Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh nhập khẩu máy móc thiết bị tại Công ty XNK lắp

Lêi më ®Çu

Ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ víi néi dung chñ yÕu lµ xuÊt nhËp khÈu chiÕm

vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.XuÊt NhËp khÈu cho phÐp khai th¸c

tiÒm n¨ng thÕ m¹nh cña c¸c níc trªn thÕ giíi vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong

níc ph¸t triÓn kÞp víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi.

Níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi, nhiÒu nhµ m¸y vµ c«ng tr×nh lín ®îc

x©y dùng. Song song víi viÖc x©y dùng ngµy cµng ph¸t triÓn ®· lµm cho nhu cÇu vÒ

m¸y mãc thiÕt bÞ còng t¨ng lªn. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò nµy, Nhµ níc ®· cho phÐp

C«ng ty XNK l¾p m¸y thuéc Tæng c«ng ty l¾p m¸y ViÖt Nam nhËp khÈu m¸y mãc

thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh l¾p m¸y nãi riªng vµ cho ®Êt níc nãi chung. Cã thÓ nãi

r»ng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ ®· kÞp thêi ®¸p øng ®îc phÇn nµo nhu cÇu vÒ x©y

dùng vµ l¾p m¸y trong níc, gi÷ cho ngµnh l¾p m¸y kinh doanh æn ®Þnh vµ ph¸t

triÓn.

Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty XNK l¾p m¸y, ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh

cña thÇy gi¸o híng dÉn vµ c¬ quan thùc tËp, t«i ®· tËp trung nghiªn cøu ®Ò tµi:

“Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh nhËp khÈu m¸y mãc

thiÕt bÞ t¹i C«ng ty XNK l¾p m¸y thuéc Tæng c«ng ty l¾p m¸y ViÖt Nam”.

Do thêi gian h¹n hÑp vµ tr×nh ®é cña ngêi viÕt cßn h¹n chÕ nªn ®Ò tµi kh«ng

tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o

vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó ®Ò tµi nµy ®îc hoµn thiÖn.

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña tiÕn sÜ: Lª C«ng Hoa cïng

c¸c thÇy c« khoa QTKDCN&XDCB, xin c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña Ban gi¸m

®èc vµ c¸n bé C«ng ty XNK l¾p m¸y ®· gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.

1

Ch¬ng I

néi dung vµ yªu cÇu ®èi víi qu¶n lý nhËp khÈu cña

doanh nghiÖp

I/ Sù cÇn thiÕt cña viÖc nhËp khÈu hµng ho¸, m¸y mãc thiÕt

bÞ ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.

1./ XuÊt ph¸t tõ sù cÇn thiÕt cña viÖc nhËp khÈu hµng ho¸,m¸y mãc thiÕt

bÞ ë níc ta hiÖn nay

BÊt cø n¬i nµo cã ho¹t ®éng th¬ng m¹i mµ ®Æc biÖt lµ th¬ng m¹i quèc tÕ ho¹t

®éng m¹nh th× nh÷ng n¬i ®ã cã nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, tuy nhiªn

vÊn ®Ò nµy kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®îc qu¸n triÖt ®Çy ®ñ, ¸p dông triÖt ®Ó. Níc ta

vµ mét sè níc kh¸c trªn thÕ giíi còng cã lóc xem ®éc lËp kinh tÕ, x©y dùng mét

nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp nh lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan ®Ó tiÕn lªn chñ nghÜa x·

héi.

Thùc tÕ vµ lý luËn ®· chøng minh r»ng kh«ng mét quèc gia nµo dï giµu cã

nh Mü , Trung quèc hay NhËt … cã ®ñ søc x©y dùng mét nÒn kinh

tÕ tù cung tù cÊp v× nã v« cïng tèn kÐm c¶ vÒ vËt chÊt lÉn thêi gian.

§¹i héi VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt quan

träng trong sù nghiÖp ®æi moøi nÒn kinh tÕ, xo¸ bá nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu

bao cÊp chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc.

