Một số dự án phát triển kinh tế hộ nông dân tại huyện Thanh Miện.doc

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Lêi nãi ®Çu

Trong h¬n mét thËp kû võa qua, díi ¸nh s¸ng nghÞ quyÕt ®¹i héi VI cña ®¶ng;

chØ thÞ 100 cña ban bÝ th vµ ®Æc biÖt lµ nghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ, kinh tÕ hé

n«ng d©n níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o lªn sù

t¨ng trëng vît bËc cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Khai th¸c cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc

trong n«ng nghiÖp - n«ng th«n, ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ vèn cã cña ®Êt níc, t¹o c«ng

¨n viÖc lµm, tõng bíc t¨ng thu nhËp cho lao ®éng lµm n«ng nghiÖp lµ nh÷ng môc tiªu

mµ kinh tÕ hé n«ng d©n níc nhµ vÒ c¬ b¶n ®· lµm ®îc trong th¬× gian võa qua. Tuy

nhiªn, còng tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc ®ã, trªn con ®êng ph¸t triÓn cña m×nh kinh

tÕ hé n«ng d©n níc ta ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ®ßi hái chóng ta cÇn lµm tèt h¬n n·

trong thêi gian s¾p tíi nh ruéng ®Êt cho ngêi n«ng d©n; vèn, tÝn dông cho c¸c hé;

chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i; thÞ trêng ®Çu vµo, ®Çu ra; n©ng cao tr×nh ®é

cña ngêi lao ®éng trong n«ng nghiÖp...

Thanh MiÖn lµ mét huyÖn thuÇn n«ng n»m ë vÞ trÝ trung t©m cña ®ång b»ng

s«ng Hång. Còng nh nh÷ng huyÖn thuÇn n«ng kh¸c trong c¶ níc h×nh thøc tæ chøc

s¶n xuÊt chñ yÕu trong n«ng nghiÖp cña huyÖn lµ kinh tÕ hé n«ng d©n. N«ng nghiÖp

lµ ngµnh lu«n ®ãng vai trß quan träng trong ®êi sèng kinh tÕ cña toµn thÓ nh©n d©n

vµ hé n«ng d©n còng lu«n chiÕm tû träng lín trong tæng sè hé gia ®×nh cã trong toµn

huyÖn. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n n¬i ®©y còng ®Æt ra nhiÒu vÊn

®Ò cÇn gi¶i quyÕt nh»m khai th¸c tèt h¬n n÷a nh÷ng nguån lùc trong n«ng nghiÖp

-n«ng th«n, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng lao ®éng vµ cuéc sèng cña ngêi n«ng

d©n.

Theo em, Thanh MiÖn lµ mét m«i trêng thuËn lîi vµ cã tÝnh ®¹i diÖn cao khi

chóng ta t×m hiÓu vµ nghiªn cøu vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n.

V× vËy trong giai ®o¹n thùc tËp nµy em ®· chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t

triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n huyÖn Thanh MiÖn - tØnh H¶i D¬ng”.

Víi ®Ò tµi “Mét sè gi¶ ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n huyÖn Thanh

MiÖn - tØnh H¶i D¬ng” em hy väng:

- Cñng cè kiÕn thøc ®· häc, tõng bíc n©ng cao tr×nh ®é tiÕp cËn nh÷ng vÊn ®Ò

thùc tiÔn cña b¶n th©n.

-VËn dông kiÕn thøc ®· cã, tËp xem xÐt, ®¸nh gi¸ vµ nghiªn cøu mét vÊn ®Ò cô

thÓ trong thùc tiÔn.

1

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

-Gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr¬ng xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng

ho¸ trong n«ng nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng d©n huyÖn

Thanh MiÖn.

-Gãp ý kiÕn cña m×nh vµo tiÕng nãi chung, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé

n«ng d©n ë níc ta niÖn nay.

Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vµ nghiªn cøu ®Ò tµi em ®· sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p

chñ yÕu sau:

-Ph¬ng ph¸p thèng kª.

-Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®iÓn h×nh.

-Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra.

-Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, xö lý sè liÖu vµ ph©n tÝch tæng hîp.

-Ph¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm kinh tÕ.

