Một số giải pháp đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trên địa bàn huyện Phù Ninh tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

-------------------------------------------------

ĐỖ THỊ KIM DUNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Thái Nguyên, năm 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

-------------------------------------------------

ĐỖ THỊ KIM DUNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH TỈNH PHÚ THỌ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Bùi Quang Tuấn

Thái Nguyên, năm 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn thạc sỹ “Một số giải pháp đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu

ngành kinh tế trên địa bàn huyện Phù Ninh – tỉnh Phú Thọ”, chuyên ngành

Quản lý kinh tế, mã số 60 34 04 10, đây là công trình của riêng tôi. Luận văn

đã sử dụng các thông tin từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau, các thông tin có

sẵn đã được trích rõ nguồn gốc.

Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu đã được nêu trong

luận văn là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ cho một học vị nào

hoặc chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu khoa

học nào khác.

Tác giả luận văn

Đỗ Thị Kim Dung

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Một số giải pháp đẩy mạnh chuyển

dịch cơ cấu ngành kinh tế trên địa bàn huyện Phù Ninh – tỉnh Phú Thọ” ,

tôi nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên, của nhiều cá nhân và tập thể,

tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã

tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Nhà trường, Khoa Sau đại học

và các thầy cô giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái

Nguyên. Đặc biệt tôi xin cảm ơn sự hướng dẫn nhiệt tình của thầy giáo hướng

dẫn khoa học: PGS.TS. Bùi Quang Tuấn Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt

Nam, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu để tôi

hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã động viên

giúp đỡ tôi thực hiện luận văn này.

Để hoàn thành được đề tài, tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ và cộng tác của

UBND Huyện Phù Ninh.

Xin chân thành cảm ơn!

Tác giả luận văn

Đỗ Thị Kim Dung

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan.................................................................................................. 0

Lời cảm ơn ..................................................................................................... ii

Mục lục ......................................................................................................... iii

Danh mục chữ viết tắt.................................................................................... vi

Danh mục các bảng ...................................................................................... vii

Danh mục các biểu ...................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUYỂN DỊCH

CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ....................................................................... 6

1.1. Một số vấn đề lý luận chung về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế....... 6

1.1.1. Khái niệm về cơ cấu ngành kinh tế................................................ 6

1.1.2. Khái niệm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.......................... 11

1.2. Lý luận về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế .................................... 13

1.2.1. Các học thuyết chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ....................... 13

1.2.2. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế............................... 16

1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinhh tế .. 20

1.3. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành của một số nước trên

thế giới và một số tỉnh, địa phương của Việt Nam.................................... 23

1.4. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Phù Ninh............................... 29

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................... 31

2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết........................................ 31

2.2. Phương pháp nghiên cứu..................................................................... 31

2.2.1. Cơ sở phương pháp luận ............................................................. 31

2.2.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể............................................ 31

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu phân tích........................................................... 34

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU

NGÀNH KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH

TỈNH PHÚ THỌ......................................................................................... 36

3.1. Điều kiện tự nhiên huyện Phù Ninh.................................................... 36

3.2. Đặc điểm về kinh tế xã hội huyện Phù Ninh....................................... 39

3.3. Tình hình phát triển kinh tế xã hội của huyện Phù Ninh .................. 47

3.3.1. Tăng trưởng kinh tế..................................................................... 47

3.3.2. Đầu tư phát triển ......................................................................... 51

3.3.3. Thu Chi ngân sách ...................................................................... 52

3.3.4. Đời sống kinh tế xã hội ............................................................... 54

3.4. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành................................................ 55

3.4.1. Thực trạng chuyển dịch nội bộ ngành ......................................... 55

3.4.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp,lâm nghiệp,

thủy sản...................................................................................... 58

3.4.3. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp,xây dựng...... 67

3.4.4. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành dịch vụ............................. 73

3.5. Các bất cập và nguyên nhân của các bất cập hiện nay ...................... 79

3.5.1. Các bất cập trong chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế hiện nay của

Huyện Phù Ninh tỉnh Phú Thọ .................................................... 79

3.5.2. Nguyên nhân khách quan ............................................................ 80

3.5.3. Nguyên nhân chủ quan................................................................ 80

CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU

NGÀNH KINH TẾ TẠI HUYỆN PHÙ NINH TỈNH PHÚ THỌ ............ 84

4.1. Bối cảnh thời gian tới........................................................................... 84

4.2. Những quan điểm, định hướng, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu ngành

kinh tế tại huyện Phù Ninh ........................................................................ 86