NhËp khÈu lµ mét trong hai ho¹t ®éng cÊu thµnh cña nghiÖp vô ngo¹i th¬ng,

xuÊt nhËp khÈu lµ mét mÆt kh«ng t¸ch rêi cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ. Cã thÓ

hiÓu ®¬n gi¶n ®ã lµ sù mua hµng ho¸ vµ dÞch vô tõ níc ngoµi phôc vô cho nhu cÇu

trong níc hoÆc t¸i s¶n xuÊt më réng nh»m môc ®Ých kinh tÕ - lîi nhuËn. NhËp khÈu

thÓ hiÖn sù g¾n bã víi nhau gi÷a nÒn kinh tÕ cña mét níc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi,

nã còng quyÕt ®Þnh sèng cßn ®èi víi nÒn kinh tÕ. VÞ trÝ nµy ®· ®îc kh¼ng ®Þnh

2

cïng víi sù ph¸t triÓn vµ ®Æc biÖt trong t×nh h×nh thÕ giíi hiÖn nay lµ xu híng khu

vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ ®ang ngµy cµng ®îc nh©n réng th× vai trß cña nhËp khÈu ®·

trë nªn rÊt quan träng vµ cô thÓ:

- NhËp khÈu më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng cña mét níc, cho phÐp tiªu dïng

mét lîng hµng ho¸ nhiÒu h¬n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc lµm t¨ng møc sèng cña

nh©n d©n.

- NhËp khÈu lµm ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng vÒ chñng lo¹i, qui c¸ch cho phÐp

tho¶ m·n c¸c nhu cÇu trong níc.

- NhËp khÈu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ, do ®ã

t¹o ra sù ph¸t triÓn vît bËc cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ thêi gian,

t¹o ra sù ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn x· héi.

- NhËp khÈu t¹o ra sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ néi vµ ngo¹i tøc lµ t¹o ra ®éng

lùc b¾t buéc cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc ph¶i kh«ng ngõng v¬n lªn, t¹o ra sù

ph¸t triÓn x· héi vµ sù thanh läc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt.

- NhËp khÈu xo¸ bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn, ph¸ vì triÖt ®Ó nÒn kinh tÕ ®ãng,

chÕ ®é tù cung tù cÊp ®ång thêi gi¶i quyÕt ®îc nhu cÇu c¸c lo¹i hµng ho¸ trong níc

kh«ng s¶n xuÊt ®îc.

- NhËp khÈu lµ cÇu nèi th«ng suèt nÒn kinh tÕ, thÞ trêng trong vµ ngoµi níc

víi nhau, t¹o ®iÒu kiÖn cho ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ, ph¸t huy ®îc lîi

thÕ so s¸nh cña ®Êt níc trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸.

Trong thêi ®¹i ngµy nay, ho¹t ®éng kinh doanh ®èi víi mÆt hµng nhËp khÈu

®ang gi÷ vai trß rÊt quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n.

N©ng cao hiÖu qu¶ th¬ng m¹i ®èi víi lÜnh vùc nhËp khÈu lµ mét viÖc lµm cÊp b¸ch

mang tÝnh thêi sù to lín.

§¶ng ta ®· chØ râ nhiÖm vô æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn trong chÆng ®êng ®Çu tiªn

còng nh sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghiÖp ho¸ theo ®Þnh híng x· héi

3

chñ nghÜa ë níc ta tiÕn hµnh nhanh hay chËm phô thuéc vµo phÇn quan träng trong

viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i.

Th«ng qua viÖc ph¸t triÓn kinh doanh c¸c mÆt hµng nhËp khÈu th× chóng ta

míi cã ®iÒu kiÖn më mang d©n trÝ, tiÕp thu c¸c tiÕn bé khoa häc míi ®em øng dông

vµo trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Cã lµm nh vËy chóng ta míi kÕt hîp ®îc søc m¹nh

d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, hîp t¸c vµ liªn

kÕt kinh tÕ quèc tÕ ®Èy m¹nh sù kÕt hîp gi÷a c«ng nghiÖp víi cuéc sèng v¨n minh

cña nh©n lo¹i, nh»m t¹o ®IÒu kiÖn khai th¸c cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh

cña ®Êt níc.