B»ng kiÕn thøc ®· ®îc häc, vËn dông vµo thùc tiÔn nghiªn cøu mét vÊn ®Ò cô thÓ

nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých nªu trªn, néi dung bµi viÕt gåm 3 ch¬ng, ®ã lµ:

Ch¬ng I: C¬ së khoa häc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n.

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n ë huyÖn Thanh MiÖn

tØnh H¶i D¬ng.

Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n huyÖn Thanh

MiÖn tØnh H¶i D¬ng.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o ®· gióp ®ì vµ híng dÉn em hoµn thµnh bµi

viÕt nµy.

2

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Ch ¬ng I:

C¬ së khoa häc Ph¸t triÓn kinh tÕ hé N«ng D©n

I- Nh÷ng lý luËn chung:

1- Kh¸i niÖm, b¶n chÊt, ®Æc trng, vai trß cña kinh tÕ hé n«ng d©n.

a. Kh¸i niÖm b¶n chÊt.

Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ kh¸i niÖm ®· ®îc ®Ò cËp ®Õn tõ rÊt sím trong lÞch sö

ph¸t triÓn cña loµi ngêi. Tõng h×nh th¸i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ kh¸c nhau tr«i qua, l¹i

cho chóng ta hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n ë thêi kú lÞch sö ®ã.

Tuy nhiªn, kinh tÕ hé n«ng d©n chØ thùc sù ®îc quan t©m vµ bµn ®Õn khi vÞ trÝ

vµ vai trß cña nã dÇn ®îc kh¼ng ®Þnh trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ trong n«ng

nghiÖp - n«ng th«n nãi riªng. Víi ý nghÜa to lín cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng

d©n ®· ®îc chøng minh trong lÞch sö. Cã rÊt nhiÒu nhµ kinh tÕ, nh÷ng häc gi¶, häc

thuyÕt vµ c¶ nh÷ng nhµ chÝnh trÞ ®· bµn ®Õn kinh tÕ hé víi vai trß lµ thµnh phÇn kinh

tÕ chñ yÕu trong n«ng nghiÖp - n«ng th«n. Vµ tÊt nhiªn, tuú tõng thêi kú ph¸t triÓn

kh¸c nhau, tuú tõng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau mµ chóng ta nhËn ®îc nh÷ng lý thuyÕt

kh«ng hoµn toµn gièng nhau vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n.

-T tëng cña C.M¸c vµ Ph-Anggen.

§èi víi vÊn ®Ò n«ng d©n, c¶ M¸c vµ Anggen ®Òu tá th¸i ®é hÕt søc thËn träng.

+Lóc ®Çu, khi nghiªn cøu con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ ®Æc thï cña níc Anh, nhËn

thÊy qu¸ tr×nh ngêi n«ng d©n bÞ t¸ch khái ru«ng ®Êt mét c¸ch å ¹t, M¸c ®· tuyªn

®o¸n giai cÊp n«ng nh©n sÏ bÞ xo¸ bá cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp.

N«ng nghiÖp sÏ ®îc tæ chøc l¹i thµnh nÒn ®¹i s¶n xuÊt nh trong c«ng nghiÖp.

+Nhng sau ®ã, bÊt chÊp xu híng diÔn ra trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ nhanh

chãng ë níc Anh, n«ng tr¹i gia ®×nh vÒ c¨n b¶n kh«ng dùa trªn lao ®éng lµm thuª,

vÉn tá râ søc sèng vµ hiÖu qu¶ cña nã. Tõ ®ã trong quyÓn III cña bé t b¶n, M¸c ®·

viÕt “ Ngay ë nh÷ng níc siªu c«ng nghiÖp... víi thêi gian cho ®Õn nay ®· kh¼ng ®Þnh

r»ng h×nh thøc l·i nhÊt kh«ng ph¶i lµ n«ng tr¹i c«ng nghiÖp ho¸ mµ lµ n«ng tr¹i gia

®×nh kh«ng dïng lao ®éng lµm thuª. Nh÷ng níc cßn gi÷ h×nh thøc t h÷u chia ®Êt

3

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

thµnh kho¶nh nhá, gi¸ c¶ ngò cèc trong nh÷ng níc mµ chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt nhá

cßn chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ thêng thÊp h¬n so víi nh÷ng níc cã nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ

nghÜa”.

