Một số tai biến thiên nhiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên: hiện trạng, nguyên nhân và giải pháp phòng chống

Nguyễn Thị Mây và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 109(09): 155- 160

155

MỘT SỐ TAI BIẾN THIÊN NHIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN:

HIỆN TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG

Nguyễn Thị Mây*

, Phạm Hương Giang

Trường Đại học sư phạm – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Thái Nguyên là một tỉnh có địa hình chủ yếu là đồi núi thấp, thuận lợi cho phát triển nông, lâm

nghiệp và xây dựng các công trình công nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi cho phát

triển kinh tế, còn có những khó khăn do tai biến thiên nhiên gây ra như: lũ quét, lũ bùn đá, trượt lở

đất, xói mòn đất… Các hiện tượng đó không chỉ để lại những hậu quả môi trường nặng nề, mà còn

ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển kinh tế - xã hội, cũng như đời sống của nhân dân trong tỉnh.

Nguyên nhân hình thành các tai biến không chỉ xuất phát từ thiên nhiên mà còn do các hoạt động

sinh sống và sản xuất của con người gây ra. Chính vì vậy, việc nghiên cứu hiện trạng và nguyên

nhân các loại hình tai biến, trên cơ sở đó đưa ra được các giải pháp phòng chống là vấn đề hết sức

cấp thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cao.

Từ khóa: tai biến, hiện trạng, hậu quả, nguyên nhân, giải pháp.

HIỆN TRẠNG MỘT SỐ LOẠI HÌNH TAI

BIẾN THIÊN NHIÊN Ở THÁI NGUYÊN*

* Tai biến nứt đất và trượt lở đất

Các vùng có tiềm năng phát sinh trượt lở đất,

hoạt động địa chấn chủ yếu tập trung ở phía

Tây Nam liên quan đến dãy Tam Đảo, và phía

Tây Bắc liên quan đến dãy núi thuộc vòng

cung Phú Ngữ, khu vực núi phía bắc thành

phố Thái Nguyên. Tai biến nứt đất xảy ra ở

địa bàn tỉnh Thái Nguyên không nhiều, tuy

nhiên có mức độ khá lớn và gây ảnh hưởng

không nhỏ tới môi trường tự nhiên và đời

sống kinh tế - xã hội. Trước tiên phải kể đến

vụ nứt, trượt lở đất ở đồi Yên Ngựa, thuộc

phường Mỏ Bạch thành phố Thái Nguyên,

xảy ra trong tháng 9/1992. Một khối đá lớn

hình tam giác với các cạnh 30 x 22 x 20m đã

trượt từ đồi Yên Ngựa đè bẹp một đoạn phố

với các nhà xây kiên cố từ 1 - 3 tầng (tổng

cộng 16 hộ). Đây là vụ nứt, trượt lở đất khá

nghiêm trọng. Để khắc phục hậu quả, tỉnh đã

phải chi hàng trăm triệu đồng. Qua nghiên

cứu cho thấy, hiện tượng nứt, trượt lở đất xảy

ra chủ yếu do điều kiện địa chất và tác động

của con người.

Đồi Yên Ngựa được cấu thành từ các đá lục

nguyên tuổi Jura, với thế nằm đơn nghiêng,

xuôi từ đỉnh đồi xuống chân taluy. Tại vị trí

*

Tel: 01278.262.828; Email: [email protected]

nứt trượt tồn tại một đứt gãy kiến tạo vuông

góc với taluy. Trên đỉnh đồi nơi đứt gãy cắt

qua có một hố bom thời kháng chiến chống

Mỹ, nước mưa tích đọng trong hố bom rỉ theo

mặt trượt đứt gãy và mặt lớp đá tạo nên hiện

tượng nứt, trượt theo mặt lớp.

Thứ hai là vụ trượt lở đất ở phía Đông Nam

Núi Hồng thuộc huyện Đại Từ, xảy ra vào

tháng 6 năm 1995. Trượt đất diễn ra ở nơi có

độ dốc khá lớn, tạo nên một khối trượt khổng

lồ, chiều rộng đạt từ 3m tới 400m trượt từ trên

núi xuống cánh đồng, trên một đoạn đường

dài hơn 1500m. Ngược với điểm nứt trượt Mỏ

Bạch, thế nằm của các đá Trias chứa than ở

đây lại vuông góc với sườn Đông Nam Núi

Hồng. Qua kết quả nghiên cứu khảo sát, tại

đây trong Đệ Tứ đã nhiều lần xảy ra các hiện

tượng nứt, trượt đất. Điều đó cho thấy, tính

bất ổn định của dải kiến trúc trong đới vòng

cung Phú Ngữ. [5],[6]

Gần đây nhất, rạng sáng 15/4/2012, một khối

lượng lớn đất đá từ Khu bãi thải số 3, Mỏ

than Phấn Mễ (thuộc công ty cổ phần Gang

thép Thái Nguyên) đã sạt lở xuống khu vực

xóm Khuôn 1, xã Phục Linh huyện Đại Từ

tỉnh Thái Nguyên vùi lấp hoàn toàn 10 ngôi

nhà, 6 người tử vong và 1 người bị thương.

Đồng thời ước tính có hơn 40 hộ dân trong

khu vực này phải di dời đi khác. Theo thống

kê ban đầu của UBND huyện Đại Từ, vụ sạt

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn