Một Số Giải Pháp Nhằm Nâng Cao Chất Lượng Cung Cấp Dịch Vụ Công Cho Phát Triển Doanh Nghiệp Trên Địa Bàn Tỉnh Ninh Bình

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung

thực và chưa hề được sử dụng để bảo về một học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi việc giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã

được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, ngày tháng năm 2014

Tác giả luận văn

Phạm Vũ Duy

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô giáo Khoa Kinh tế, Khoa

sau đại học, Bộ môn kinh tế Nông nghiệp trường Đại học Lâm Nghiệp Hà Nội đã

tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi thực hiện bản luận văn này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS. Nguyễn Văn Hà đã hướng

dẫn giúp đỡ tôi hoàn thành bản luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Sở kế hoạch và Đầu tư tỉnh Ninh Bình, Cục thống

kê tỉnh Ninh Bình, Sở Tài Nguyên Môi trường, Sở lao động thương binh và xã hội

tỉnh Ninh Bình, Trung tâm xúc tiến thương mại Ninh Bình, Chi nhánh Phòng

Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại Thanh Hóa và các doanh nghiệp trên địa

bàn tỉnh Ninh Bình đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè đồng nghiệp đã động viên khích lệ và

giúp đỡ tôi hoàn thành khoá học.

Tác giả luận văn

Phạm Vũ Duy

iii

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan............................................................................................................... i

Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii

Mục lục...................................................................................................................... iii

Danh mục các từ viết tắt............................................................................................ vi

Danh mục các bảng .................................................................................................. vii

Danh mục các hình .................................................................................................viii

ĐẶT VẤN ĐỀ.............................................................................................................1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN........................................................5

1.1. Tổng quan về cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp.................5

1.1.1. Khái niệm và phân loại dịch vụ công.......................................................5

1.1.2. Cung cấp dịch vụ công .............................................................................9

1.1.3. Các đặc điểm của dịch vụ công ..............................................................10

1.1.4. Vai trò của cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp và sự

quản lý, điều tiết của nhà nước trong cung cấp dịch vụ công ..........................11

1.2. Nhân tố ảnh hưởng đến cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp......23

1.2.1. Các chủ thể của hoạt động cung cấp dịch vụ công.................................23

1.2.2. Nhân tố ảnh hưởng đến cung cấp dịch vụ công .....................................23

1.3. Nội dung của cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp...............24

1.3.1. Về đăng ký kinh doanh...........................................................................25

1.3.2. Đất đai và mặt bằng sản xuất..................................................................25

1.3.3. Tín dụng ngân hàng................................................................................26

1.3.4. Đào tạo nguồn nhân lực..........................................................................26

1.3.5. Xúc tiến thương mại...............................................................................27

1.3.6. Xây dựng cơ sở hạ tầng..........................................................................28

1.3.7. Chính sách ưu trong đãi đầu tư...............................................................28

1.4. Thực tiễn về cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp ................29

iv

1.4.1. Các hình thức chuyển giao dịch vụ công trên thế giới...........................29

1.4.2. Cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp ở Mỹ và kinh

nghiệp rút ra với Việt Nam...............................................................................30

1.4.3. Cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp ở Nhật Bản và kinh

nghiệp rút ra với Việt Nam...............................................................................35

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............41

2.1. Đặc điểm của tỉnh Ninh Bình ........................................................................41

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ..................................................................................41

2.1.2. Tình hình Kinh tế - Xã hội tỉnh Ninh Bình ............................................42

2.2. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................51

2.2.1. Chọn điểm nghiên cứu............................................................................51

2.2.2. Thu thập tài liệu......................................................................................51

2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu......................................................................53

2.2.4. Phương pháp phân tích...........................................................................54

2.2.5. Hệ thống các chỉ tiêu dùng để phân tích đánh giá chất lượng dịch vụ

công ..................................................................................................................54

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................................................57

3.1. Tình hình phát triển doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh

Bình.......................................................................................................................57

3.1.1. Số lượng, loại hình và ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp.........57

3.1.2. Vốn, lao động của doanh nghiệp ............................................................60

3.1.3. Một số kết quả hoạt động của doanh nghiệp..........................................63

3.2. Thực trạng cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp ngoài quốc

doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình........................................................................64

3.2.1. Về đăng ký kinh doanh...........................................................................64

3.2.2. Về đất đai và mặt bằng sản xuất cho doanh nghiệp ...............................69

3.2.3. Tín dụng ngân hàng cho các doanh nghiệp ............................................73

3.2.4. Đào tạo nguồn nhân lực..........................................................................75

3.2.5. Xúc tiến thương mại...............................................................................78

v

3.2.6. Xây dựng cở sở hạ tầng..........................................................................83

3.2.7. Chính sách ưu đãi đầu tư........................................................................86

3.3. So sánh việc cung cấp dịch vụ công đối với các loại hình doanh nghiệp ngoài

quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình...............................................................90

