢO CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THU NHẬP NGOÀI

LÃI….............................................................................................................................12

1.1 HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..................12

1.1.1 Hoạt động kinh doanh ngân hàng thương mại...................................12

1.1.1.1 Khái niệm và phân loại ngân hàng thương mại ..................................12

1.1.1.2 Các hoạt động của Ngân hàng Thương mại........................................12

1.2 Thu nhập ngoài lãi của ngân hàng ..................................................................18

1.2.1 Khái niệm ...............................................................................................18

vii

1.2.2 Tầm quan trọng của thu nhập ngoài lãi..............................................19

1.2.3 Các nhân tố tác động đến thu nhập ngoài lãi .....................................20

1.2.4 Kinh nghiệm nâng cao thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng các nước

và Dự báo hoạt động ngân hàng trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0 ........23

1.2.4.1 Kinh nghiệm nâng cao thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng các nước

.........................................................................................................................23

1.2.4.2 Dự báo hoạt động ngân hàng trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0

.........................................................................................................................25

1.2.4.3 Bài học kinh nghiệm đối với BIDV....................................................27

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.............................................................................................28

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THU NHẬP NGOÀI LÃI TẠI BIDV....................29

2.1 Khái quát về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam.................29

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển .....................................................29

2.1.2 Mô hình tổ chức .....................................................................................31

2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh .........................................................32

2.1.4 Một số chỉ tiêu tài chính cơ bản ...........................................................34

2.2 Thực trạng thu nhập ngoài lãi (TNNL) tại BIDV giai đoạn 2016-2018.......36

2.2.1 Cơ cấu thu nhập ngoài lãi thuần trên tổng thu nhập.........................36

2.2.2 Thu nhập ngoài lãi thuần (bao gồm thu nhập từ nghiệp vụ bảo lãnh)

trên tổng thu nhập thuần của BIDV so với một số NHTM trong nước.............38

2.3 Thu nhập ngoài lãi thuần từ các hoạt động tại BIDV ...................................40

2.3.1 Cơ cấu thu nhập ngoài lãi thuần từ các hoạt động ............................40

2.3.2 Thu nhập ngoài lãi thuần từ hoạt động dịch vụ .................................42

2.3.2.1 So với các NHTM trong nước ............................................................42

2.3.2.2 Thu nhập thuần từ các hoạt động trong hoạt động dịch vụ (HĐDV) .43

viii

2.3.3 Thu nhập ngoài lãi thuần từ hoạt động bảo lãnh...............................45

2.3.4 Thu nhập ngoài lãi thuần từ hoạt động khác......................................46

2.3.5 Thu nhập ngoài lãi thuần từ các hoạt động còn lại............................48

2.3.5.1 Thu nhập thuần từ hoạt động kinh doanh vàng và ngoại hối..............48

2.3.5.2 Thu nhập thuần từ mua bán chứng khoán...........................................50

2.3.5.3 Thu nhập thuần từ từ góp vốn, mua cổ phần ......................................50

2.4 Những kết quả đạt được trong việc nâng cao thu nhập ngoài lãi tại BIDV 52

2.4.1 Thu nhập ngoài lãi ngoài lãi thuần tại BIDV liên tục tăng trưởng qua

các năm: ...................................................................................................................52

2.4.2 Thu nhập thuần từ hoạt động dịch vụ................................................52

2.4.3 Thu nhập thuần từ hoạt động kinh doanh vàng và ngoại hối...........53

2.4.4 Thu nhập thuần từ mua bán chứng khoán, góp vốn, mua cổ phần.53

2.4.5 Thu nhập phí từ nghiệp vụ bảo lãnh ...................................................53

2.4.6 Thu nhập thuần từ hoạt động khác .....................................................53

2.5 Những hạn chế và nguyên nhân trong việc nâng cao thu nhập ngoài lãi tại

BIDV. 54

2.5.1 Những hạn chế trong việc nâng cao thu nhập ngoài lãi.....................54

2.5.1.1 Dịch vụ của BIDV cung cấp chưa đa dạng, tính cạnh tranh về dịch vụ

còn thấp ...........................................................................................................54

2.5.1.2 Cơ chế chăm sóc khách hàng sử dụng dịch vụ chưa tốt .....................54

2.5.1.3 Khả năng tiếp cận khách hàng của BIDV vẫn còn thấp .....................55

2.5.1.4 Các sản phẩm dịch vụ kinh doanh ngoại hối kém phát triển ..............55

2.5.1.5 BIDV đang cung cấp sản phẩm theo từng loại hình dịch vụ riêng lẻ .55

2.5.2 Các nguyên nhân chủ yếu trong hạn chế về việc nâng cao thu nhập

ngoài lãi ....................................................................................................................56