Một số giải pháp hạn chế các tranh chấp phát sinh trong quá trình nhập khẩu.

Lêi nãi ®Çu

Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tõ khi níc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang nÒn

kinh tÕ thÞ trêng, quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a níc ta víi c¸c níc trªn thÕ giíi ngµy

cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ còng rÊt ®a d¹ng, c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu hµng

ho¸ gi÷a c¸c th¬ng nh©n ViÖt Nam víi c¸c th¬ng nh©n níc ngoµi ngµy cµng nhiÒu

h¬n vÒ sè lîng vµ lín h¬n vÒ trÞ gi¸ hîp ®ång. Trong viÖc kinh doanh nhËp khÈu

®Æc biÖt lµ trong viÖc ký kÕt hîp vµ thùc hiÖn hîp ®ång nhËp kh©ñ, do sù kh¸c biÖt

vÒ nhiÒu yÕu tè nh ng«n ng÷, tËp qu¸n, luËt ph¸p vµ nhÊt lµ sù kh¸c biÖt vÒ quyÒn

vµ nghÜa vô gi÷a ngêi xuÊt khÈu vµ ngêi nhËp khÈu nªn c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ

c¸c hîp ®ång nµy nhiÒu khi lµ khã tr¸nh khái.

Khi ph¶i ®¬ng ®Çu víi c¸c tranh chÊp trong qu¸ tr×nh kinh doanh XNK hµng

ho¸ c¸c nhµ kinh doanh lu«n mong muèn lµm thÕ nµo ®Ó h¹n chÕ rñi ro vµ gi¶i

quyÕt c¸c tranh chÊp ®ã mét c¸ch nhanh chãng, su«n sÎ, ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao nhÊt

mµ vÉn gi÷ ®îc uy tÝn vµ bÝ mËt trong kinh doanh chÝnh v× vËy sau mét thêi gian

thùc tËp t¹i c«ng ty XNK vËt t ®êng biÓn ( MARINE SUPPLY), víi mong muèn

vËn dông nh÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt ®· tÝch luü ®îc vµo thùc tiÔn, em m¹nh d¹n lùa

chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ nh÷ng tranh chÊp ph¸t sinh trong quy

tr×nh nhËp khÈu t¹i c«ng ty XNK vËt t ®êng biÓn ”.

- Môc ®Ých, ý nghÜa cña ®Ò tµi

Môc ®Ých c¬ b¶n cña ®Ò tµi nµy lµ nh»m gióp doanh nghiÖp hiÓu ®îc thÊu ®¸o

c¸c lo¹i tranh chÊp cã thÓ ph¸t sinh trong quy tr×nh NK vµ c¸c ph¬ng cã thÓ ¸p

dông ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ®ã gióp doanh nghiÖp t×m ra ®îc nh÷ng nguyªn

nh©n vµ trªn c¬ së ®ã t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p hîp lý nhÊt ®Ó h¹n chÕ vµ gi¶i quyÕt

c¸c tranh chÊp. Víi môc ®Ých trªn ®Ò tµi hy väng sÏ cã ý nghÜa trong viÖc gióp cho

doanh nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ trong kinh doanh nhËp

1

khÈu, qua ®ã cã thÓ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam nãi chung vµ doanh

nghiÖp nãi riªng.

- §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu .

§Ò tµi tËp trung nghiªn cøu c¸c lo¹i tranh chÊp phæ biÕn thêng ph¸t sinh trong

viÖc thùc hiÖn quy tr×nh nhËp khÈu hµng ho¸, c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ tranh

chÊp ®ã t¹i c«ng ty XNK vËt t ®êng biÓn.

- Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.

§Ó gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ë gÇn ®èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu.

§Ò tµi sÏ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö theo quan

®iÓm cña chñ nghÜa Mac - Lªnin. §©y lµ nh÷ng ph¬ng ph¸p chung nhÊt cã tÝnh

chÊt bao trïm nhÊt. C¸c ph¬ng ph¸p cô thÓ bao gåm: Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng

hîp, ph¬ng ph¸p m« t¶ vµ kh¸i qu¸t ho¸ ®èi tîng nghiªn cøu c¸c ph¬ng ph¸p nµy

®îc sö dông trong sù kÕt hîp chÆt chÏ víi nhau trªn c¬ së c¸c quan ®iÓm kinh

doanh th¬ng m¹i vµ ph¸p lý cña §¶ng vµ Nhµ níc ta.