-T tëng cña V.L.Lª nin:

Víi t duy biÖn chøng vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn,V.L.Lª nin ®· cã nh÷ng ®ãng gãp

quan träng vµo nh÷ng luËn ®iÓm nªu trªn cña M¸c vµ Angghen.

N¨m 1908, khi bµn vÒ viÖc lùa chän con ®êng ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp níc

Nga, Lªnin ®· nhËn thÊy r»ng: Kh«ng thÓ ph¸t triÓn theo con ®êng t b¶n chñ nghÜa

kiÓu Phæ v× ®ã lµ kiÓu ph¸t triÓn kÐm hiÖu qu¶, mµ ph¶i lµ theo kiÓu mét chñ tr¹i tù

do trªn m¶nh ®Êt tù do, nghÜa lµ m¶nh ®Êt ®ã ®îc dän s¹ch khái nh÷ng tµn tÝch trung

cæ, ®ã lµ kiÓu MÜ. Lªnin cho r»ng Cauxky ®· ®Æt vÊn ®Ò rÊt chÝnh x¸c vµ ®óng ®¾n

khi nãi r»ng: N«ng nghiÖp kh«ng ph¸t triÓn theo cïng mét kiÓu víi c«ng nghiÖp.

+Thùc tÕ cho ®Õn nay, ngµy cµng kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn th¾ng thÕ cña con ®-

êng kh¸c víi kiÓu “N«ng tr¹i kü nghÖ” ë Anh hoÆc “§¹i ®iÒn trang kiÓu Phæ” mµ

M¸c vµ Lªnin ®· ph¸n ®o¸n ë nhiÒu níc.

-T tëng cña A.V.Traian«p.

+Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ mét h×nh thøc kinh tÕ phøc t¹p cña tæ chøc s¶n xuÊt

n«ng nghiÖp. §ã lµ nh÷ng doanh nghiÖp hµng ho¸ gia ®×nh n«ng d©n kh«ng thuª

nh©n c«ng mµ chiÕm ®¹i bé phËn n«ng hé ë níc Nga tríc c¸ch m¹ng còng nh trong

thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa x· h«Þ ë Liªn x«.

+Kinh tÕ n«ng d©n g¾n bã h÷u c¬ víi gia ®×nh n«ng d©n v× thÕ cã thÓ coi kinh tÕ

n«ng d©n lµ kinh tÕ gia ®×nh. §ã lµ mét thø xÝ nghiÖp lao ®éng gia ®×nh sèng theo

nh÷ng quy luËt cña nã, kh¸c víi nh÷ng quy luËt t b¶n chñ nghÜa dùa trªn c¬ së lao

®éng lµm thuª. Trong kinh tÕ gia ®×nh, ngêi n«ng d©n võa lµ ngêi chñ, võa lµ ngêi lao

®éng. Môc ®Ých s¶n xuÊt kh«ng ph¶i v× lîi nhuËn mµ lµ ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu

cña gia ®×nh.

+Khi vît khái kinh tÕ nöa tù nhiªn (nöa tù cung tù cÊp) ngêi n«ng d©n b¾t ®Çu

c¶m thÊy râ sù cÇn thiÕt cña tÝn dông, kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiÕn bé. Nhng mÆt kh¸c,

c¸c qu¸ tr×nh thuÇn tuý sinh häc (trong trång trät còng nh trong ch¨n nu«i) l¹i ®ßi hái

mét sù ch¨m sãc cña tõng c¸ nh©n vµ ®iÒu ®ã l¹i h¹n chÕ sù ph¸t triÓn theo chiÒu

réng cña doanh nghiÖp n«ng d©n.

+Mçi ngµnh cã mét giíi h¹n tèi u cÇn thiÕt. Khi giíi h¹n tèi u vît qu¸ khu«n

khæ kinh tÕ cña gia ®×nh n«ng d©n, lóc ®ã, n«ng d©n t×m c¸ch hîp t¸c víi nhau ®Ó ®¹t

giíi h¹n tèi u míi , b»ng c¸ch ®ã lµ chuyÓn dÇn lªn s¶n xuÊt lín. Nãi c¸ch kh¸c, do

4

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

kh«ng cã kh¶ n¨ng tËp trung v« h¹n theo chiÒu s©u nh trong c«ng nghiÖp nªn s¶n

xuÊt n«ng nghiÖp chØ cã thÓ tËp trung theo chiÒu réng tõ qu¸ tr×nh nµy ®Õn qu¸ tr×nh

kh¸c. Nh vËy ngêi n«ng d©n khi lµm chñ vµ ngêi lao ®éng sÏ ®i tíi chç liªn kÕt c¸c

qu¸ tr×nh vµ c¸c ngµnh “t¸ch rêi nhau” cïng nhau mua s¾m t liÖu s¶n xuÊt, thµnh lËp

c¸c nhãm sö dông m¸y mãc vµ tiªu thô s¶n phÈm, c¶i t¹o ®Êt ®ai. Vµ b»ng c¸ch ®ã

mµ thay ®æi c¸ch kinh doanh cña m×nh.

-T tëng cña Frank Elliss:

Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh n«ng nghiÖp, cã quyÒn sinh

sèng trªn c¸c m¶nh ®Êt ®ai, sö dông chñ yÕu søc lao ®éng cña gia ®×nh. S¶n xuÊt cña

hä thêng n»m trong hÖ thèng s¶n xuÊt lín h¬n vµ tham gia ë møc ®é kh«ng hoµn h¶o

vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng.

-Quan ®iÓm cña Liªn Hîp Quèc:

+VÒ ph¬ng diÖn thèng kª:

Liªn hîp quèc cho r»ng: hé lµ nh÷ng ngêi cïng sèng chung díi mét m¸i nhµ,

cïng ¨n chung vµ cã cïng mét ng©n quü.

+VÒ ph¬ng diÖn s¶n xuÊt:

Liªn hîp quèc cho r»ng: kinh tÕ hé lµ mét h×nh thøc tæ chøc c¬ së cña nÒn s¶n

xuÊt hµng ho¸. Nã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo hé gia ®×nh, cã mét hoÆc mét

sè ngêi lao ®éng tù ®Çu t theo kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Ó trang bÞ t liÖu s¶n xuÊt, s¶n xuÊt ra

s¶n phÈm hoÆc dÞch vô theo yªu cÇu s¶n phÈm cho sù sinh tån cña hä trªn thÞ trêng.

Mçi t tëng, mçi quan ®iÓm cho ta mét c¸ch nhËn thøc tæng qu¸t vÒ kinh tÕ hé

n«ng d©n hoÆc kinh tÕ hé n«ng d©n trªn mét mÆt nµo ®ã. Tuy vËy, chóng ta cã thÓ

hiÓu:

Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ tÕ bµo kinh tÕ - x· héi ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c mèi

quan hÖ: h«n nh©n, huyÕt thèng, phong tôc, t©m linh, t©m lý, ®¹o ®øc. Lµ h×nh thøc

tæ chøc kinh tÕ c¬ së cña n«ng d©n vµ n«ng th«n. Kinh tÕ hé n«ng d©n ®· tån t¹i tõ

rÊt l©u ë c¸c níc n«ng nghiÖp, tù chñ trong s¶n xuÊt - kinh doanh n«ng nghiÖp, lµ

ph¸p nh©n kinh tÕ, b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt vµ lµ chñ thÓ nÒn kinh tÕ thÞ trêng.

+Hé lµ h×nh thøc kinh tÕ cã quy m« gia ®×nh, c¸c thµnh viªn trong hé g¾n bã víi

nhau chÆt chÏ tríc tiªn b»ng quan hÖ h«n nh©n vµ huyÕt thèng.

+Trong c¸c t liÖu s¶n xuÊt cña hé n«ng d©n, ruéng ®Êt lµ t liÖu s¶n xuÊt quan

träng nhÊt, lµ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu vµ kh«ng thÓ thay thÕ.

5

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

+Kinh tÕ hé n«ng dan chñ yÕu dùa vµo søc lao ®éng cña gia ®×nh, kh«ng hoÆc

rÊt Ýt thuª lao ®éng ngoµi, c¸c lao ®éng trong gia ®×nh mang tÝnh tù gi¸c cao. Ngoµi

c¸c lao ®éng chÝnh th× kinh tÕ hé n«ng d©n cßn cã nh÷ng lao ®éng phô ®ã lµ nh÷ng

lao ®éng trÎ em vµ ngêi giµ.

+Ngêi chñ hé võa lµ ngêi qu¶n lý ®iÒu hµnh s¶n xuÊt,võa trùc tiÕp lao ®éng nªn

mäi ngêi trong hé ®Òu g¾n bã víi nhau chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tõ ®ã c¸c

th«ng tin, c¸c quyÕt ®Þnh ®îc xö lý nhanh vµ kÞp thêi, mang tÝnh hîp lý cao.

+TÝnh t h÷u cña ngêi lao ®éng liªn hÖ víi lîi Ých c¸ nh©n mét c¸ch chÆt chÏ, nã

võa lµ môc ®Ých, võa lµ ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ hé ph¸t triÓn.

Tõ nh÷ng t tëng, nh÷ng quan ®iÓm, kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ hé

n«ng d©n nh ®· nªu ë trªn chóng ta cã thÓ rót ra ®îc b¶n chÊt cña kinh tÕ hé n«ng

d©n thÓ hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh sau:

+ Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ, trong ®ã c¸c thµnh viªn ho¹t ®éng vµ

lµm viÖc mét c¸ch tù chñ, tù nguyÖn v× lîi Ých cña b¶n th©n, cña gia ®×nh vµ cña toµn

x· héi.

+Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ lo¹i h×nh kinh tÕ thÝch nghi nhÊt víi ®Æc ®iÓm cña s¶n

xuÊt n«ng nghiÖp, n¬i mµ c¸c c©y trång, vËt nu«i ®ßi hái sù quan t©m s¸t sao, sù

ch¨m sãc ®óng lóc cña con ngêi. §Êt ®ai vµ c¸c t liÖu s¶n xuÊt kh¸c ®ßi hái mét sù

b¶o qu¶n vµ båi dìng hîp lý tõ ngêi sö dông, mét yªu cÇu mµ kh«ng h×nh thøc s¶n

xuÊt nµo kh¸c ®¸p øng ®îc.

+ Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ lo¹i h×nh kinh tÕ phæ biÕn mang tÝnh chÊt ®Æc thï ë

mçi vïng, mçi khu vùc vµ mçi níc trªn thÕ giíi.

Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së võa s¶n xuÊt, võa tiªu dïng (mµ ng￾êi ta thêng gäi tù cÊp tù tóc) s¶n phÈm mµ hé lµm ra cã thÓ ®îc tiªu dïng lu«n víi

vai trß lµ t liÖu s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm tiªu dïng.

+Còng nh nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, Kinh tÕ hé n«ng d©n ph¶i vËn dông

tæng hîp c¸c quy luËt tù nhiªn vµ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh tån t¹i

vµ ph¸t triÓn cña m×nh.

+Kinh tÕ hé n«ng d©n kh«ng nh÷ng gi¶i quyÕt tèt c¸c môc tiªu cña hé n«ng d©n

mµ cßn gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò m«i trêng sinh th¸i vµ vÊn ®Ò x©y dùng n«ng th«n míi.

b- §Æc trng cña kinh tÕ hé n«ng d©n.

Kinh tÕ hé n«ng d©n ®ang tån t¹i vµ ph¸t triÓn víi vai trß lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt

c¬ së cña n«ng nghiÖp - n«ng th«n. Lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ cïng

c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c h×nh thµnh lªn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña níc ta hiÖn hay.

6

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Kinh tÕ hé n«ng d©n sÏ lu«n lµ mét tÕ bµo bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn lµnh m¹nh trong

nÒn kinh tÕ, nã mang nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n sau ®©y:

-§Æc trng vÒ së h÷u:

Tuy kh«ng ®îc së h÷u vÒ ®Êt ®ai nhng hé n«ng d©n l¹i ®îc nhµ níc giao quyÒn

sö dông æn ®Þnh vµ l©u dµi. §ã lµ tiÒn ®Ò quan träng cho sù ph¸t triÓn cña mäi qu¸

tr×nh s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp. Mäi t liÖu s¶n xuÊt kh¸c ®Òu thuéc quyÒn së h÷u

cña c¸c thµnh viªn trong hé, vµ tÊt nhiªn mäi s¶n phÈm lµm ra ®Òu thuéc quyÒn së

h÷u cña gia ®×nh. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy t¹o lªn sù kh¸c biÖt gi÷a së h÷u hé n«ng d©n

vµ së h÷u t nh©n trong së h÷u tËp thÓ.

