một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán trách nhiệm tại tổng công ty xây dựng thăng long

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu:

Xây dựng cơ bản là một ngành tạo ra xương sống của nền kinh tế, cơ thể

kinh tế muốn không ngừng tăng trưởng cả về quy mô và tốc độ cơ sở chính là kết

quả xây dựng cơ bản. Trên thế giới nói chung việc phát triển xây dựng cơ bản, cũng

như phát triển giao thông, cơ sở hạ tầng là mục tiêu then chốt và ưu tiên nhất so với

các ngành, lĩnh vực kinh tế khác, sản phẩm xây lắp là sản phẩm công đáp ứng mọi

nhu cầu của xã hội được xây dựng từ tiền thuế của dân.

Cũng giống như các doanh nghiệp khác trong nền kinh tế, các doanh nghiệp

xây lắp cũng là một đơn vị sản xuất kinh doanh và mục tiêu cuối cùng cũng là lợi

nhuận. Để tối đa hoá lợi nhuận, các đơn vị xây lắp phải hạ được giá thành xây lắp

hoặc trúng thầu thi công được nhiều công trình thuận lợi có giá trúng thầu cao.

Nhưng trong môi trường cạnh tranh, tìm cách giải bài toán để trúng thầu với giá cao

không phải lúc nào cũng thực hiện được nhất là trong dài hạn. Vì vậy, đáp án cho

những đơn vị trong ngành xây dựng là làm sao phải quản lý, tổ chức, điều hành hoạt

động kinh doanh của mình một cách hiệu quả và nâng cao năng lực cạnh tranh:

Một trong những biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh là tăng năng suất

lao động, giảm thời gian thi công, để đạt được điều này các doanh nghiệp xây lắp

phải ứng dụng được công nghệ thi công hiện đại, tiên tiến, đổi mới biện pháp thi

công, đầu tư máy móc, thiết bị phù hợp. Nếu do cạnh tranh, doanh nghiệp quyết

định giá bỏ thầu thấp sẽ có lợi cho ngân sách nhà nước về ngắn hạn, nhưng đổi lại

doanh nghiệp có thể sẽ thiếu vốn đầu tư, về dài hạn cả nhà nước và doanh nghiệp,

xã hội đều gặp bất lợi khi thời gian thi công kéo dài. Do đó, ngoài việc làm sao quản

lý và tổ chức tốt hoạt động thi công xây lắp để giảm giá thành, đòi hỏi nhà quản trị

doanh nghiệp cũng phải đưa ra quyết định lựa chọn giá trúng thầu phù hợp.

Thứ hai, để nâng cao năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp phải mở rộng

quy mô sản xuất, hình thành nhiều bộ phận trực thuộc và nhiều cấp quản lý với cấp

độ khác nhau. Làm sao để tổ chức này khi mở rộng hoạt động hiệu quả? điều này

2

phụ thuộc rất lớn vào tổ chức bộ máy của doanh nghiệp và năng lực của các nhà

quản lý.

Kế toán nói chung và kế toán quản trị nói riêng là một trong những công cụ

quan trọng nhất đối với nhà quản trị doanh nghiệp trong việc ra quyết định, quản lý,

kiểm soát, đánh giá hoạt động của mình:

Trong điều kiện nền kinh tế thị trường để đưa ra được các quyết định kinh

doanh, các nhà quản trị không chỉ dựa vào thông tin quá khứ mà dựa vào các thông

tin liên quan đến tương lai để phân tích các tình huống, các phương án kinh doanh

và lựa chọn phương án kinh doanh có hiệu quả nhất. Kế toán quản trị sẽ giúp các

nhà quản trị thu thập, phân tích, đánh giá các thông tin liên quan thông qua các công

cụ như tài chính, toán, thống kê trong quá trình lựa chọn ra quyết định.