Níc ta khuyÕn khÝch nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng trong níc kh«ng s¶n xuÊt

®îc. ViÖc nhËp khÈu hµng ho¸ ®· t¹o ra sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c mÆt hµng

nhËp khÈu vµ hµng s¶n xuÊt trong níc. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp trong níc muèn

tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i cã chiÕn lîc ph¸t triÓn cho phï hîp.

2./ XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cña nÒn kinh tÕ

ViÖt Nam tiÕn lªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc víi c¬ së

h¹ tÇng cßn l¹c hËu vµ yÕu kÐm. C¬ së h¹ tÇng cña ViÖt Nam hÇu hÕt ®îc x©y dùng

tõ tríc n¨m 1980, c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· qu¸ cò vµ sè lîng rÊt h¹n

chÕ, kh«ng cßn ®¸p øng ®îc nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. MÆt kh¸c, ViÖt

nam muèn thu hót ®îc c¸c nguån vèn ®Çu t FDI vµ ODA, thu hót c¸c nhµ ®Çu t níc

ngoµi ®Õn lµm ¨n t¹i ViÖt Nam, kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i x©y dùng l¹i c¬ së

h¹ tÇng cho thËt tèt, hiÖn ®¹i, x©y dùng thªm c¸c c«ng tr×nh lín nh ®êng Hå ChÝ

Minh (®· khëi c«ng ngµy 04/04/2000) vµ c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn ®Ó phôc vô cho

viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. Cã nh vËy chóng ta míi cã kh¶ n¨ng n©ng cao thu

hót vèn ®Çu t trªn c¬ së lîi thÕ so s¸nh vÒ nh©n c«ng. H¬n n÷a, chØ khi chóng ta cã

c¬ së h¹ tÇng tèt, hiÖn ®¹i th× chóng ta míi cã thÓ ph¸t huy ®îc hÕt mäi nguån lùc

trong x· héi, nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt.

3./ Thùc tr¹ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y mãc ë níc ta.

4

Bøc tranh chung vÒ t×nh h×nh chÕ t¹o m¸y mãc cña níc ta lµ hÕt søc ¶m ®¹m.

Hµng lo¹t c¸c nhµ m¸y lµm ¨n thua lç bÞ ®ãng cöa, c«ng nh©n bÞ nghØ viÖc hoÆc

chuyÓn sang ngµnh nghÒ kinh doanh kh¸c. Sè doanh nghiÖp cßn tån t¹i chØ s¶n

xuÊt cÇm chõng. S¶n phÈm c¬ khÝ lµm ra th× hÕt søc ®¬n gi¶n, chÊt lîng kh«ng b¶o

®¶m. Cho ®Õn nay chóng ta míi chØ chÕ t¹o ®îc c¸c m¸y mãc c«ng cô nhá, hµm l￾îng chÊt x¸m trong s¶n phÈm Ýt.

Danh môc m¸y mãc ®îc s¶n xuÊt ë níc ta:

Tªn m¸y 1998 1999 2000

M¸y c«ng cô 1.235 844 1.288

M¸y b¬m thuû lîi 412 330 360

M¸y kÐo b«ng sen 2.279 770 2.500

B¬m thuèc trõ s©u 47 53 ...

M¸y tuèt lóa 39.461 30.153 30.250

M¸y xay x¸t g¹o 657 706 820

M¸y nghiÒn thøc ¨n gia sóc 483 624 ...

