một số giải pháp nhằm thúc đăy mối quan hệ thương mại giữa việt nam và các nước asean trong giai

LuËn v¨n tèt nghiÖp

MôC LôC

Trang

Lêi më ®Çu.......................................................................................................2

Ch¬ng I.............................................................................................................5

Lý thuyÕt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ vµ HiÖp ®Þnh khung asean vÒ dÞch

vô.......................................................................................................................5

1.1. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ......................................................5

1.1.1. Kh¸i niÖm, vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ............................5

1.1.2. Ph¬ng thøc cung cÊp dÞch vô trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô

quèc tÕ................................................................................................8

1.1.3. Xu híng ph¸t triÓn dÞch vô................................................................9

a. Xu híng quy m« lín vµ ®a ph¬ng ho¸................................................9

b. Xu híng khu vùc ho¸ vµ nhÊt thÓ ho¸ toµn cÇu c¸c ho¹t ®éng dÞch

vô..............................................................................................................9

1.2. Héi nhËp cña ViÖt Nam vµo ASEAN vµ hiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ

dÞch vô...................................................................................................10

1.2.1. Sù ra ®êi cña hiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN).........10

a. Nh÷ng tiÒn ®Ò chñ quan - kh¸ch quan...............................................10

b. Sù ra ®êi cña ASEAN.........................................................................12

c. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ASEAN................................................13

1.2.2. ViÖt Nam ra nhËp ASEAN...............................................................14

a. Quan ®iÓm cña ChÝnh phñ ViÖt Nam vÒ tæ chøc ASEAN vµ møc

quan hÖ cña chóng ta víi tæ chøc nµy...................................................14

b. ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña ASEAN (28/ 7/ 1995)...............17

1.2.3. HiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ dÞch vô..............................................17

1.2.4. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn mèi quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô gi÷a

ViÖt Nam vµ c¸c níc ASEAN.........................................................19

Ch¬ng II.........................................................................................................23

Thùc tr¹ng mèi quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô gi÷a viÖt nam vµ c¸c níc

asean trong giai ®o¹n hiÖn nay.....................................................................23

2.1. Nh÷ng t tëng, quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ

quèc tÕ cña ViÖt Nam...........................................................................23

2.1.1. Nh÷ng c së xuÊt ph¸t cña t tëng quan hÖ quèc tÕ vÒ kinh tÕ..........23

2.1.2. Nh÷ng t tëng quan ®iÓm c¬ b¶n cña §¶ng vµ nhµ níc vÒ ph¸t triÓn

kinh tÕ ®èi ngo¹i..............................................................................25

2.2. Thùc tr¹ng mèi quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc

ASEAN trong giai ®o¹n hiÖn nay.........................................................26

2.2.1. Thùc tiÔn hîp t¸c cña ViÖt Nam vµ ASEAN trong lÜnh vùc dÞch vô

..........................................................................................................26

Hoµng Minh Ngäc – 35F2 1

LuËn v¨n tèt nghiÖp

2.2.2. Thùc tr¹ng th¬ng m¹i dÞch vô ViÖt Nam vµ c¸c níc ASEAN trong

giai ®o¹n hiÖn nay............................................................................30

a. Thùc tr¹ng th¬ng m¹i dÞch vô cña ViÖt Nam....................................30

b. Th¬ng m¹i dÞch vô cña c¸c níc ASEAN...........................................34

c. Mèi quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô cña ViÖt Nam vµ c¸c níc ASEAN.37

2.2.3. §¸nh gi¸ chung................................................................................39

a. Nh÷ng thuËn lîi..................................................................................39

b. Nh÷ng c¶n trë vµ nguyªn nh©n cña nã..............................................39

Ch¬ng III........................................................................................................41

Mét sè biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy mèi quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô gi÷a

viÖt nam vµ c¸c níc asean trong giai ®o¹n hiÖn nay...................................41

3.1. §Þnh híng ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n

hiÖn nay.................................................................................................41

3.1.1. §Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn mét sè ngµnh dÞch vô chñ yÕu.....41

3.1.2. §Þnh híng xuÊt khÈu dÞch vô vµ lao ®éng......................................43

3.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p......................................................................................44

3.2.1. VÒ phÝa Nhµ níc..............................................................................44

3.2.2. VÒ phÝa Doanh nghiÖp.....................................................................46

3.3. Nh÷ng kiÕn nghÞ....................................................................................47

3.3.1. §æi míi quan ®iÓm ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô bªn c¹nh ph¸t

triÓn ®Çu t cho s¶n xuÊt hµng ho¸....................................................47

3.3.2. Ph¸t triÓn m«i trêng c¹nh tranh c«ng b»ng, tÝch cùc vµ thõa nhËn

vai trß cña c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi trong nÒn kinh tÕ.............47