Nhưng có được quyết định phù hợp rồi chưa đủ, nhà quản trị phải tổ chức

điều hành thực thi quyết định của mình một cách có hiệu quả thông qua việc: quản

lý, kiểm soát, đánh giá kết quả. Khi doanh nghiệp thực hiện phân cấp quản lý,

quyền hạn và trách nhiệm được chia cho các cấp quản lý khác nhau thì kế toán trách

nhiệm, một bộ phận kế toán quản trị sẽ cung cấp thông tin một cách đầy đủ, thích

hợp cho việc đánh giá năng lực của các nhà quản lý trong việc lựa chọn quyết định

và đánh giá kết quả thực hiện quyết định đó tới từng cấp lãnh đạo thông qua việc uỷ

quyền hay phân cấp quản lý. Ngoài ra thông tin này sẽ rất hữu ích cho các nhà quản

lý cấp cao hơn hoặc cho chủ sở hữu, nhà đầu tư, cơ quan nhà nước trong việc xây

dựng định mức kinh tế - kỹ thuật phù hợp.

2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu là hệ thống kế toán trách nhiệm tại Tổng công ty Xây

dựng Thăng Long. Nó bao gồm các trung tâm trách nhiệm, các chỉ tiêu đánh giá,

các công cụ cung cấp thông tin lựa chọn cho việc ra quyết định đấu thầu, giao khoán

và đánh giá thành quả quản lý của trong các doanh nghiệp xây lắp.

Phạm vi nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu thực tế việc sử dụng các công cụ

của kế toán trách nhiệm trong việc ra quyết định đấu thầu, giao khoán và đánh giá

thành quả quản lý tại Tổng công ty Xây dựng Thăng Long.

3

3. Mục đích nghiên cứu của đề tài:

- Hệ thống hoá và làm rõ những vấn đề liên quan đến kế toán trách nhiệm

trong một đơn vị tổ chức..

- Vận dụng lý luận để nghiên cứu thực trạng tổ chức kế toán trách nhiệm, và

cơ sở vận dụng cho việc ra quyết định đấu thầu, giao khoán và quản lý tại Tổng

công ty XD Thăng Long.

- Trên cơ sở nghiên cứu rút ra những ưu, nhược điểm và các đề xuất giải

pháp góp phần hoàn thiện cơ sở thu thập thông tin cho việc xây dựng các báo cáo kế

toán trách nhiệm để đánh giá thành quả quản lý và cung cấp thông tin hữu ích trong

việc lựa chọn quyết định đấu thầu, giao khoán.

- Điểm mới của đề tài, khác với các đề tài đi trước, đề tài này sẽ ứng dụng chỉ

tiêu giá trị kinh tế tăng thêm (EVA) để đánh giá hiệu quả tại trung tâm đầu tư

4. Phương pháp nghiên cứu:

Trong quá trình nghiên cứu luận văn, tác giả sử dụng tổng hợp nhiều phương

pháp nghiên cứu: Phương pháp duy vật biện chứng; phương pháp duy vật lịch sử;

phương pháp điều tra điển hình; phương pháp phân tích tổng hợp; phương pháp

thực chứng để đối chiếu các vấn đề… trên cơ sở đó đưa ra những nội dung cần hoàn

thiện phù hợp với khả năng thực hiện được.

5. Kết cấu của luận văn:

Ngoài phần mở đầu và kết luận, phụ lục danh mục tài liệu tham khảo thì luận

văn được chia làm 3 chương:

Chương một: TỔNG QUAN KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

Chương hai : THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

TẠI TỔNG CÔNG TY XÂY DỰNG THĂNG LONG

Chương ba : MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ

TOÁN TRÁCH NHIỆM TẠI TỔNG CÔNG TY XÂY

DỰNG THĂNG LONG.

4

CHƯƠNG 1.

TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

1.1. Ý NGHĨA CỦA KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

1.1.1. Khái niệm

Chúng ta biết rằng, hầu hết các tổ chức nói chung và các tổ chức kinh doanh

nói riêng đều được phân chia thành các bộ phận nhỏ hơn, mỗi bộ phận đảm nhiệm

một chức năng cụ thể, chịu trách nhiệm về những công việc cụ thể. Trong mỗi bộ

phận như vậy sẽ có những cá nhân chịu trách nhiệm về một công việc hoặc chức

năng nào đó. Như vậy, để đạt được mục tiêu chung của tổ chức mỗi cá nhân, mỗi bộ

phận trong tổ chức phải nổ lực thực hiện các nhiệm vụ, các mục tiêu riêng lẻ do

quản lý cấp cao đã vạch ra cho bộ phận mình. Để kiểm soát hoạt động của cấp dưới,

các nhà quản lý cấp cao đã dựa vào hệ thống kế toán trách nhiệm (Responsibility

Accounting).