3.3.1. Thông tin chung về doanh nghiệp ..........................................................90

3.3.2. Về đăng ký kinh doanh...........................................................................91

3.3.3. Về đất đai, mặt bằng sản xuất cho doanh nghiệp. ..................................92

3.3.4. Về tín dụng ngân hàng............................................................................92

3.3.5. Về nguồn nhân lực..................................................................................93

3.3.6. Về xúc tiến thương mại. .........................................................................93

3.3.7. Về xây dựng cơ sở hạ tầng. ....................................................................94

3.4. Một số khó khăn, hạn chế của doanh nghiệp, nhu cầu của doanh nghiệp về

cung cấp dịch vụ công ..........................................................................................94

3.4.1. Một số khó khăn, hạn chế của doanh nghiệp .........................................94

3.4.2. Nhu cầu của doanh nghiệp về cung cấp dịch vụ công ...........................97

3.5. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công

cho phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.....................................98

3.5.1. Các giải pháp trong hoạt động cung cấp dịch vụ công...........................98

3.5.2. Đối với bản thân các doanh nghiệp ......................................................106

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................108

1. Kết luận...........................................................................................................108

2. Khuyến nghị....................................................................................................109

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Viết tắt Viết đầy đủ

1 DN Doanh nghiệp

2 DNNN Doanh nghiệp nhà nước

3 CTCP Công ty cổ phần

4 CTTNHH Công ty trách nhiện hữu hạn

5 ĐKKD Đăng ký kinh doanh

6 DV Dịch vụ

7 TM Thương mại

8 XD Xây dựng

9 XTTM Xúc tiến thương mại

10 DT Doanh thu

11 HĐKD Hoạt động kinh doanh

12 HĐTC Hoạt động tài chính

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

TT Tên bảng Trang

1.1 Một số chỉ tiêu cơ bản của doanh nghiệp Việt Nam 17

3.1 Số doanh nghiệp theo loại hình doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh

Bình từ năm 2008 đến năm 2012

58

3.2 Các chỉ tiêu cơ bản của các loại hình doanh nghiệp năm 2012 58

3.3 Số lượng và tỷ trọng doanh nghiệp theo ngành trên địa bàn tỉnh

Ninh Bình

59

3.4 Quy mô lao động và vốn trung bình qua các năm của doanh nghiệp

trên địa bàn tỉnh Ninh Bình

61

3.5 Số doanh nghiệp phân theo quy mô lao động và phân theo loại hình

doanh nghiệp năm 2012

62

3.6 Một số kết quả chủ yếu giai đoạn 2008-2012 của doanh nghiệp trên

địa bàn tỉnh Ninh Bình

63

3.7 Số lượng doanh nghiệp ngoài quốc doanh đăng ký kinh doanh trên

địa bàn tỉnh Ninh Bình từ năm 2008 đến năm 2012

68

3.8 Số doanh nghiệp được thuê đất, giao đất từ năm 2008 đến năm 2012

trên địa bàn tỉnh Ninh Bình

71

3.9 Kết quả đào tạo cho các doanh nghiệp 77

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

TT Tên hình Trang

1.1 Các chủ thể trong hoạt động cung cấp dịch vụ công 23

1.2 Nội dung cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp 25

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Sau gần 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã có

những chuyển biến to lớn, sức sản xuất được giải phóng, nhiều tiềm năng được khơi

dậy, hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển mạnh mẽ, số lượng các doanh nghiệp

trong cả nước tăng lên nhanh chóng nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Vai trò của các doanh nghiệp trong nền kinh tế ngày càng thể hiện rõ nét

hơn. Doanh nghiệp thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế; tạo việc làm và

làm tăng thu nhập cho một lực lượng lớn người lao động; khai thác và phát huy lợi

thế về nguồn lực lao động; ổn định trong vấn đề an sinh xã hội, thúc đẩy sự phát

triển kinh tế xã hội trên phạm vi cả nước nói chung và tỉnh Ninh Bình nói riêng.

Xác định tầm quan trọng của phát triển doanh nghiệp đối với phát triển kinh tế đất

nước trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, những năm gần đây Chính phủ đã có

nhiều chính sách, giải pháp lớn nhằm phát huy đến mức cao nhất hiệu quả hoạt

động, sức cạnh tranh cũng như tiềm năng của loại hình kinh tế này.

Tỉnh Ninh Bình là một trong những điểm nút giao thông quan trọng trong cả

nước, là cầu nối giao lưu kinh tế - văn hóa giữa 2 miền Nam Bắc. Ninh Bình nằm

trên quốc lộ 1A, thuận tiện cho giao thông đường bộ, và có hệ thống sông thông ra

biển Đông, có cảng lớn thuận lợi về giao thông vận tải đường thủy, thuận tiện trong

việc giao thương với các tỉnh và quốc tế. Ngoải ra tỉnh Ninh Bình có nhiều danh

lam thắng cảnh, di tích lịch sử. Là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế xã

hội trong đó đặc biệt là các lĩnh vực lưu thông hàng hóa dịch vụ thương mại, công

nghiệp và du lịch.

Với mục tiêu phát triển kinh tế của tỉnh, lãnh đạo và nhân dân đồng lòng

gắng sức quyết tâm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ, tăng

cường hiệu lực, hiệu quả quản lý điều hành của chính quyền, phát huy sức mạnh đại

đoàn kết toàn dân; duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, đưa kinh tế

du lịch vào thời kỳ tăng tốc; tập trung trí tuệ, nguồn lực từng bước xây dựng nông

thôn mới nhằm giải quyết đồng bộ các vấn đề: nông nghiệp, nông dân và nông thôn;

2

phát triển mạnh mẽ văn hóa, giáo dục, không ngừng chăm lo đào tạo nguồn nhân

lực; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an

toàn xã hội; tăng cường quốc phòng địa phương; củng cố vững chắc hệ thống chính

trị; xây dựng Ninh Bình trở thành tỉnh phát triển hàng đầu trong khu vực đồng bằng

sông Hồng.

Hiện nay trên địa bàn tỉnh có hơn 3.853 doanh nghiệp đăng ký kinh doanh,

với tổng vốn đăng ký 185.308 tỷ đồng, trong đó: 34 doanh nghiệp có vốn đầu tư

nước ngoài, với tổng số vốn đăng ký 19.968 tỷ đồng và 3.819 doanh nghiệp trong

nước, với tổng số vốn đăng ký khoảng 165.340 tỷ đồng. Đóng góp trên 60% GDP

của tỉnh. Sự phát triển của các doanh nghiệp trong những năm qua đã góp phần giữ

vững sự tăng trưởng về kinh tế địa bàn tỉnh, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt bình

quân trên 13,2% năm. Nhiều doanh nghiệp mới được thành lập, tập trung chủ yếu ở

một số ngành nghề kinh doanh đã đăng ký như xây dựng, thương mại dịch vụ, du

lịch... Với chính sách chuyển dịch cơ cấu của tỉnh, giữ vững phát triển nông nghiệp,

lâm nghiệp, phát triển mạnh mẽ công nghiệp và dịch vụ. Việc hình thành các khu

công nghiệp, cụm công nghiệp đã góp phần giải quyết việc làm khá lớn cho lực

lượng lao động dư thừa trên địa bàn tỉnh, bên cạnh đó vấn đề an sinh xã hội và giữ

vững phát triển kinh tế luôn được chú trọng quân tâm thích đáng. Đây cũng chính là

sự góp công lớn của các doanh nghiệp đối với xã hội, tuy nhiên tình hình sản xuất

chưa tập trung, cơ cấu ngành nghề chưa thực sự đồng đều. Trong quá trình sản xuất

kinh doanh và mở rộng quy mô kinh doanh các doanh nghiệp cũng gặp không ít

những khó khăn như: Khó khăn về vốn, vì chưa đủ tài sản thế chấp, chưa tiếp cận

được các nguồn vốn xã hội, nguồn vốn hỗ trợ lẫn nhau và nguồn vốn đầu tư nước

ngoài. Khó khăn về đất đai và mặt bằng sản xuất kinh doanh, trên 60% doanh

nghiệp phải sử dụng nhà ở của mình, hoặc thuê lại các diện tích nhỏ lẻ để làm trụ

sở, cơ sở kinh doanh. Khó khăn trong tiếp cận thị trường nước ngoài, do hạn chế về

quy mô nhỏ, chi phí sản xuất cao, chất lượng sản phẩm chưa cao, thiếu mạng lưới

phân phối và tiếp thị, đầu ra của sản phẩm còn hạn chế. Trình độ quản lý doanh

nghiệp chưa khoa học, chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế. Những khó khăn

3

trên chỉ có thể được tháo gỡ trên cơ sở có sự phối hợp từ phía nhà nước, từ phía

chính quyền tỉnh và sự cố gắng của bản thân các doanh nghiệp nhằm hoàn thiện môi

trường kinh doanh, trong đó cần đặc biệt chú ý đến cung cấp dịch vụ công cho sự ra

đời và phát triển của các doanh nghiệp.

Với quan điểm sự phát triển của doanh nghiệp đồng nghĩa với sự phát triển

của kinh tế xã hội. Qua đó ta cần tìm hiểu sự phát triển của các doanh nghiệp bị chi

phối ảnh hưởng bởi những nhân tố nào, từ đó đưa ra được những thuận lợi và khó

khăn cần tháo gỡ cho các doanh nghiệp, những đề xuất, khuyến nghị và giải pháp

nhằm đẩy mạnh và nâng cao chất lượng cho doanh nghiệp bằng các biện pháp như

cung cấp dịch vụ công để thúc đẩy quá trình mở rộng và phát triển của các doanh

nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

Đây chính là những lý do để tôi chọn đề tài “Một số giải pháp nhằm nâng

cao chất lượng cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp trên địa bàn

tỉnh Ninh Bình” để nghiên cứu.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát

Đánh giá thực trạng về tình hình cung cấp dịch vụ công cho doanh nghiệp

trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, từ đó đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao

chất lượng cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh

Ninh Bình trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về cung cấp dịch vụ công cho phát

triển doanh nghiệp;

- Đánh giá thực trạng về tình hình cung cấp dịch vụ công cho phát triển

doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình và nguyên nhân ảnh hưởng đến việc cung

cấp dịch vụ công;

- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch

vụ công tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh

Bình.

4

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài

Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về doanh

nghiệp, về tình hình cung cấp dịch vụ công cho doanh nghiệp, đánh giá hiệu quả sản

xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

Đối tượng khảo sát chủ yếu là các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa

bàn tỉnh Ninh Bình được thành lập và hoạt động theo Luật doanh nghiệp, các cơ sở

cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp.

3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài

Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

Phạm vi thời gian: Nghiên cứu tình hình và số liệu trong 05 năm từ năm

2008 đến năm 2012 và định hướng đến năm 2020.

Phạm vi về nội dung: Đề tài lấy thông tin chủ yếu ở phạm vi các Sở, Cơ

quan, Ban Ngành, các tổ chức cung cấp dịch vụ công trên địa bàn tỉnh Ninh Bình và

thông tin từ bản thân các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

4. Nội dung nghiên cứu của đề tài

4.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về dịch vụ công.

4.2. Đặc điểm địa bàn và phương pháp nghiên cứu.

4.3. Kết quả nghiên cứu và giải pháp nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ

công cho phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

4.4. Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công

cho phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

5

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1. Tổng quan về cung cấp dịch vụ công cho phát triển doanh nghiệp

1.1.1. Khái niệm và phân loại dịch vụ công

1.1.1.1. Khái niệm dịch vụ công

Khái niệm “dịch vụ công” được sử dụng phổ biến rộng rãi ở Châu Âu sau

chiến tranh thế giới lần thứ hai. Theo quan niệm của nhiều nước, dịch vụ công luôn

gắn với vai trò của nhà nước trong việc cung ứng các dịch vụ này.

Từ giác độ chủ thể quản lý nhà nước, các nhà nghiên cứu hành chính cho

rằng dịch vụ công là những hoạt động của cơ quan nhà nước trong việc thực thi

chức năng quản lý hành chính nhà nước và đảm bảo cung ứng các hàng hoá công

cộng phục vụ nhu cầu chung, thiết yếu của xã hội. Cách hiểu này nhấn mạnh vai trò

và trách nhiệm của nhà nước đối với những hoạt động cung cấp hàng hoá công

cộng. Cách tiếp cận khác xuất phát từ đối tượng được hưởng hàng hoá công cộng

cho rằng đặc trưng chủ yếu của dịch vụ công là hoạt động đáp ứng nhu cầu thiết yếu

của xã hội và cộng đồng, còn việc tiến hành hoạt động ấy có thể do nhà nước hoặc

tư nhân đảm nhiệm.

Khái niệm và phạm vi dịch vụ công có sự biến đổi tuỳ thuộc vào bối cảnh

của mỗi quốc gia. Chẳng hạn, ở Pháp và Italia đều quan niệm dịch vụ công là những

hoạt động phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân do các cơ quan nhà nước đảm

nhiệm hoặc do các tổ chức tư nhân thực hiện theo những tiêu chuẩn, quy định của

nhà nước. Tuy vậy, ở mỗi nước lại nhận thức khác nhau về phạm vi của dịch vụ

công. Ở Pháp, khái niệm dịch vụ công được hiểu rộng, bao gồm không chỉ các hoạt

động phục vụ về tinh thần và sức khoẻ của người dân, các hoạt động phục vụ đời

sống dân cư mang tính công nghiệp (điện, nước, giao thông công cộng, vệ sinh môi

trường... thường được gọi là hoạt động công ích), hay các dịch vụ hành chính công,

bao gồm hoạt động của cơ quan hành chính về cấp phép, hộ khẩu, hộ tịch,...mà cả

hoạt động thuế vụ, trật tự, an ninh, quốc phòng...còn ở Italia dịch vụ công được gới