3.3.3. Hoµn thiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch ®èi víi nh÷ng ngµnh dÞch vô cã xu h￾íng tù do ho¸ cao lµm c¬ së ®Ó thóc ®Èy th¬ng m¹i dÞch vô víi khu

vùc vµ thÕ giíi..................................................................................49

KÕt luËn..........................................................................................................51

Tµi liÖu tham kh¶o.........................................................................................52

Lêi më ®Çu

Trong suèt mÊy thËp kû tån t¹i víi t c¸ch lµ mét hÖ thèng th¬ng m¹i ®a

ph¬ng lín nhÊt thÕ giíi, GATT vÉn chØ tËp trung vµo mét chñ ®Ò lµ c¾t gi¶m

thuÕ quan trong bu«n b¸n, trao ®æi hµng ho¸ (th¬ng m¹i hµng ho¸) gi÷a c¸c n￾íc. ChØ víi viÖc kÕt thóc vßng ®µm ph¸n Uruguay, mét hiÖp ®Þnh riªng ®iÒu

chØnh th¬ng m¹i trong lÜnh vùc dÞh vô - GATS - míi ra ®êi. §iÒu nµy cã mét

nguyªn nh©n quan träng lµ chØ trong hai thËp kû gÇn ®©y, tû träng th¬ng m¹i

dÞch vô víi sù ®ãng gãp cña khoa häc hiÖn ®¹i. Sau khi GATS ra ®êi, c¸c níc

ASEAN còng ®Ò ra mét hiÖp ®Þnh vÒ dÞch vô cña riªng m×nh cã tªn lµ HiÖp

Hoµng Minh Ngäc – 35F2 2

LuËn v¨n tèt nghiÖp

®Þnh khung ASEAN vÒ dÞch vô. HiÖp ®Þnh nµy ®îc ký trong dÞp Héi nghÞ Th￾îng ®Ønh ASEAN lÇn thø V (Bangkok, Th¸i Lan) ngµy 15/12/1995. §Ó tiÕn

tíi më cöa thÞ trêng dÞch vô, ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng x¸c ®Þnh chiÕn lîc

chuyÓn ®æi kinh tÕ, coi träng ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô v× nã ®ang chiÕm tû

träng lín trong GDP. C«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ ë ViÖt Nam ®· t¹o ®iÒu kiÖn

ph¸t triÓn khu vùc dÞch vô c¶ vÒ lîng vµ chÊt. Ngîc l¹i chÝnh sù ph¸t triÓn khu

vùc dÞch vô ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò ®¶m b¶o cho sù t¨ng trëng ë ViÖt Nam gi÷

ë møc t¬ng ®èi cao trong khèi trong thêi gian dµi. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i

ho¸ lµ nh÷ng qu¸ tr×nh hÕt søc quan träng kh«ng nh÷ng ®Ó t¹o tiÒn ®Ò cho sù

chuyÓn ®æi c¬ cÊu ë ViÖt Nam, trong ®ã tû träng khu vùc dÞch vô ngµy cµng

cao, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn v÷ng ch¾c cho ViÖt Nam nhanh chãng biÕn chuyÓn

tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Qóa

tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ héi nhËp khu vùc lµ nh÷ng nh©n tè quan träng võa

t¹o ®iÒu kiÖn võa lµ nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ

ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. ViÖc phèi hîp, liªn kÕt gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c

níc trong khèi ASEAN trªn lÜnh vùc dÞch vô sÏ t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò thuËn lîi ®Ó

thóc ®Èy sù liªn kÕt ë nh÷ng lÜnh vùc kh¸c còng nh hç trî cho t¨ng trëng kinh

tÕ cña c¸c níc trong khèi. HiÖn nay ViÖt nam tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp

khÈu cßn yÕu, kh¶ quan nhÊt lµ xuÊt khÈu lao ®éng vµ du lÞch, ®©y lµ dÞch vô

võa mang ngo¹i tÖ, võa mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. CÇn chó

träng ®Õn nh÷ng ngµnh cßn nhiÒu tiÒm n¨ng nh y tÕ, gi¸o dôc, x©y dùng, kiÓm

to¸n, b¶o hiÓm vµ ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc vËn t¶i vµ giao nhËn... VËy ViÖt Nam

cÇn ph¶i lµm g× ®Ó ph¸t triÓn thÞ trêng dÞch vô, më cöa thÞ trêng dÞch vô, ®Æc

biÖt lµ ®èi víi thÞ trêng ASEAN mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña nã.

Do vËy em chän ®Ò tµi –Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®¨y mèi quan hÖ th-

¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc ASEAN trong giai ®o¹n hiÖn nay– lµm

®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp.