Kế toán trách nhiệm liên quan đến các khái niệm và công cụ mà các kế toán

viên sử dụng để đo lường sự thực hiện của các cá nhân và các bộ phận nhằm thúc

đẩy những nổ lực hướng về mục tiêu chung của tổ chức (Hilton, 1991) [1].

1.1.2. Sự cần thiết của kế toán trách nhiệm.

Nền kinh tế càng phát triển, cạnh tranh càng khốc liệt các doanh nghiệp phải

không ngừng mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh cả chiều rộng, lẫn chiều sâu đi

cùng với nó là hình thành nên các đơn vị, bộ phận. Có thể ví doanh nghiệp là một cỗ

máy khổng lồ, trong đó mỗi bộ phận là một chi tiết máy của nó chỉ cần một bộ phận

không hoàn hảo sẽ ảnh hưởng đến kết quả chung toàn doanh nghiệp.

Nền kinh tế Việt nam đang trong giai đoạn chuyển đổi, các doanh nghiệp

Nhà nước đang chuyển đổi dần sang loại hình “ công ty”, các hình thức đầu tư ngày

càng đa dạng, người chủ sở hữu tách dần khỏi vai trò quản lý kinh doanh và vì vậy

họ luôn muốn biết tình hình kinh doanh của đơn vị, theo dõi quyền và trách nhiệm

của người quản lý. Muốn vậy, doanh nghiệp cần tổ chức hệ thống đo lường, báo cáo

đánh giá trách nhiệm các cấp quản lý.

5

- Ra quyết định, thực hiện quyết định, kiểm soát là một trong số những chức

năng cơ bản của nhà quản trị. Thông tin cung cấp cho việc ra quyết định là sự kết

hợp giữa thông tin quá khứ và thông tin tương lai dựa trên cơ sở những dự báo,

chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng để bảo đảm được các quyết định

này được thực thi phù hợp với mục tiêu chung của tổ chức thì phải có thông tin

cung cấp cho việc đánh giá, cơ sở đánh giá. Kế toán trách nhiệm ra đời nhằm thực

hiện các mục tiêu đánh giá này.

1.1.3. Cơ sở hình thành kế toán trách nhiệm.

Kế toán quản trị là một trong số những công cụ hữu ích cung cấp thông tin

cho nhà quản trị trong việc ra quyết định và thông qua đó đánh giá kết quả khi thực

hiện quyết định. Việc đánh giá thực sự có hiệu quả hay không phụ thuộc vào cách

thức tổ chức kinh doanh mức độ phân quyền của tổ chức. Một nhà quản trị tự mình

đưa ra toàn bộ các quyết định họ vẫn có thể đánh giá được kết quả sau khi thực hiện

quyết định đó. Nhưng câu trả lời cho câu hỏi quyết định đó đã tối ưu hay chưa? việc

lựa chọn giải pháp này thay vì giải pháp khác đã khả thi chưa?. Vấn đề là khi quyết

định đã được thực thi, kết quả đã xảy ra thì thông tin do kế toán quản trị cung cấp

không thể thay đổi được. Nếu thuận lợi thì cấp ra quyết định đã hoàn thành mục tiêu

nhưng việc đề ra mục tiêu đã thực sự phù hợp. Trường hợp bất lợi, trách nhiệm khó

có thể được xác định cụ thể và thông tin có thể được thay đổi hay nguỵ tạo, nguyên

nhân do nhân tố chủ quan gây ra sẽ bị lu mờ do các bằng chứng làm cơ sở đánh giá

sẽ được xây dựng phục vụ cho mục đích giải trình trách nhiệm này. Nếu một tổ

chức cứ duy trì cách đánh giá này, hậu quả là các thông tin cung cấp ngày càng

thiếu chính xác và kịp thời, những bất cập, yếu kém, tồn tại không được sữa chữa,

