Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI ĐỨC MÙI

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ,

CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN MƯỜNG ẢNG,

TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI ĐỨC MÙI

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ,

CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN MƯỜNG ẢNG,

TỈNH ĐIỆN BIÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. TẠ THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực, xuất

phát từ tình hình thực tế của huyện Mường Ảng.

Thái Nguyên, ngày …. tháng … năm 2020

Tác giả luận văn

Bùi Đức Mùi

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu,

Khoa sau đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trường Đại học kinh tế và

Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho

tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Tạ Thị Thanh Huyền

- Người đã trực tiếp hướng dẫn đã tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu,

giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn đến Ban lãnh đạo, Phòng Nội vụ thuộc Ủy

ban nhân dân huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên, các cán bộ, công chức cấp

xã huyện Mường Ảng đã cung cấp số liệu, giúp tôi hoàn thành các phiếu điều

tra, tìm hiểu tình hình của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày …. tháng…. năm 2020

Tác giả luận văn

Bùi Đức Mùi

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU..........................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Đóng góp của luận văn.................................................................................. 4

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT

LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ.............................. 5

1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã . 5

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản......................................................................... 5

1.1.2. Đặc điểm, vai trò của nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức

cấp xã............................................................................................................... 11

1.1.3. Nội dung nâng cao chất lượng, các tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ

công chức cấp xã ............................................................................................. 14

1.1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công

chức cấp xã...................................................................................................... 26

1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã

......................................................................................................................... 29

1.2.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của

một số địa phương........................................................................................... 29

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ............. 34

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 36

iv

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 36

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 36

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp................................................... 36

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp..................................................... 36

2.2.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu................................................ 37

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 39

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu về chất lượng xã hội của cán bộ (thể lực, trí lực, tâm lực)

......................................................................................................................... 39

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu về tính năng động xã hội của cán bộ (Kỹ năng nghề

nghiệp, khả năng thích ứng và phát triển, đạo đức nghề nghiệp) ................... 41

Chương 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG

CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN....... 43

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Mường Ảng.......................... 43

3.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 43

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội...................................................................... 44

3.1.3. Đặc điểm quốc phòng, an ninh.............................................................. 45

3.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện

Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ........................................................................... 46

3.2.1. Thực trạng tổ chức bộ máy cấp xã ........................................................ 46

3.2.2. Về số lượng cán bộ, công chức cấp xã ................................................... 46

3.2.3. Về cơ cấu cán bộ, công chức cấp xã ..................................................... 47

3.2.4. Về chất lượng cán bộ, công chức cấp xã. ............................................. 50

3.3. Thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại

huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên................................................................. 68

3.3.1. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, viên chức .................................... 68

3.3.2. Công tác Quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã .......................... 72

3.3.3. Công tác tuyển dụng công chức cấp xã: ............................................... 75

3.3.4. Công tác sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức ....................................... 77

v

3.3.5. Công tác đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức ...................................... 80

3.3.6. Công tác kiểm tra, giám sát................................................................... 83

3.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,

công chức cấp xã tại huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên............................... 84

3.4.1. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 84

3.4.2. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 87

3.5. Đánh giá chung chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện

Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ........................................................................... 90

3.5.1. Những ưu điểm...................................................................................... 90

3.5.2. Những tồn tại, hạn chế .......................................................................... 93

3.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 95

Chương 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ, CÔNG

CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN....... 98

4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,

công chức cấp xã tại huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên............................... 98

4.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 98

4.1.2. Mục tiêu................................................................................................. 99

4.1.3. Phương hướng ..................................................................................... 100

4.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại

huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên............................................................... 104

4.2.1. Giải pháp hoàn thiện công tác quy hoạch cán bộ, công chức ............. 104

4.2.2. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng và giáo dục rèn luyện, nâng cao

tinh thần trách nhiệm cho cán bộ, công chức cấp xã .................................... 108

4.2.3. Giải pháp nâng cao công tác tuyển dụng cán bộ, công chức .............. 110

4.2.4. Giải pháp hoàn thiện công tác sử dụng cán bộ, công chức................. 111

4.2.5. Giải pháp hoàn thiện công tác đánh giá cán bộ, công chức................ 114

4.2.6. Tăng cường sự lãnh đạo chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát............. 116

4.2.7. Đổi mới hệ thống chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã

vi

....................................................................................................................... 117

4.2.8. Nâng cao thể lực cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã .................... 118

4.2.9. Tăng cương công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ,

công chức cấp xã ........................................................................................... 118

4.3. Kiến nghị................................................................................................ 121

4.3.1. Đối với Đảng, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương.................... 121

4.3.2. Đối với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Điện Biên............................................. 121

4.3.3. Đối với Huyện ủy, UBND huyện Mường Ảng................................... 121

KẾT LUẬN.................................................................................................. 123

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 125

PHỤ LỤC..................................................................................................... 129

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CBCC Cán bộ, công chức

CC Công chức

CNH - HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CT-XH Chính trị - Xã hội

HTCT Hệ thống chính trị

KT – XH Kinh tế - xã hội

HĐND Hội đồng nhân dân

UBND Uỷ ban nhân dân

TH Tiểu học

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

TC Trung cấp

CĐ Cao đẳng

ĐH Đại học

CBCT Cán bộ chuyên trách

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Thang đo Likert .............................................................................. 37

Bảng 3.1: Dân số và lao động huyện Mường Ảng từ năm 2016 đến năm 2018

......................................................................................................... 44

Bảng 3.2: Số lượng đội ngũ CBCC năm 2016 - 2018...................................... 46

Bảng 3.3 Cơ cấu về giới tính, dân tộc, độ tuổi CBCC năm 2016 - 2018......... 47

Biểu 3.4. Kết quả khám sức khỏe định kỳ hàng năm từ 2016 - 2018............. 51

Bảng 3. 5. Cơ cấu trình độ văn hóa của CBCC cấp xã ................................... 52

Bảng 3.6. Trình độ chuyên môn CBCC cấp xã............................................... 54

Bảng 3.7. Trình độ Lý luận chính trị và quản lý nhà nước CBCC cấp xã...... 56

Bảng 3.8. Trình độ tin học, ngoại ngữ, tiếng dân tộc CBCC cấp xã .............. 58

Bảng 3.9. Bảng tổng hợp về kỹ năng thực hiện công việc đội ngũ cán bộ, công

chức cấp xã...................................................................................... 59

Bảng 3.10. Đánh giá của cán bộ lãnh đạo, quản lý về phẩm chất, đạo đức, lối

sống đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã .............................. 62

Bảng 3.11. Đánh giá thông qua sự hài lòng của đối tượng được phục vụ khi

đến làm việc tại các xã, thị trấn ...................................................... 66

Bảng 3.12. Đánh giá mức độ tín nhiệm của người dân khi đến làm việc tại các

xã, thị trấn ....................................................................................... 68

Bảng 3.13. Kết quả công tác đào tạo, bồi dưỡng từ năm 2016-2018 ............. 71

Bảng 3.14. Kết quả công tác quy hoạch từ năm 2016 – 2018 ........................ 74

Bảng 3.15. Kết quả tuyển dụng CBCC cấp xã 2016-2018 ............................. 77

Bảng 3.16 Kết quả khảo sát đánh giá hoạt động sử dụng CBCC cấp xã giai

đoạn 2016 – 2018............................................................................ 79

Bảng 3.17. Kết quả đánh giá, phân loại CBCC 2016 – 2018 ......................... 82

Bảng 3.18. Kết quả về công tác kiểm tra, giám sát CBCC cấp xã qua 3 năm

2016, 2017, 2018............................................................................. 83

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cán bộ, công chức có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp cách

mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi

công việc”; “công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” .

Kết luận số 37-KL/TW ngày 02/02/2009 của Hội nghị Trung ương 9 khóa X

về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chiến lược cán bộ từ nay đến năm 2020 khẳng

định: “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, là khâu then

chốt trong công tác xây dựng đảng”. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa

XII khẳng định: “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng;

công tác cán bộ là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng”.

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, xã, thị trấn là

đơn vị hành chính cơ sở ở nông thôn, đô thị. Đây là đơn vị hành chính giữ

một vị trí quan trọng, là nơi nhân dân sinh sống, nơi trực tiếp diễn ra mọi hoạt

động của đời sống xã hội. Đặc biệt, xã là nơi trực tiếp vận động nhân dân ở

nông thôn thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật

của Nhà nước, nhiệm vụ cấp trên giao; phát huy sức mạnh đại đoàn kết và

quyền làm chủ của nhân dân; là cầu nối liền giữa Đảng, Nhà nước với nhân

dân, tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị ở địa

phương; là nơi cung cấp những kinh nghiệm thực tiễn, phát hiện, kiến nghị

góp phần tích cực vào việc điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện đường lối, chủ

trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; là nơi cung cấp cán bộ

cho hệ thống chính trị (HTCT) huyện. Do đó, Đảng và Nhà nước ta rất quan

tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức (CB, CC) cơ sở. Nghị quyết Hội

nghị Trung ương 5 (khóa IX) đã chỉ rõ: “Xây dựng đội ngũ cán bộ ở cơ sở có

năng lực tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, pháp

luật của Nhà nước, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức

dân, không tham nhũng, ức hiếp dân”.

