MỘT SỐ KHÁI NIỆM, NHIỆM VỤ HẠCH TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ NGUYÊN TẮC GHI NHẬN DOANH THU BÁN HÀNG

Lêi nãi dÇu

Trong bèi c¶nh c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt c¶ Nhµ níc hiÖn nay, c¸c

doanh nghiÖp ®ang ph¶i ®èi diÖn víi m«i trêng kinh doanh diÔn biÕn phøc t¹p

cã nhiÒu rñi ro vµ ¸p lùc c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t.Trong t×nh h×nh ®ã, sù

tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp trë nªn khã kh¨n nÕu mçi doanh

nghiÖp kh«ng qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ ®Æt ra chiÕn lîc cô thÓ cho tõng giai ®o¹n cña

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.

Giai ®o¹n tiªu thô cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña

mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ ho¹t ®éng tiÕp theo cña qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt gióp doanh nghiÖp thu håi vèn vµ thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn, tõ ®ã

doanh nghiÖp míi cã thÓ tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt, më réng s¶n xuÊt, t¨ng tèc ®é

lu©n chuyÓn vèn vµ c¸c môc tiªu kh¸c. Qua c«ng t¸c tiªu thô, doanh nghiÖp

n¾m ®îc thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng, nhu cÇu cña thÞ trêng, lîi Ých cña s¶n

phÈm, hµng ho¸, dÞch vô m×nh ®· cung cÊp cho x· héi. Vµ doanh nghiÖp tù

®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®Ó x©y dùng kÕ

ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp còng nh x©y dùng chiÕn lîc tiªu thô cã tÝnh

kh¶ thi. Do ®ã, tiªu thô thµnh phÈm lµ mét kh©u träng yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt kinh doanh cÇn ®îc qu¶n lý chÆt chÏ vµ khoa häc mµ h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ

c«ng cô ®¾c lùc nhÊt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy.

Trong bèi c¶nh ®ã, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp ®ßi

hoØ mét ®éng lùc b»ng chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®Ó doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt,

ngêi lao ®éng h¨ng say, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc. Nhng thùc tÕ hiÖn nay, trong

chÕ ®é chÝnh s¸ch cßn mét vµi ®iÒu bÊt cËp phÇn nµo h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña

c¸c doanh nghiÖp. Do vËy, viÖc tõng bíc hoµn thiÖn c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch kinh

tÕ nãi chung hay vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh nãi riªng lµ mét viÖc cÊp thiÕt mµ kÕt qu¶

lµ khuyÕn khÝch doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng

h¨ng say lao ®éng, chÞu khã t×m tßi s¸ng t¹o.

Lµ mét sinh viªn nªn trong néi dung ®Ò tµi còng nh nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn

nghÞ cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vËy kÝnh mong thÇy, c« gi¸o th«ng

c¶m.

1

PhÇn mét

Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n

tiªu thô thµnh phÈm

2.1. Mét sè kh¸i niÖm, nhiÖm vô h¹ch to¸n tiªu thô

thµnh phÈm vµ nguyªn t¾c ghi nhËn doanh thu b¸n

hµng ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

2.1.1. Mét sè kh¸i niÖm :

- Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cã j×nh th¸i vËt chÊt, cã thÓ

nh×n thÊy ®îc vµ sê thÊy ®îc. Tham gia trong qu¸ tr×nh SXKD, nh÷ng tµi s¶n

nµy vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt nhng vÒ mÆt gi¸ trÞ th× bÞ hao mßn dÇn,

phÇn gi¸ trÞ hao mßn ®ã ®îc tÝnh vµo gi¸ trÞ míi cña s¶n phÈm

- Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt,

kh«ng nh×n thÊy vµ còng kh«ng sê thÊy ®îc. Nã thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ ®· ®îc

®Çu t, tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp,

c¸c lîi Ých hoÆc c¸c nguån cã tÝnh kinh tÕ mµ gi¸ trÞ cña chóng xuÊt ph¸t tõ c¸c

®Æc quyÒn hoÆc quyÒn cña doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi

phÝ chuÈn bÞ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ khai hoang, c¶i t¹o luång l¹ch, dßng

s«ng, gi¸ trÞ c¸c ph¸t minh, s¸ng chÕ, chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i, quyÒn ®Æt

nhîng, quyÒn thuª nhµ v.v...

- KhÊu hao TSC§ lµ lµ gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ ®îc tÝnh vµo chi phÝ

s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Trong qu¸ tr×nh sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh (trõ ®Êt

®ai) thêng mÊt dÇn tÝnh h÷u Ých vµ nã thêng ®îc m« t¶ nh mét sù giamr gi¸.

Trong kÕ to¸n, thuËt ng÷ nµy thêng ®îc dïng ®Ó m« t¶ qu¸ tr×nh ph©n bæ vµ tÝnh

chi phÝ cña tÝnh h÷u Ých ®ã cho c¸c kú kÕ to¸n cã sö dông tµi s¶n cè ®Þnh

- Thêi gian h÷u Ých cña tµi s¶n cè ®Þnh lµ lµ ®é dµi thêi gian mµ tµi s¶n

cè ®Þnh ®ã sÏ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.

§iÒu nµy cã thÓ kh«ng gièng nh thêi gian cã thÓ sö dông ®îc tµi s¶n cè ®Þnh. VÝ

dô, mét cç m¸y cã thÓ sö dông ®îc 10 n¨m, nhng do yªu cÇu ®æi míi trang thiÕt

bÞ, c«ng ty cã thÓ thay thÕ nã ®Ó ®æi lÊy m¸y míi sau 7 n¨m. Trêng hîp nµy cç

m¸y cã thêi gian h÷u dông lµ 7 n¨m. Tuy nhiªn thêi gian h÷u Ých cña tµi s¶n cè

®Þnh khã mµ cã thÓ ®o¸n tríc ®îc v× nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau t¸c ®éng ®Õn nh

sù hao mßn v« h×nh vµ h÷u h×nh ®· quyÕt ®Þnh ®Õn rÊt nhiÒu tµi s¶n cè ®Þnh. Sù

hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n cè ®Þnh thêng rÊt khã dù ®o¸n v× th«ng thêng khã

cã thÓ ®o¸n trãc ®îc nh÷ng ph¸t minh míi lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®ég ®Ó s¶n

xuÊt ra tµi s¶n cè ®Þnh nªn lµm gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m v« h×nh. Song,

2

nh÷ng ph¸t minh míi l¹i lµm cho tµi s¶n cè ®Þnh trë lªn lçi thêi, khiÕn nã cã thÓ

bi lo¹i bá khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sím h¬n tríc khi nã hoµn toµn h

háng thùc sù.

2.1.2. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm:

Doanh nghiÖp khi h¹ch to¸n kÕ to¸n cÇn ph¶i ®îc cËp nhËt, n¾m v÷ng c¸c

v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan, c¸c th«ng t cña Bé Tµi chÝnh híng dÉn bæ sung,

thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n ®Ó kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n vµ ghi chÐp

sæ s¸ch ®óng chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh quy ®Þnh. Cô thÓ, h¹ch to¸n tiªu thô thµnh

phÈm cã nh÷ng nhiÖm vô sau:

- Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh xuÊt b¸n thµnh phÈm, tÝnh chÝnh

x¸c c¸c kho¶n bÞ gi¶m trõ vµ thanh to¸n víi ng©n s¸ch c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép

theo chÕ ®é quy ®Þnh.

- Ghi nhËn gi¸ vèn hµng ho¸ phï hîp víi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp

mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän.

- Ghi nhËn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c chi phÝ

kh¸c cña qu¸ tr×nh tiªu thô ®Ó ph©n bæ hîp lý vµo kÕt qu¶ kinh doanh.

- Ghi c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm

trong kú h¹ch to¸n.

2.1.3. C¸c nguyªn t¾c trong kÕ to¸n gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè

®Þnh:

Gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét chØ tiªu quan träng trong qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt kinh doanh, nã gãp phÇn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô mµ doanh

nghiÖp s¶n xuÊt ra. V× thÕ, gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh cÇn thiÕt ph¶i ®îc

tÝnh to¸n chÝnh x¸c, tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ. KÕ to¸n gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh

cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau ®©y:

* Nguyªn t¾c 1: C¨n cø vµo qui ®Þnh cña nhµ níc vÒ chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh

®èi víi doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó la chän ph¬ng

ph¸p tÝnh trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh hîp lý vµ khoa häc.

* Nguyªn t¾c 2: ChÊp hµnh c¸c qui ®Þnh vÒ ®iÒu hoµ vµ sö dông quÜ khÊu hao

tµi s¶n cè ®Þnh. Trêng hîp ph¶i nép khÊu hao cho cÊp trªn, kÕ to¸n ph¶i ghi

gi¶m nguån vèn kinh doanh ( nguån vèn cè ®Þnh ).

* Nguyªn t¾c 3: Tæ chøc tÝnh to¸n, ph©n bæ khÊu hao vµo c¸c ®èi tîng sö dông

tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ khoa häc.

3