khắc phục, giải quyết. Quyết định kinh doanh ngày càng ra rời thực tế. Khi việc

phân cấp quản lý trong tổ chức được chú trọng hơn, các bộ phận trong tổ chức được

phân quyền thông qua việc uỷ quyền, trách nhiệm giải quyết công việc được chuyển

giao thông qua nhưng quy định, quy chế và kế hoạch, mục tiêu thực hiện đi liền với

nó là lợi ích do trách nhiệm tạo ra. Lúc này thay vì hoàn thành nhiệm vụ được giao:

Như hoàn thành các mục tiêu về doanh thu, lợi nhuận.. của bộ phận được giao các

6

cấp quản lý phải chú trọng nhiều hơn hiệu quả kinh doanh của nó và phù hợp với

mục tiêu chung của tổ chức. Nghĩa là phải được sự liên kết giữa các bộ phận trong

tổ chức vừa đảm bảo được việc hoàn thành mục tiêu của bộ phận được giao, vừa

đảm bảo được mục tiêu chung của tổ chức. Muốn vậy, cần phải có một công cụ

đánh giá trách nhiệm một cách hết sức khách quan và đáng tin cậy, kế toán trách

nhiệm là một bộ phận của kế toán quản trị có chức năng và nhiệm vụ cung cấp

thông tin một cách hữu ích cho việc đánh giá thành quả quản lý.

Như vậy, để hình thành hệ thống kế toán trách nhiệm phải xuất phát trước hết

từ yêu cầu quản lý của mỗi tổ chức, mỗi doanh nghiệp. Một số nghiên cứu thực

nghiệm đã chỉ ra rằng hầu hết các doanh nghiệp cho rằng cần thiết một hệ thống kế

toán trách nhiệm trong các trường hợp sau:

- Doanh nghiệp lớn, tổ chức có sự phân cấp quản lý.

- Kinh doanh nhiều ngàng nghề, lĩnh vực, sản phẩm.

- Ứng dụng các phương pháp quản trị hiện đại vào trong việc tổ chức sản

xuất như các phương pháp TQE, JIT…

Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng việc phân cấp quản lý thành các trung tâm

trách nhiệm theo các tiêu thức chuẩn dùng để đánh giá kết quả kinh doanh được

hình thành từ khi các doanh nghiệp ứng dụng các phương pháp kế toán quản trị hiện

đại.

Kế toán trách nhiệm ra đời trên thế giới từ những năm 1970 của thế kỷ hai

mươi xuất phát từ đòi hỏi nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp để thích

nghi với sự thay đổi không ngừng của môi trường kinh doanh, cạnh tranh giữa các

doanh nghiệp ngày càng khốc liệt và gay gắt mà đóng góp không nhỏ vào tiến trình

chung này chính là những thành tựu to lớn khoa học quản lý, khoa học công nghệ

phát triển đặc biệt là công nghệ thông tin – đây là công cụ hỗ trợ và không thể thiếu

cho công tác quản lý điều hành, sản xuất của một tổ chức.

7

1.2.NỘI DUNG CỦA KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

1.2.1. Sự phân cấp quản lý.

Các nhà quản lý nhận thấy rằng hệ thống kế toán trách nhiệm chỉ phát huy

tác dụng và hoạt động có hiệu quả nhất trong những tổ chức thực hiện sự phân cấp

trong quản lý. Hầu hết các tổ chức có qui mô lớn đều thực hiện phân cấp quản lý.

Sự phân cấp quản lý xảy ra khi các nhà quản lý của các đơn vị và các bộ phận trong

tổ chức được trao quyền tự do trong việc ra quyết định. Vậy, tại sao phân cấp quản

lý lại thích hợp cho một số công ty này nhưng không thích hợp cho một số công ty

khác.? Một tổ chức tập quyền ( không phân cấp quản lý) người đứng đầu tổ chức có

toàn bộ quyền, trách nhiệm trong việc điều hành hoạt động của tổ chức mình. Một

tổ chức phân quyền ( phân cấp quản lý) không chia các bộ phận thành một đơn vị

kinh tế độc lập do những quy đinh về pháp lý. Nhưng mỗi bộ phận của tổ chức được

coi như một trung tâm trách nhiệm độc lập mặc dù trong thực tế không có tiêu thức

nào chỉ rõ được sự phân chia giữa một tổ chức tập quyền và phân quyền. Nhưng có

những công cụ, chỉ tiêu sử dụng phù hợp với mỗi tổ chức nhất định.

Để hiểu được các mục đích của hệ thống kế toán trách nhiệm, cần thiết phải

xem xét các lợi ích và chi phí của việc phân cấp quản lý.

Lợi ích của việc phân cấp quản lý:

1. Ra quyết định tốt nhất là ở ngay cấp phát sinh vấn đề. Nhà quản lý các bộ

phận và các bộ phận trong tổ chức là những chuyên gia trong lĩnh vực họ quản lý.

Do vậy, họ sẽ quản lý bộ phận của họ hiệu quả hơn.

2. Việc cho phép các nhà quản lý các bộ phận được ra các quyết định giúp họ

được tập luyện khi họ được nâng cấp trong tổ chức. Do vậy, họ sẽ có sự chuẩn bị về

khả năng ra quyết định khi họ được giao trách nhiệm lớn.

3. Bằng việc trao một số quyền ra quyết định cho nhiều cấp quản lý, các nhà

quản lý cấp cao bớt phải giải quyết rất nhiều vần đề xảy ra hàng ngày và do đó có

thời gian tập trung lập các kế hoạch chiến lược.

8

4. Giao trách nhiệm và quyền được ra quyết định thường làm tăng sự hài

lòng với công việc và khuyến khích người quản lý nổ lực hết mình với công việc

được giao.

5. Sự phân cấp quản lý cung cấp một căn cứ tốt hơn để đánh giá sự thực hiện

của người quản lý.

Chi phí của việc phân cấp quản lý:

1.Các nhà quản thường có xu hướng tập trung vào hoàn thành công việc của

bộ phận mình quản lý, hơn là hướng đến mục tiêu chung của tổ chức.

2.Các nhà quản lý có thể không chú ý đến hậu quả công việc của bộ phận

mình lên các bộ phận khác trong tổ chức.

3.Lãng phí nguồn lực hoặc trùng lắp công việc: Hệ thống kế toán trách nhiệm

ảnh hưởng rất lớn đến hành vi và thái độ của các nhà quản lý. Ảnh hưởng có thể là

tích cực hoặc tiêu cực tuỳ thuộc vào cách sử dụng hệ thống kế toán trách nhiệm.

Hệ thống kế toán trách nhiệm có hai mặt đó là thông tin và trách nhiệm. Ảnh

hưởng đến hành vi của nhà quản lý của hệ thống kế toán trách nhiệm tuỳ thuộc vào

khía cạnh nào được nhấn mạnh (Huỳnh Lợi, Nguyễn Khắc Tâm, 2001)[1].

Khi hệ thống kế toán trách nhiệm nhấn mạnh đến khía cạnh thông tin, thì sẽ

ảnh hưởng tích cực lên hành vi của nhà quản lý. Việc nhấn mạnh đến việc cung cấp

thông tin cho các nhà quản lý để giúp họ nắm bắt được tình hình hoạt động của tổ

chức, cũng như hiểu được nguyên nhân của việc hoạt động kém hiệu quả sẽ tạo điều

kiện nâng cao hiệu quả hoạt động trong tương lai. Khi sử dụng đúng, hệ thống kế

toán trách nhiệm ít chú trọng đến trách nhiệm. Nếu các nhà quản lý cảm thấy rằng

họ bị phê bình và khiển trách vì hiệu quả thực hiện công việc của họ không tốt, họ

thường có xu hướng đối phó theo cách không tích cực và có khi hoài nghi về hệ

thống (Hilton, 1991)[2]

Nói chung, khi vận dụng hệ thống kế toán trách nhiệm, cần tập trung vào vai

trò thông tin của hệ thống. Điều này sẽ ảnh hưởng tích cực đến hành vi và thái độ

của nhà quản lý, khuyến khích họ cố gắng cải thiện hiệu quả hoạt động.