Mường Ảng là một trong 62 huyện nghèo của cả nước. Huyện được

2

chia tách, thành lập từ huyện Tuần Giáo cũ theo Nghị định 135/2006/NĐ-CP,

ngày 14/11/2006 của Chính phủ và chính thức đi vào hoạt động từ ngày

01/4/2007. Là huyện miền núi nằm ở phía Đông của tỉnh Điện Biên; phía

Đông giáp huyện Tuần Giáo, phía Tây giáp huyện Điện Biên, phía Nam giáp

huyện Tuận Châu (tỉnh Sơn La) và huyện Điện Biên Đông, phía Bác giáp với

huyện Tuần Giáo và huyện Mường Trà. Hiện nay huyện Mường Ảng có 09

xã, 01 thị trấn. Trong những năm qua, thực hiện các chủ trương, nghị quyết

của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, các quy định, hướng dẫn của

Trung ương về công tác cán bộ, Ban Thường vụ Huyện ủy, Ủy ban nhân dân

(UBND) huyện Mường Ảng đã ban hành nhiều văn bản và tiến hành nhiều

biện pháp xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở,

trong đó có đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Nhờ vậy, chất lượng đội ngũ

cán bộ, công chức cấp xã trong huyện đã có nhiều chuyển biến tích cực, từng

bước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ sở.

Tuy nhiên, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn nhiều mặt

chưa ngang tầm với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa

(CNH, HĐH) đất nước, xây dựng nông thôn mới ở địa phương và hội nhập

quốc tế. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn có sự hụt hẫng, chưa hợp lý về

cơ cấu, nhất là cơ cấu độ tuổi, cơ cấu giới tính, cơ cấu dân tộc và cơ cấu trình

độ. Nhiều cán bộ, công chức cấp xã chưa đạt chuẩn về trình độ, nhất là cán bộ

là người dân tộc thiểu số. Tình trạng bố trí cán bộ chưa đúng ngành nghề đào

tạo, chưa đúng với quy hoạch còn diễn ra ở nhiều xã. Một bộ phận không nhỏ

cán bộ, công chức cấp xã hạn chế về một số mặt, có biểu hiện suy thoái về tư

tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, làm việc cầm chừng nhưng khó khăn trong

giải quyết chính sách “đầu ra”, nên ảnh hưởng đến biên chế chung của cấp ủy

chính quyền cấp xã. Mặt khác, tỉnh, huyện chưa có cơ chế đào tạo, giới thiệu

ứng cử, bổ nhiệm, tuyển dụng phù hợp và biên chế dự phòng để đào tạo thay

thế cán bộ. Chế độ tiền lương, phụ cấp đối với cán bộ, công chức cấp xã còn

3

chưa thật hợp lý. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc ở xã, thị trấn

còn thiếu thốn, chưa đồng bộ, lạc hậu, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Xuất phát từ thực trạng nêu trên và yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ,

công chức cấp xã ở huyện Mường Ảng trong giai đoạn tới, tác giả lựa chọn

nghiên cứu đề tài“Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã

tại huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên” làm đề tài luận văn thạc sĩ Quản lý

Kinh tế.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại

huyện Mường Ảng, từ đó đánh giá những mặt còn hạn chế và đưa ra các giải

pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện

Mường Ảng trong những năm tiếp theo.

 Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội

ngũ cán bộ, công chức cấp xã;

- Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức

cấp xã tại huyện Mường Ảng;

- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán

bộ, công chức cấp xã tại huyện Mường Ảng;

- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,công

chức cấp xã tại huyện Mường Ảng.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận văn nghiên cứu chất lượng cán bộ, công chức cấp xã (gồm các

chức vụ và các chức danh được quy định tại khoản 2, khoản 3, Điều 61 Luật

CBCC năm 2008).

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Luận văn được nghiên cứu tại các xã, thị trấn của

huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.

4

- Về thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu số liệu thứ cấp từ năm

2016-2018, số liệu sơ cấp được điều tra năm 2019

- Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng đội ngũ cán bộ,

công chức cấp xã bao gồm các nội dung chính: nâng cao thể lực, nâng cao

tâm lực, nâng cao trí lực của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện

Mường Ảng, tỉnh Điện Biên

4. Đóng góp của luận văn

Về lý luận: Luận văn hệ thống hoá cơ sở lý luận về nâng cao đội ngũ

cán bộ, công chức cấp xã. Các vấn đề liên quan khái niệm, đặc điểm, vai trò,

nội dung, các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,

công chức cấp xã đã được hệ thống một cách đầy đủ, toàn diện và khoa học.

Về thực tiễn: Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đội

ngũ cán bộ, công chức chức cấp xã tại huyện Mường Ảng. Đồng thời, đánh

giá kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế về chất

lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Mường Ảng để từ đó đề

xuất giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong

giai đoạn từ nay đến năm 2025.

5. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần Mở đầu và kết luận, phụ lục, luận văn được kết cấu thành 4

chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ

cán bộ, công chức cấp xã.

Chương 2: Phương pháp nghiên cứu

Chương 3: Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại

huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.

Chương 4: Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức

cấp xã tại huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.