Nâng cao thu nhập cho lao động nông nghiệp huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ CAO CƯỜNG

NÂNG CAO THU NHẬP CHO LAO ĐỘNG NÔNG NGHIỆP

HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ CAO CƯỜNG

NÂNG CAO THU NHẬP CHO LAO ĐỘNG NÔNG NGHIỆP

HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8620115

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Giáo viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Yến

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Nâng cao thu nhập cho lao động

nông nghiệp huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu

của riêng tôi và tôi chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.

Các số liệu nghiên cứu và nội dung trình bày trong luận vàn là trung thực

chưa được bảo vệ một học vị nào. Mọi thông tin trích dẫn được sử dụng trong

luận văn đều nêu rõ xuất xứ tác giả và được ghi trong danh mục các tài liệu

tham khảo. Thông tin được thu thập và điều tra thực tế tại địa phương.

Thái Nguyên, ngày 18 tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Vũ Cao Cường

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình và hoàn thành chương trình đào tạo thạc sĩ, tôi đã

nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình, giúp đỡ quý báu của các thầy cô giáo trường

Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.

Trước hết tôi xin bày tỏ sự cảm ơn đối với Ban giám hiệu nhà trường,

Khoa sau Đại học Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên và các thầy, cô giáo

Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện về tinh thần và

vật chất giúp đỡ tôi hoàn thành chương trình học tập và nghiên cứu.

Có được kết quả này tôi vô cùng biết ơn và bày tỏ lòng kính trọng sâu

sắc đối với TS. Nguyễn Thị Yến người đã nhiệt tình hướng dẫn giúp đỡ tôi

hoàn thành luận văn này.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn nhận được sự giúp đỡ của các

đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu. Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ

của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã chia sẻ những khó khăn và động viên

tôi hoàn thành luận văn này.

Trong quá trình làm luận văn, mặc dù có nhiều cố gắng nhưng do trình

độ lý luận và kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế nên luận văn không thể tránh

khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy, cô và

các nhà khoa học để tôi hoàn thành tốt hơn.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, ngày 18 tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Vũ Cao Cường

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................ii

MỤC LỤC..............................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT...............................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................vii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN.....................................................................ix

MỞ ĐẦU ................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................ 2

3. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 2

4. Phạm vi nghiên cứu............................................................................. 2

5. Ý nghĩa khoa học của luận văn ........................................................... 3

6. Kết cấu của luận văn ........................................................................... 3

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI.................................. 4

1.1. Cơ sở lý luận ............................................................................... 4

1.1.1. Một số khái niệm ........................................................................ 4

1.1.2. Các yếu tố tác động đến thu nhập của lao động nông nghiệp .... 7

1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao thu nhập của lao động nông

nghiệp.......................................................................................... 9

1.2.1. Kinh nghiệm về nâng cao thu nhập cho lao động nông nghiệp ở

Việt Nam..................................................................................... 9

1.2.2. Bài học kinh nghiệm đối với huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên 15

1.3. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .................................................. 16

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU .......................................................................................... 20

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.................................................... 20

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên..................................................................... 20

iv

2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội huyện Phú Bình .............. 23

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................. 25

2.3. Phương pháp nghiên cứu .......................................................... 26

2.3.1. Chọn điểm nghiên cứu .............................................................. 26

2.3.2. Phương pháp thu thập thông tin................................................ 26

2.3.3. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin ................................ 29

2.3.4. Phương pháp phân tích số liệu.................................................. 29

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu.................................................... 30

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .............. 32

3.1. Thực trạng về thu nhập cho lao động nông nghiệp ở huyện Phú

Bình............................................................................................ 32

3.1.1. Một số đặc điểm cơ bản về lao động nông nghiệp điều tra

huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ......................................... 32

3.1.2. Thực trạng về thu nhập của lao động nông nghiệp trên địa bàn

huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .......................................... 34