Ngoµi ra cßn vËn dông c¸c m«n häc kh¸c nh m«n lý thuyÕt x¸c suÊt

thèng kª, kinh doanh quèc tÕ... mµ cßn ®· ®îc häc ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi cña

m×nh.

- Bè côc cña luËn v¨n.

- Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, luËn v¨n ®îc chia thµnh 3 ch¬ng:

Ch¬ng I: c¬ së lý luËn vÒ tranh chÊp trong qu¸ tr×nh nhËp khÈu cña c¸c doanh

nghiÖp kinh doanh XNK;

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh nhËp kh©ñ t¹i

c«ng ty XNK VËt t ®êng biÓn.

Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p h¹n chÕ c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh

nhËp khÈu.

2

Ch¬ng I

C¬ së lý luËn vÒ tranh chÊp trong qu¸

tr×nh nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp kinh

doanh XNK

I. Quy tr×nh nhËp khÈu.

1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng

1.1 Kh¸i niÖm NK:

XuÊt khÈu nãi chung vµ nhËp khÈu nãi riªng lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n

b¸n ë ph¹m vi quèc tÕ. Nãi kh«ng ph¶i lµ hanh vÞ mua b¸n riªng lÎ mµ lµ c¶ mét

hÖ thèng quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn th¬ng m¹i cã tæ chøc nh»m môc ®Ých

®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong níc æn

®Þnh vµ tõng bíc n©ng cao ®êi sèng kinh tÕ trong níc æn ®Þnh vµ tõng bíc n©ng

cao ®êi sèng cña nh©n d©n. Do ®ã XNK nãi chung vµ NK nãi riªng lµ ho¹t ®éng

kinh tÕ ®èi ngo¹i dÔ ®em l¹i hiÖu qu¶ ®ét biÕn rÊt cao hoÆc cã thÓ g©y thiÖt h¹i rÊt

lín v× nã ph¶i ®¬ng ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ kh¸c tõ bªn ngoµi mµ c¸c chñ

thÓ tham gia ho¹t ®éng nhËp khÈu kh«ng dÔ g× khèng chÕ ®îc ho¹t ®éng nhËp

khÈu hµng ho¸ lµ h¹ot ®éng mua b¸n hµng ho¸ cña th¬ng nh©n ViÖt Nam víi. Th-

¬ng nh©n níc ngoµi theo c¸c hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ bao gåm c¶ ho¹t ®éng

tam nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp.

- ý nghÜa cña nhËp khÈu: NhËp khÈu t¸c ®éng trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n

xuÊt n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n vµ cã nhiÖm vô sau:

3

+ NhËp khÈu ph¶i bæ sung kÞp thêi c¸c hµng ho¸ cÇn thiÕt vµ thiÕt yÕu cho nhu

cÇu tiªu dïng trong níc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ.

- NhËp khÈu ph¶i cïng víi chÝnh phñ b¶o vÖ ngêi s¶n xuÊt trong níc tr¸nh t×nh

tr¹ng b¸n ph¸ gi¸, nhËp lËu vµ tr¸nh t×nh tr¹ng gian lËn th¬ng m¹i.

1.2 Vai trß cña nhËp khÈu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.

Ngµy nay sù giao lu gi÷a c¸c níc trªn thÕ giíi ngµy cµng më réng theo xu

híng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §Æc biÖt sù h×nh thµnh tån

t¹i vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc kinh tÕ vµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia trong nh÷ng thËp

kû qua ®· ®¸nh dÊu mét bíc tiÕn quan träng trong lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn kinh

tÕ quèc tÕ. T×nh h×nh nµy khiÕn cho c¸c níc kh«ng thÓ chØ bã hÑp ho¹t ®éng Kinh

tÕ cña m×nh trong ph¹m vi quèc gia mµ ph¶i tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ

trong khu vùc hoÆc toµn cÇu ®Ó tËn dông mäi lîi thÕ so s¸nh cña m×nh.

Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hiÖn nay cña níc ta, vai trß cña nhËp khÈu ®îc

thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh sau:

- T¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

- NhËp khÈu lµm t¨ng kh¶ n¨ng tiªu dïng, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng, chñng lo¹i,

quy c¸ch, cho phÐp tho¶ m·n tèt h¬n nhu cÇu trong níc. NhËp khÈu t¨ng cêng

sù chuyÓn giao c«ng nghÖ, t¹o ra sù ph¸t triÓn vît bËc cña s¶n xuÊt x· héi, tiÕt

kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ thêi gian lao ®éng. §ång thêi nhËp khÈu còng t¹o

ra sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a hµng néi vµ hµng ngo¹i tøc lµ t¹o ra ®éng lùc

buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt.

2. Quy tr×nh nhËp khÈu

Kinh doanh TMQT lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p bao gåm mét tæng thÓ c¸c

ho¹t ®éng cã tÝnh logic vµ quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng lÉn nhau vµ lµ tiÒn

®Ò cña nhau.

S¬ ®å c¸c bíc trong quy tr×nh nhËp khÈu.

4

Môc tiªu c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh giao dÞch ®µm ph¸n mµ c¸c Doanh nghiÖp

kinh doanh XNK cÇn ®¹t tíi lµ tiÕn hµnh ký kÕt ®îc c¸c hîp ®ång TMQT, vµ lµ

nh÷ng hîp ®ång cã lîi nhÊt cã thÓ thùc hiÖn ®îc, Ýt rñi ro vµ mang l¹i hiÖu qña cao

trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Muèn ®¹t ®îc ®iÒu ®ã th× qu¸ tr×nh chuÈn bÞ giao dÞch

vµ qu¸ tr×nh giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång gi÷ mét vai trß rÊt quan träng, nã

quyÕt ®Þnh ®Õn môc tiªu trªn cña DN.

2.1 Bíc 1: ChuÈn bÞ tiÕn hµnh giao dÞch

- Nghiªn cøu thÞ trêng NK

Nghiªn cøu thÞ trêng trong KD TMQT lµ mét lo¹t c¸c thñ tôc vµ kü thuËt ®îc

®a ra nh»m gióp cho c¸c nhµ KD TMQT cã ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã ®a

ra nh÷ng quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c vÒ Marketing. Nghiªn cøu thÞ trêng lµ c¶ mét qu¸

tr×nh t×m kiÕm kh¸ch quan vµ cã hÖ thèng cïng víi sù ph©n tÝch c¸c th«ng tin cÇn

thiÕt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Marketing. Bëi vËy nghiªn cøu thÞ trêng ngµy cµng ®ãng

mét vai trß quan träng ®Ó gióp c¸c nhµ kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao trong ho¹t

®éng kinh doanh ®Æc biÖt lµ trong kinh doanh TMQT.

5

ChuÈn bÞ tiÕn hµnh giao dÞch

Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu

Giao dÞch ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång

Néi dung nghiªn cøu thÞ trêng trong NK hµng ho¸ thêng bao gåm nh÷ng néi

dung sau:

+ Nghiªn cøu mÆt hµng nhËp khÈu .

+ Nghiªn cøu dung lîng thÞ trêng vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng.

+ Lùa chän ®èi tîng giao dÞch

+ Nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸, nhËp khÈu.

Mét ®iÓm lu ý trong qu¸ tr×nh nµy lµ chóng ta nªn lùa chän cho m×nh thÞ tr￾êng träng ®iÓm vµ lùa chän mÆt hµng kinh doanh sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. §ång

thêi chóng ta nªn s¾p xÕp thø tù u tiªn cho tõng thÞ trêng ®èi víi tõng mÆt hµng cô

thÓ ®Ó thuËn lîi h¬n trong qóa tr×nh lùa chän ®èi t¸c giao dÞch vµ mÆt hµng kinh

doanh phï hîp víi m×nh.