(Nguån: Tµi liÖu cña Bé c«ng nghiÖp)

Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn:

- C¸c nhµ m¸y c¬ khÝ cã trang thiÕt bÞ m¸y mãc hÕt søc nghÌo nµn, l¹c hËu

vµ kh«ng ®ång bé. PhÇn lín c¸c m¸y mãc nµy ®Òu ®îc s¶n xuÊt c¸ch ®©y 25 n¨m,

c«ng nghÖ cña Liªn X« cò vµ c¸c níc §«ng ¢u. Víi trang thiÕt bÞ nh vËy th× c¸c

nhµ m¸y c¬ khÝ kh«ng thÓ cã kh¼ n¨ng s¶n xuÊt c¸c m¸y mãc vµ d©y chuyÒn hiÖn

®¹i phôcvô cho nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nãi chung vµ ngµnh l¾p m¸y nãi

riªng.

- ThiÕu vèn ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt lµ vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n ®èi víi c¸c nhµ

m¸y nµy. Tríc kia, lµm ¨n bao cÊp th× vèn kinh doanh do ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp.

Nay, ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, tù h¹ch to¸n kinh doanh lç l·i, s¶n xuÊt l¹i

kh«ng hiÖu qu¶ nªn c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ kh«ng ®îc hoÆc khã kh¨n trong viÖc vay

vèn Ng©n hµng.

5

- §éi ngò c«ng nh©n kü thuËt võa thõa võa thiÕu. ThiÕu c¸c c«ng nh©n kü

thuËt cã tay nghÒ cao, thõa c¸c c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ kÐm nªn n¨ng suÊt

lao ®éng kh«ng cao, l¬ng thÊp.

Do ngµnh chÕ t¹o m¸y mãc trong níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc nªn phÇn lín c¸c

trang thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô cho ngµnh l¾p m¸y ®Òu ph¶i nhËp khÈu. Tríc kia,

c¸c lo¹i m¸y mãc nhËp khÈu chñ yÕu tõ Liªn X« cò vµ c¸c níc §«ng ¢u. Qua thêi

gian sö dông dµi nªn c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®Òu ®a háng hãc, tÝnh n¨ng kü thuËt

kh«ng ®¶m b¶o. H¬n n÷a, nhiÒu m¸y ®· l¹c hËu. V× vËy, kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc

cho ngµnh l¾p m¸y ë ViÖt Nam hiÖn nay.

4./ ý nghÜa kinh tÕ ” x· héi cña nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ

Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, nhu cÇu x©y dùngc¬ së h¹ tÇng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ë

ViÖt Nam lµ hÕt søc cÊp b¸ch. Trong khi ®ã c¸c m¸y mãc trang thiÕt bÞ ë ViÖt Nam

l¹i cò kü vµ l¹c hËu kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu. §øng tríc thùc tr¹ng nh vËy, viÖc

nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ lµ hÕt søc cÇn thiÕt.

ViÖc nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ lµ hoµn toµn phï hîp víi ®êng lèi ph¸t

triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc: NhËp khÈu ph¶i ®i tríc mét bíc, phôc vô cho ngµnh s¶n

xuÊt vËt chÊt ... NhËp khÈu ph¶i gióp thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt víi ph¬ng ch©m ®ãn

®Çu c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

XÐt trªn tæng thÓ hai mÆt kinh tÕ - x· héi th× nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ ®Òu

mang l¹i lîi Ých cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.

* VÒ mÆt kinh tÕ: Nhanh chãng tiÕp thu ®îc m¸y mãc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ

níc ngoµi vµo s¶n xuÊt trong níc, t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao ®¸p øng ®-

îc c¸c nhu cÇu tiªu dïng trong níc.

* VÒ mÆt x· héi: §· tao ®îc c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng ngµn ngêi trong

ngµnh l¾p m¸y ViÖt nam nãi riªng vµ cho toµn x· héi nãi chung. §©y lµ viÖc lµm

hÕt søc thiÕt thùc, cã ý nghÜa x· héi to lín, nã ®· lµm gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp cña n￾íc ta vµ phÇn nµo lµm æn ®Þnh ®îc ®êi sèng x· héi.

6