3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập cho lao động nông nghiệp

trên địa bàn huyện Phú Bình..................................................... 51

3.3. Đánh giá chung ........................................................................ 58

3.3.1. Cơ hội ....................................................................................... 58

3.3.2. Thách thức................................................................................. 59

3.4. Các giải pháp nâng cao thu nhập cho lao động nông nghiệp trên

địa bàn huyện Phú Bình ............................................................ 59

3.4.1. Tạo điều kiện để các lao động nông nghiệp tiếp cận với sản xuất

hàng hoá .................................................................................... 59

3.4.2. Nâng cao trình độ học vấn và lao động nông nghiệp ............... 60

3.4.3. Tạo điều kiện và đẩy mạnh các hoạt động khuyến nông cũng như

chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho lao động nông nghiệp .......... 63

3.4.4. Tạo điều kiện cho lao động nông nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay để

v

đầu tư vào sản xuất nhằm tạo ra nhiều chủng loại hàng hoá có chất

lượng.......................................................................................... 64

3.4.5. Hoàn thiện về cơ sở hạ tầng...................................................... 65

3.4.6. Giải pháp riêng đối với lao động thuộc từng nhóm hộ............ 66

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................ 68

1. Kết luận ............................................................................................. 69

2. Kiến nghị........................................................................................... 70

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 72

PHỤ LỤC............................................................................................. 74

vi

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

CSXH : Chính sách xã hội

ĐH : Đại học

HTX : Hợp tác xã

KHKT : Khoa học kĩ thuật

NLKH : Nông lâm kết hợp

NN&PTNT : Nông nghiệp và phát triển nông thôn

TTCN : Tiểu thủ công nghiệp

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tình hình dân số và lao động giai đoạn 2015-2017 ........... 23

Bảng 2.2. Tổng sản phẩm trong tỉnh theo giá hiện hành phân theo khu

vực kinh tế năm 2015-2017 ................................................ 24

Bảng 2.3. Cơ cấu kinh tế trong huyện Phú Bình phân theo khu vực kinh

tế theo giá so sánh năm 2015-2017..................................... 25

Bảng 2.4. Số lượng mẫu điều tra theo xã và theo nhóm hộ ................ 28

Bảng 3.1. Thông tin cơ bản về lao động của hộ điều tra..................... 32

Bảng 3.2. Đặc điểm về điều kiện sản xuất của lao động nông nghiệp tại

các hộ điều tra ..................................................................... 33

Bảng 3.3. Kết quả sản xuất ngành trồng trọt bình quân các hộ điều

tra ........................................................................................ 35

Bảng 3.4. Kết quả sản xuất ngành chăn nuôi bình quân các hộ điều

tra ........................................................................................ 38

Bảng 3.5. Thu nhập và cơ cấu thu từ lâm nghiệp của lao động tại nhóm

hộ điều tra ........................................................................... 39

Bảng 3.6. Cơ cấu thu nhập của các hộ điều tra ................................... 41

Bảng 3.7. Chi phí trồng trọt các hộ điều tra ........................................ 44

Bảng 3.8. Chi phí cho chăn nuôi các hộ điều tra................................. 45

Bảng 3.9. Thu nhập của lao động nông nghiệp................................... 47

Bảng 3.10. Thực trạng chi tiêu của lao động nghiệp tại các hộ điều

tra ........................................................................................ 50

Bảng 3.11. Thực trạng tiết kiệm của lao động nghiệp tại các hộ điều tra

huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .................................... 51

Bảng 3.12. Trình độ văn hóa của lao động nông nghiệp ...................... 52

Bảng 3.13. Diện tích đât sản xuất của lao động nông nghiệp ............... 53

Bảng 3.14. Trang bị vốn sản xuất cho lao động nông nghiệp tại huyện

Phú Bình.............................................................................. 54

Bảng 3.15. Tình hình tham gia các chương trình khuyến nông của lao