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

4.2.1. Quan điểm chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ............................. 86

4.2.2. Định hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tại huyện Phù Ninh

tỉnh Phú Thọ ............................................................................... 89

4.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu ngành

kinh tế của huyện Phù Ninh....................................................................... 90

4.3.1. Nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý ........................................ 90

4.3.2. Giải pháp về thu hút nhân tài....................................................... 90

4.3.3. Phát triển nguồn nhân lực............................................................ 91

4.3.4. Giải pháp khai thác tiềm năng và phát triển các ngành của

Huyện Phù Ninh......................................................................... 92

4.3.5. Giải pháp về vốn đầu tư .............................................................. 94

4.3.6. Giải pháp về thị trường ............................................................... 97

4.3.7. Giải pháp về ô nhiễm môi trường................................................ 98

4.4. Kiến nghị .............................................................................................. 99

KẾT LUẬN................................................................................................101

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................103

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Nội dung

1 CNH – HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

2 ĐVT Đơn vị tính

3 GTSX Giá trị sản xuất

4 GO Giá trị sản xuất

5 Tr.đ Triệu đồng

6 UBND Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Cơ cấu vốn đầu tư cho các ngành của huyện Phù Ninh................. 51

Bảng 3.2: Thu, chi ngân sách trên địa bàn Huyện giai đoạn 2001 – 2010 ..... 53

Bảng 3.3: Tình hình phát triển ngành trồng trọt giai đoạn 2001 - 2010 ......... 61

Bảng 3.4: Tình hình phát triển ngành chăn nuôi giai đoạn 2001 - 2010 ........ 64

Bảng 3.5: Tình hình phát triển ngành trồng trọt giai đoạn 2001 - 2010 ........110

Bảng 3.6: Tình hình phát triển ngành chăn nuôi giai đoạn 2001 - 2010 .......111

Bảng 3.7: Giá trị sản xuất công nghiệp và xây dựng giai đoạn 2001 - 2010 .112

Bảng 3.8: Giá trị sản xuất các ngành dịch vụ giai đoạn 2001 - 2010 ............113

Bảng 3.9: Số cơ sở và lao động kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Huyện ......113

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU

Biểu đồ 3.1: Cơ cấu lao động phân theo ngành kinh tế tại huyện Phù Ninh ...... 40

Biểu đồ 3.2: Giá trị sản xuất và tăng trưởng giá trị sản xuất trên địa bàn ...... 48

Biểu đồ 3.3: Cơ cấu vốn đầu tư cho các ngành kinh tế của huyện Phù Ninh

giai đoạn 2001 - 2010.............................................................. 51

Biểu đồ 3.4: Cơ cấu giá trị sản xuất trên địa bàn huyện Phù Ninh................. 56

Biểu đồ 3.5: Cơ cấu giá trị sản xuất do huyện Phù Ninh quản lý giai đoạn

2001 – 2010 ............................................................................ 57

Biểu đồ 3.6: Giá trị sản xuất Nông, lâm, thủy sản của huyện Phù Ninh giai

đoạn 2001 -2010...................................................................... 58

Biểu đồ 3.7 : Cơ cấu giá trị sản xuất Nông nghiệp, Lâm nghiệp, Thủy sản của

huyện Phù Ninh giai đoạn 2001 - 2010 ................................... 59

Biểu đồ 3.8 : Giá trị sản xuất nội bộ ngành công nghiệp, xây dựng trên địa bàn

huyện Phù Ninh 2001 - 2010................................................... 68

Biểu đồ 3.9: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành Công nghiệp, Xây dựng trên địa

bàn huyện Phù Ninh giai đoạn 2001 – 2010 ............................ 71

Biểu đồ 3.10: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành Công nghiệp, Xây dựng............ 72

Biểu đồ 3.11: Giá trị sản xuất ngành dịch vụ trên địa bàn huyện Phù Ninh giai

đoạn 2001 – 2010.................................................................... 73

Biểu đồ 3.12: Cơ cấu giá trị sản xuất nội bộ ngành dịch vụ trên địa bàn ....... 75

Biểu đồ 3.13: Cơ cấu giá trị sản xuất nội bộ ngành dịch vụ do...................... 76

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế như một tất yếu khách quan trong quá trình

công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước để trở thành một đất nước công

nghiệp. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tạo nên sự chuyển đổi căn bản nền kinh tế

trên nhiều lĩnh vực: Phân công lại lao động xã hội, chuyển dịch các nguồn lực

sử dụng trong quá trình sản xuất, gia tăng năng lực sản xuất, tăng sản phẩm xã

hội, góp phần thỏa mãn nhu cầu ngày càng tốt hơn. Trước sự chuyển dịch cơ

cấu kinh tế của đất nước, tỉnh Phú Thọ nói chung và huyện Phù Ninh nói

riêng cũng đang tận dụng những lợi thế của mình để thực hiện từng bước

chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.

Huyện Phù Ninh có vị trí rất thuận lợi trong giao lưu kinh tế, văn hoá,

khoa học kỹ thuật giữa vùng trung du miền núi với đồng bằng, giữa nông thôn

với thành thị trong phạm vi tỉnh Phú Thọ và cả nước. Trong những năm qua,

kinh tế - xã hội của huyện Phù Ninh đã có những chuyển biến, từ cơ cấu kinh

tế nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ chuyển sang công nghiệp - dịch vụ -

nông nghiệp. Đặc biệt cơ sở hạ tầng của ngành công nghiệp trên địa bàn đã

khẳng định thế mạnh của kinh tế công nghiệp trong phát triển kinh tế của

Huyện. Những lợi thế về đất đai, rừng, nguồn nước và lao động đã tạo cho

huyện Phù Ninh có lợi thế trong sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội.

Trong quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế huyện Phù Ninh giai

đoạn 2001 – 2010 mặc dù đã đạt được kết quả nhất định nhưng xu hướng chuyển

dịch qua các năm chậm và không bền vững, cụ thể: Cơ cấu kinh tế huyện quản

lý: Công nghiệp - xây dựng 41,22%; Dịch vụ 29,8%; Nông, lâm nghiệp 28,98%

(Kế hoạch : Công nghiệp - Xây dựng 46%; Dịch vụ - Thương mại 29%; Nông,

lâm nghiệp 25%). Cơ cấu kinh tế trên địa bàn: Công nghiệp xây dựng 66,9%;

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

Dịch vụ 18,75%; Nông, lâm nghiệp 14,35%. Với tốc độ chuyển dịch như thời

gian vừa qua, các mục tiêu về công nghiệp hóa và mục tiêu về phát triển kinh tế

xã hội, nâng cao đời sống của người dân khó có thể đạt được một cách bền vững.

Mặc dù vấn đề là quan trọng như vậy, hiện vẫn chưa có một công trình nào

nghiên cứu chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế huyện Phù Ninh. Tình hình này đã

giúp tác giả lựa chọn đề tài: “Một số giải pháp đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu

ngành kinh tế trên địa bàn huyện Phù Ninh – tỉnh Phú Thọ” làm luận văn

tốt nghiệp với mong muốn được đóng góp nhỏ trong việc đưa ra những giải

pháp nhằm khắc phục những hạn chế và đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu ngành

kinh tế huyện Phù Ninh.

2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu

Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là một nội dung quan trọng trong sự

nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế. Để giúp

đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã có rất nhiều

những đóng góp của các nhà kinh tế, nhà khoa học qua các công trình nghiên

cứu về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế:

- Nhóm tác giả nghiên cứu về chuyển dịch cơ cấu kinh tế Việt Nam

Theo PGS.TS Bùi Tất Thắng (2006) trong cuốn: “Chuyển dịch cơ cấu

ngành kinh tế ở Việt Nam” Nhà xuất bản Khoa học Xã hội, tác giả Bùi Tất

Thắng đã khái quát lý luận về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong thời kỳ

công nghiệp hoá, nêu ra những thực trạng, quan điểm và giải pháp thúc đẩy

chuyển dịch cơ cấu ngành ở nước ta giai đoạn hiện nay. Bên cạnh đó, PGS.TS

Bùi Tất Thắng (1997) “Các nhân tố ảnh hưởng đến chuyền dịch cơ cấu

ngành trong thời kỳ công nghiệp hoá ở Việt nam”, Nhà xuất bản Khoa học xã

hội, PGS.TS Bùi Tất Thắng cho rằng hội nhập kinh tế quốc tế và chuyển dịch

cơ cấu ngành kinh tế có quan hệ mật thiết với nhau và phân tích mối quan hệ

giữa hội nhập kinh tế quốc tế và chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn