Nâng Cao Chất Lượng Nguồn Nhân Lực Trong Lĩnh Vực Kiểm Lâm Trên Địa Bàn Tỉnh Hòa Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

BÙI HỒNG HẠNH

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC

TRONG LĨNH VỰC KIỂM LÂM

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÒA BÌNH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ NGÀNH: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. ĐOÀN THỊ HÂN

Hà Nội, 2022

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế này do chính tôi nghiên cứu

và thực hiện. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong luận văn là hoàn toàn

trung thực, chính xác và có nguồn gốc rõ ràng.

Hà Nội, ngày ….tháng….năm 2022

Người cam đoan

Bùi Hồng Hạnh

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian thực hiện đề tài Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

trong lĩnh vực Kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Hòa Bình tôi đã nhận được sự giúp

đỡ, hướng dẫn chỉ bảo tận tình của các thầy cô khoa Kinh tế và quản trị kinh

doanh, Trường Đại học Lâm Nghiệp.

Tới nay, luận văn của tôi đã được hoàn thành. Tôi xin chân thành cảm

ơn TS. Đoàn Thị Hân đã giúp đỡ tôi rất tận tình và chu đáo về chuyên môn

trong quá trình thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong phòng Đào tạo sau

đại học, Khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh, gia đình và bạn bè đã đóng góp

nhiều ý kiến quý báu giúp tôi hoàn thiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày ….tháng….năm 2022

Tác giả luận văn

Bùi Hồng Hạnh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU............................................................. vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT

LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TRONG LĨNH VỰC KIỂM LÂM.......... 5

1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực

kiểm lâm......................................................................................................... 5

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản................................................................... 5

1.1.2. Đặc điểm, vai trò nguồn nhân lực trong lĩnh vực kiểm lâm........... 10

1.1.3. Tiêu chí đánh giá chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực kiểm lâm .12

1.1.4. Các hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực

kiểm lâm.................................................................................................... 17

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

trong lĩnh vực kiểm lâm............................................................................ 20

1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực

kiểm lâm....................................................................................................... 24

1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương về nâng cao chất lượng nguồn

nhân lực trong lĩnh vực kiểm lâm............................................................. 24

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

trong lĩnh vực kiểm lâm ở Hoà Bình ........................................................ 27

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....29

2.1. Đặc điểm cơ bản tỉnh Hòa Bình và chi cục kiểm lâm Hòa Bình.......... 29

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên........................................................................... 29

2.1.2. Đặc điểm Kinh tế - xã hội và hoạt động lâm nghiệp...................... 30

2.1.3. Đánh giá chung các điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển

nguồn nhân lực của kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Hòa Bình ...................... 36

iv

2.2. Đặc điểm cơ bản về Chi cục Kiểm lâm tỉnh Hòa Bình ........................ 38

2.2.1. Lịch sử hình thành Chi cục Kiểm lâm tỉnh Hòa Bình .................... 38

2.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn................................................................... 39

2.2.3. Cơ cấu tổ chức của chi cục kiểm lâm Hòa Bình ............................ 43

2.3. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 44

2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu......................................................... 44

2.3.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ......................................... 45

2.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của lực lượng

kiểm lâm.................................................................................................... 46

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 47

3.1. Thực trạng nhân lực của lực lượng kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Hòa Bình ..47

3.1.1. Cơ cấu nhân lực ngành kiểm lâm tỉnh Hòa Bình theo bộ phận ..... 47

3.1.2. Cơ cấu nhân lực theo giới tính ....................................................... 49

3.1.3. Số lượng phân theo thành phần dân tộc......................................... 50

3.1.4. Cơ cấu nhân lực phân theo độ tuổi ................................................ 51

3.2. Đánh giá chất lượng nhân lực ngành Kiểm lâm tỉnh Hoà Bình ........... 52

3.2.1. Về thể lực ........................................................................................ 52

3.2.2. Về trí lực ......................................................................................... 54

3.2.3. Về tâm lực ....................................................................................... 57

3.2.4. Kết quả thực hiện công việc ........................................................... 58

3.3. Các hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực kiểm

lâm trên địa bàn tỉnh Hoà Bình.................................................................... 60

3.3.1. Công tác quy hoạch, tuyển dụng nhân lực ..................................... 60

3.3.2. Bố trí và sử dụng nhân lực ............................................................. 62

3.3.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng .......................................................... 63

3.3.4. Công tác đánh giá nhân lực ........................................................... 64

3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong

lĩnh vực kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Hoà Bình............................................. 71

v

3.4.1. Yếu tố khách quan........................................................................... 71

3.4.2. Các yếu tố chủ quan ....................................................................... 77

3.5. Đánh giá thực trạng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực

kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Hoà Bình........................................................... 81

3.5.1. Những thành công........................................................................... 81

3.5.2. Những hạn chế................................................................................ 82

3.5.3. Nguyên nhân của hạn chế............................................................... 82

3.6. Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong

lĩnh vực kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Hoà Bình............................................. 83

3.6.1. Định hướng..................................................................................... 83

3.6.2. Giải pháp ........................................................................................ 84

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 89

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 91

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU

Hình 2.1. Bản đồ hành chính tỉnh Hoà Bình................................................... 30

Bảng 2.1. Cơ cấu lao động phân theo ngành kinh tế tỉnh Hòa Bình............... 31

Bảng 2.2: Tỷ trọng các ngành kinh tế tỉnh Hòa Bình ..................................... 33

Hình 2.2. Hệ thống bộ máy tổ chức của lực lượng kiểm lâm tỉnh Hòa Bình ..... 43

Bảng 3.1. Số lượng nhân lực của các cơ quan, đơn vị thuộc Chi cục Kiểm

lâm tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2019 - 2021....................................................... 47

Bảng 3.2. Số lượng nhân lực phân chia theo giới tính giai đoạn 2019 - 2021...... 49

Bảng 3.3. Số lượng nhân lực phân chia theo dân tộc giai đoạn 2019 - 2021 . 50

Bảng 3.4. Số lượng nhân lực phân chia theo độ tuổi giai đoạn 2019 - 2021.. 51

Bảng 3.5. Tình trạng sức khỏe của lực lượng Kiểm lâm tỉnh Hòa Bình giai

đoạn 2019 – 2021 ............................................................................................ 53

Bảng 3.6. Trình độ chuyên môn của cán bộ kiểm lâm tỉnh Hoà Bình giai đoạn

2019 - 2021...................................................................................................... 54

Bảng 3.7. Trình độ tin học của lực lượng kiểm lâm giai đoạn 2019 – 2021 .. 55

Bảng 3.8. Trình độ ngoại ngữ của lực lượng kiểm lâm giai đoạn 2019 – 2021 ... 56

Bảng 3.9. Trình độ lý luận chính trị................................................................ 57

Bảng 3.10. Tình hình vi phạm văn hóa công sở của lực lượng kiểm lâm giai

đoạn 2019 - 2021............................................................................................. 58

Bảng 3.11. Kết quả tuyển dụng công chức, viên chức ngành Kiểm lâm........ 62

giai đoạn 2019 - 2021...................................................................................... 62

Bảng 3.12. Công tác bố trí luân chuyển cán bộ giai đoạn 2019 - 2021.......... 62

Bảng 3.13. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân lực ngành Kiểm lâm .............. 64

Bảng 3.14. Tổng hợp đánh giá xếp loại công chức, viên chức lực lượng kiểm

lâm Hoà Bình giai đoạn 2019 - 2021 .............................................................. 70

Bảng 3.15: Mức thưởng cho các cá nhân đạt các danh hiệu thi đua trong năm

tại Chi cục Kiểm lâm tỉnh Hoà Bình............................................................... 72

vii

Bảng 3.16. Kết quả khảo sát về ảnh hưởng của đặc thù ngành kiểm lâm đến

nâng cao chất lượng nhân lực.......................................................................... 76

Bảng 3.17. Kết quả khảo sát nhận thức của lực lượng kiểm lâm tỉnh Hòa Bình.... 77

Bảng 3.18. Đánh giá mức độ hài lòng của lực lượng kiểm lâm đối với công

tác đánh giá, xếp loại....................................................................................... 78

Bảng 3.19. Kết quả đánh giá hệ thống cơ sở vật chất của lực lượng kiểm lâm.. 80

Bảng 3.20. Hệ thống cơ sơ vật chất, trang thiết bị.......................................... 80

viii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Viết đầy đủ

BHXH Bảo hiểm xã hội

BHYT Bảo hiểm y tế

BNN&PTNT Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn

BQL KBTTN Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên

BV&PTR Bảo vệ và phát triển rừng

CC Công chức

CNTT Công nghệ thông tin

HĐLĐ Hợp đồng lao động

HĐND Hội đồng nhân dân

KLĐB Kiểm lâm địa bàn

NLĐ Người lao động

NNL Nguồn nhân lực

NSDLĐ Người sử dụng lao động

PCCCR Phòng cháy chữa cháy rừng

QĐ Quyết định

TCLN Tổng cục Lâm nghiệp

TTLT Thông tư liên tịch

UBND Ủy ban nhân dân

VC Viên chức

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cấp thiết của vấn đề nghiên cứu

Trong những năm qua, Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban

Bí thư Trung ương Đảng và Nhà nước đã cụ thể hóa, thể chế hóa một bước

nhiều chủ trương, quan điểm, giải pháp lớn về công tác cán bộ đề ra trong

Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Quyết định số 1565/QĐ-BNN-TCLN ngày 08/7/2013 của Bộ trưởng Bộ

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành lâm

nghiệp, trong đó xác định giải pháp phát triển nguồn nhân lực phục vụ ngành

lâm nghiệp: Xây dựng chính sách đãi ngộ, thu hút lao động nghề rừng trong

các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng nhà nước; Mở rộng các hình thức

đào tạo nghề gắn với chuyển giao công nghệ mới, chuyển giao kỹ thuật và

quy trình sản xuất mới cho các hộ nông dân; đào tạo các làng nghề, các vùng

sản xuất chuyên canh. Tăng cường các hình thức đào tạo trong và ngoài

nước cho cán bộ quản lý, cán bộ nghiên cứu và cán bộ về marketing để tăng

cường và bổ sung đội ngũ các nhà doanh nghiệp kinh doanh gỗ giỏi trên cả

nước. Một trong những tiền đề để tạo ra sự thành công của sự nghiệp công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là Đảng ta đã đánh giá đúng vị trí, vai trò

của việc phát triển nguồn nhân lực, từng bước xây dựng và phát triển kinh tế

tri thức đáp ứng nhu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực. Trong số

những nguồn lực phát triển kinh tế đất nước, thì nguồn lực ngành kiểm lâm

được coi là đặc thù. Hoạt động trong lĩnh vực đặc thù, nguồn nhân lực ngành

kiểm lâm đối mặt với nhiều khó khăn, gian khổ, thậm trí là tính mạng con

người. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành kiểm lâm về thực chất là

nâng cao trình độ, phương pháp nắm và xử lý tốt các tình huống xảy ra trong

quá trình thực hiện nhiệm vụ, giải quyết tốt mối quan hệ giữa thực tại và tình

huống mới phát sinh.