9

Các trung tâm trách nhiệm.

Hệ thống kế toán trách nhiệm được xây dựng trên cơ sở xác định trách nhiệm

của mỗi đơn vị, bộ phận trong tổ chức. Mỗi đơn vị hoặc bộ phận của tổ chức có một

nhà quản lý chịu trách nhiệm về những kết quả tài chính cụ thể của đơn vị hoặc bộ

phận. Một đơn vị hoặc bộ phận như vậy gọi là một trung tâm trách nhiệm.

Các đơn vị hoặc bộ phận trong một tổ chức có thể phân loại thành một trong

bốn loại trung tâm trách nhiệm:

Trung tâm chi phí: là một đơn vị/bộ phận của tổ chức trong đó nhà quản lý

chỉ có quyền điều khiển, kiểm soát sự phát sinh của chi phí. (ví dụ: một phân xưởng

sản xuất trong một công ty là một trung tâm chi phí, một đội xây lắp là một trung

tâm chi phí)

Trung tâm doanh thu: là một đơn vị/bộ phận của tổ chức trong đó nhà quản

lý chỉ có chịu trách nhiệm về doanh thu phát sinh (ví dụ: bộ phận bán hàng của một

công ty là một trung tâm doanh thu)

Trung tâm lợi nhuận: (trung tâm kinh doanh) là một đơn vị/bộ phận của tổ

chức trong đó nhà quản lý chịu trách nhiệm về cả doanh thu và chi phí. (ví dụ: một

nhà hàng của một khách sạn là một trung tâm lợi nhuận, một chi nhánh của công ty,

một công ty được Tổng công ty giao thầu xây lắp một dự án)

Trung tâm đầu tư: là một đơn vị/bộ phận của tổ chức trong đó nhà quản lý

chỉ có chịu trách nhiệm về lợi nhuận và vốn đầu tư sử dụng bởi đơn vị/bộ phận đó.

(ví dụ: Khu vực kinh doanh của một tổng công ty/tập đoàn, dự án lựa chọn đầu tư,

hay công trình tham gia đấu thầu..).

10

Sơ đồ 1.1. Sơ đồ tổ chức Tổng Công ty XD G

Cấp tổng công ty: Tổng giám đốc (hoặc chủ tịch) của tổng công ty là người

chịu trách nhiệm về lợi nhuận được tạo ra trong tổng công ty, đồng thời cũng chịu

trách nhiệm về vốn đầu tư của tổng công ty. Tổng giám đốc có quyền trong việc ra

các quyết định quan trọng ảnh hưởng đến lợi nhuận và vốn đầu tư trong tổng công

ty.Toàn bộ Tổng công ty xây dựng G được xem là một trung tâm đầu tư.

Cấp đơn vị độc lập: Giám đốc các công ty độc lập (ví dụ Công ty X) trong

Tổng công ty xây dựng G là người chịu trách nhiệm và có quyền ra các quyết định

ảnh hưởng đến lợi nhuận và vốn đầu tư của công ty do mình phụ trách. Mỗi Công ty

độc lập của Tổng công ty xây dựng G cũng được xem là một trung tâm đầu tư.

TỔNG CÔNG

TY XD G

CÔNG TY ĐỘC

LẬP

CÔNG TY PHỤ

THUỘC

CÔNG TY X CÔNG TY Z CÔNG TY Y CÔNG TY A CÔNG TY B

PHÒNG KỸ

THUẬT

PHÒNG NHÂN

SỰ

PHÒNG KẾ

TOÁN

PHÒNG VẬT

TƯ

PHÒNG KẾ

HOẠCH

ĐỘI XÂY LẮP XÍ NGHIỆ CHI NHÁNH P

ĐỘI XÂY LẮP ĐỘI XÂY LẮP

11

Cấp đơn vị phụ thuộc: Giám đốc các công ty (ví dụ công ty X, công ty Y,

công ty Z…) trong từng Tổng công ty là người chịu trách nhiệm về lợi nhuận tạo ra

trong công ty theo uỷ quyền của Tổng giám đốc Tổng công ty XD G. Tuy nhiên,

giám đốc công ty không có thẩm quyền ra các quyết định về vốn đầu tư của công ty

mình quản lý. Mỗi công ty trong sơ đồ 1.1 trên được xem là một trung tâm lợi

nhuận.

Cấp bộ phận/phòng ban: Công ty Z có 5 bộ phận trực thuộc, đó là các Phòng

kế hoạch, Phòng kỹ thuật, Phòng vật tư, Phòng nhân sự, và Phòng kế toán. Nhà

quản lý bộ phận/phòng bán hàng là người chịu trách nhiệm về việc giao khoán, quản

lý, kiểm soát và phân phối các nguồn lực cho các đội xây lắp của công ty Z theo uỷ

quyền của Giám đốc công ty được xem là một trung tâm lợi nhuận

Cấp xí nghiệp, chi nhánh: Là những đơn vị phụ thuộc các công ty độc lập

chịu trách nhiệm những phần việc do Cấp công ty uỷ quyền là các đơn vị phụ thuộc.

Trong các xí nghiệp, chi nhánh cũng có các bộ phận , phòng ban giống cấp công ty.

Đây cũng được coi như trung tâm lợi nhuận.

Cấp phân xưởng, đội xây lắp: Các phân xưởng sản xuất, đội xây lắp, đội xe

máy là những bộ phận trực thuộc trong Công ty Z. Quản đốc là người quản lý hoạt

động của phân xưởng sản xuất, đội trưởng là người đứng đầu các đội xây lắp sẽ chịu

trách nhiệm về chi phí phát sinh trong hoạt động sản xuất của phân xưởng, đội. Vì

vậy, mỗi phân xưởng sản xuất, đội xây lắp được xem là một trung tâm chi phí.

12

CẤP QUẢN LÝ NGƯỜI QUẢN LÝ TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆM

TỔNG CÔNG TY TỔNG GIÁM ĐỐC TT ĐẦU TƯ

ĐƠN VỊ ĐỘC LẬP GĐ CTY ĐỘC LẬP TT ĐẦU TƯ/LỢI NHUẬN

ĐƠN VỊ PHỤ THUỘC GĐ C.TY PHỤ THUỘC TT LỢI NHUẬN

PHÒNG BAN TRƯỞNG PHÒNG TT LỢI NHUẬN

PHÂN XƯỞNG,ĐÔI XL QUẢN ĐỐC,ĐỘI

TRƯỞNG

TT CHI PHÍ

DÂY CHUYỀN TỔ TRƯỞNG TT CHI PHÍ

Sơ đồ 1.2. Các trung tâm trách nhiệm Tổng công ty Xây dựng G

1.2.2. Các công cụ đánh giá thành quả quản lý.

1.2.2.1. Lập dự toán.

a/.Khái quát về dự toán

Dự toán là tổng thể các dự tính được thể hiện qua một cơ cấu nhất định thông

qua việc cụ thể hoá bằng con số nội dung của các kế hoạch, dự án. Lập dự toán sản

xuất kinh doanh là việc lập dự kiến chi tiết những chỉ tiêu trong hệ thống quá trình

sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong từng kỳ. Các doanh nghiệp muốn kinh

doanh lâu dài, hoạt động ổn định và vững chắc cần phải có chiến lược kinh doanh

tổng thể và dự toán cho từng kỳ sao cho các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh trong dự

toán phải có sự liên kết phù hợp với nhau. Điều đó phụ thuộc rất nhiều vào khâu lập

dự toán sản xuất kinh doanh.

Dự toán phải được lập dựa trên nguồn thông tin từ nhiều phía, sử dụng một

cách đồng bộ như: thông tin kinh tế trong nước và thế giới, quan hệ cung cầu hàng

hoá, quan hệ tài chính với các bên liên quan, sự đồng bộ trong điều hành các hoạt