- Lùa chän c¸c ®èi t¸c ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch còng gi÷ mét vai trß quan träng.

Lùa chän ®îc nh÷ng kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, cã uy tÝn trªn thÞ tr￾êng cã ®iÒu kiÖn giao dÞch vµ th¬ng m¹i thuËn lîi, míi cã kh¶ n¨ng ký kÕt ®îc

c¸c hîp ®ång NK lín, cã hiÖu qu¶, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn l©u dµi. Còng nh khi

lùa chän ®îc c¸c nguån cung cÊp tèt, cã chÊt lîng, míi cã thÓ hy väng tiÕn

hµnh giao dÞch ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång NK ®¶m b¶o ®îc c¸c môc tieu

NK cña DN. ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn phÈi sö dông c¸c ph¬ng thÝch

hîp ®Ó ®¸nh gi¸ vµ lùa chän c¸c ®èi tîng tèi u nhÊt ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch.

- LËp ph¬ng ¸n kinh doanh:

Ph¬ng ¸n kinh doanh thùc chÊt lµ mét ch¬ng tr×nh hµnh ®éng tæng qu¸t híng tíi

viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých cô thÓ cña DN trong KD.

V× vËy viÖc lËp ph¬ng ¸n kinh doanh lµ rÊt cÇn thiÕt vµ gi÷ vai trß quan

träng trong ho¹t ®éng KD cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh TMQT. Khi lËp ph-

¬ng ¸n kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o ®îc c¸c yªu cÇu sau: Mét lµ, ph¬ng ¸n kinh

doanh ph¶i thÝch øng sù thay ®æi cña m«i trêng vµ thÞ trêng; Hai lµ phï hîp víi

®iÒu kiÖn cña DN, Ba lµ ph¶i ®¶m b¶o ®îc môc tiªu bao trïm cña DN;

6

Ba lµ ph¶i ®¶m b¶o ®îc môc tiªu bao trïm cña DN; Bèn lµ, ph¶i cã tÝnh kh¶ thi vµ

an toµn; N¨m lµ , ph¶i ®¶m b¶o ®îc mèi qua hÖ biÖn chøng gi÷a lîi Ých cña DN vµ

lîi Ých cña x· h«i.

2.2 Bíc 2: Giao dÞch, ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång .

- §Æt hµng vµ hái hµng trong th¬ng m¹i quèc tÕ.

+ §Æt hµng lµ lêi ®Ò nghÞ cña ngêi nhËp khÈu göi cho nhµ xuÊt khÈu biÓu thÞ

muèn mua hµng ho¸ hoÆc dÞch vô nhÊt ®Þnh theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vÒ

gi¸ c¶, thêi gian giao hµng vµ ph¬ng thøc thanh to¸n. §©y lµ c¸c lêi ®Ò nghÞ ký

kÕt hîp ®ång, hai bªn cha cã g× rµng buéc víi nhau.

§µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång:

Sau khi nhËn ®îc th chµo hµng hay ®Æt hµng vµ cã sù tr¶ lêi cña phÝa bªn

kia, hai bªn tæ chøc ®µm ph¸n, th¬ng lîng ®Ó ®Õn mét tho¶ m·n chug vÒ ®iÒu kiÖn

mua b¸n vµ ký kÕt hîp ®ång.

a. §µm ph¸n:

Lµ viÖc bµn b¹c trao ®æi víi nhau c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n gi÷a c¸c nhµ kinh

doanh ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt ký kÕt hîp ®ång trong TMQT thêng cã 3 h×nh thøc

®µm ph¸n sau:

- §µm ph¸n qua th tÝn.

- §µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i

- §µm ph¸n b»ng c¸ch gÆp gì trùc tiÕp.

Mçi h×nh thøc ®Òu cã u nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh, tuú tõng trêng hîp cô thÓ mµ lùa

chän h×nh thøc ®µm ph¸n cho phï hîp.

b. C¸c bíc ®µm ph¸n trong nhËp khÈu bao gåm:

- Hái gi¸

- Chµo hµng ( ph¸t gi¸)

- Hoµn gi¸ (mÆc c¶)

7