KÕt cÊu cña luËn v¨n gåm :

- Ch¬ng I: Lý thuyÕt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ vµ HiÖp ®Þnh khung

ASEAN vÒ dÞch vô.

- Ch¬ng II: Thùc tr¹ng mèi quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô gi÷a ViÖt Nam

vµ c¸c níc ASEAN trong giai ®o¹n hiÖn nay.

- Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô

gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc ASEAN trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Hoµng Minh Ngäc – 35F2 3

LuËn v¨n tèt nghiÖp

MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng nhng do n¨ng lùc cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt

kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em mong ®îc sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c

b¹n.

Hoµng Minh Ngäc – 35F2 4

LuËn v¨n tèt nghiÖp

Ch¬ng I

Lý thuyÕt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ vµ

HiÖp ®Þnh khung asean vÒ dÞch vô.

1.1. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ.

1.1.1. Kh¸i niÖm, vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ.

* Kh¸i niÖm

Th¬ng m¹i dÞch vô lµ toµn bé nh÷ng ho¹t ®éng trao ®æi, mua b¸n hay

cung cÊp c¸c dÞch vô trªn thÞ trêng, ë ®©y dÞch vô chÝnh lµ ®èi tîng cña ho¹t

®éng th¬ng m¹i. Trong ®ã dÞch vô ®îc hiÓu lµ nh÷ng s¶n ph¶m v« h×nh (phi

vËt thÓ), ®îc cung cÊp ra thÞ trêng víi môc ®Ých trao ®æi (mua, b¸n).

Trªn thÞ trêng dÞch vô ®îc cung cÊp th«ng qua c¸c ph¬ng thøc kh¸c

nhau, ®Ó ®æi l©y tiÒn c«ng cho viÖc cung cÊp dÞch vô ®ã.

NÕu th¬ng m¹i hµng ho¸ lµ viÖc trao ®æi mua b¸n c¸c s¶n phÈm vËt thÓ

th× th¬ng m¹i dÞch vô lµ viÖc trao ®æi c¸c s¶n phÈm phi vËt thÓ, tøc lµ c¸c s¶n

phÈm mµ chóng ta chØ c¶m thÊy ®îc mµ kh«ng nh×n thÊy, kh«ng sê thÊy ®îc.

Trong quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ. Th¬ng m¹i dÞch vô ®îc ®Þnh nghÜa lµ

viÖc cung cËp mét dÞch vô:

A. Tõ l·nh thæ cña mét bªn vµo l·nh thæ cña bªn kia.

B. T¹i l·nh thæ cña mét bªn cho ngêi sö dông dÞch vô cña mét bªn.

C. Bëi nhµ cung cÊp dÞch vô cña mét bªn th«ng qua sù hiÖn diÖn th¬ng

m¹i t¹i l·nh thæ cña bªn kia.

D. Bëi nhµ cung cÊp dÞch vô cña mét bªn th«ng qua sù hiÖn diÖn thÓ

nh©n cña mét bªn t¹i l·nh thæ cña bªn kia.

Trong ®ã “cung cÊp dÞch vô” ®îc hiÓu bao gåm viÖc s¶n xuÊt, ph©n

phèi, tiÕp thÞ, b¸n vµ cung øng mét dÞch vô.

Nhµ cung cÊp dÞch vô lµ bÊt kú ngêi (thÓ nh©n hoÆc ph¸p nh©n) cung

cÊp dÞch vô nµo.

Cho ®Õn nh÷ng n¨m cña thËp kû 70 trong quan hÖ b¸n bu«n quèc tÕ vÞ

trÝ cña dÞch vô vÉn cßn cha ®îc chó träng ®óng møc. C¸c nhµ kinh tÕ vÉn cho

r»ng “ngµnh dÞch vô lµ tËp hîp chñ yÕu nh÷ng ho¹t ®éng phi th¬ng m¹i”. Nh￾ng tõ ®Çu thËp kû 80 vµ nhÊt lµ ®Õn cuèi thÕ kû XX th¬ng m¹i quãc tÕ ®· ph¸t

triÓn rÊt m¹nh mÏ. N¨m 1982 kim ng¹ch xuÊt khÈu dÞch vô chØ ®¹t 400 tû

USD th× ®Õn n¨m 1992 ®· ®¹t tíi 1000 tû USD, n¨m 2000 con sè nµy lµ 1435

tû USD. Tèc ®é t¨ng trëng quèc tÕ hµng n¨m cña c¸c ngµnh dÞch vô lu«n ®¹t

møc (7,7%/n¨m) so víi tèc ®é t¨ng trëng kim ng¹ch hµng ho¸ 3 - 4%/n¨m.

Hoµng Minh Ngäc – 35F2 5