-§Æc trng vÒ môc ®Ých s¶n xuÊt.

Môc ®Ých s¶n xuÊt cña kinh tÕ hé n«ng d©n ®îc x¸c ®Þnh chñ yÕu trªn c¬ së

®¶m b¶o nhu cÇu vÒ l¬ng thùc vµ thùc phÈm cho hé, mét sè Ýt d thõa ®îc ®em ra ®Ó

trao ®æi. Tuy nhiªn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, môc tiªu ®¶m b¶o nhu cÇu cña hé

sÏ gi¶m dÇn vµ thay vµo ®ã lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ nh»m n©ng cao thu nhËp, c¶i thiÖn

®êi sèng cho c¸c thµnh viªn, phôc vô ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ tinh

thÇn cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh.

-§Æc trng vÒ lao ®éng:

+Thêng th× c¸c hé n«ng d©n kh«ng thuª lao ®éng mµ chØ sö dông nh÷ng thµnh

viªn trong gia ®×nh. Trong c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, viÖc sö dông lao ®éng lµ trÎ em vµ

ngêi lín tuæi lµ kh«ng ®îc phÐp nhng trong kinh tÕ hé n«ng d©n th× lao ®éng trÎ em

vµ ngêi lín tuæi ®ãng mét vai trß rÊt ®¸ng kÓ ,hai lao ®éng trÎ em ho¨c ngêi lín tuæi

®îc tÝnh b»ng mét lao ®éng chÝnh.

+Mäi lao ®éng trong hé n«ng d©n lµm viÖc víi tÝnh tù gi¸c cao, tù chñ v× lîi Ých

cña b¶n th©n, cña gia ®×nh vµ cña toµn x· héi.

-§Æc trng vÒ mÆt tæ chøc:

+Tæ chøc cña hé n«ng d©n rÊt ®¬n gi¶n, gän nhÑ chØ bao gåm nh÷ng ngêi trong

gia ®×nh, trong bé téc cã quan hÖ h«n nh©n vµ huyÕt thèng.

+Tæ chøc cña hé n«ng d©n rÊt chÆt chÏ, ®iÒu khiÓn mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chñ

yÕu lµ ngêi chñ gia ®×nh trªn c¬ së thø bËc, hiÖu lùc cao bëi kû c¬ng, lÒ nÕp mang

tÝnh truyÒn thèng.

-§Æc trng vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ hé:

+Ho¹t ®éng kinh tÕ cña hé n«ng d©n kh¸ ®a d¹ng vµ phong phó, cã thÓ tiÕn

hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trªn nhiÒu lÜnh vùc, nhiªï ngµnh nghÒ .

7

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

+Cã tÝnh phï hîp vµ tù ®iÒu chØnh cao, víi mçi thay ®æi cña m«i trêng s¶n xuÊt

kinh doanh th× ho¹t ®éng kinh tÕ cña hé cã thÓ tù ®iÒu chØnh ®Ó phï hîp .Tuy nhiªn

sù tù phï hîp ®ã nhanh hay chËm, chÝnh x¸c hay kh«ng cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn

vµ kh¶ n¨ng cña mçi thµnh viªn trong hé.

-§Æc trng vÒ ph©n phèi:

C¸c s¶n phÈm do hé n«ng d©n s¶n xuÊt ra tríc hÕt ®îc ph©n phèi ®Òu theo nhu

cÇu cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh, phÇn cßn d thõa ®îc ®em b¸n hoÆc trao ®æi

theo sù thèng nhÊt gi÷a mäi thµnh viªn trong gia ®×nh.

Víi s¸u ®Æc trng nh ®· nªu ë trªn, kinh tÕ hé n«ng d©n thùc sù lµ thµnh phÇn

kinh tÕ phï hîp víi yªu cÇu cña mäi nÒn kinh tÕ ®ang tån t¹i, nã lµ mét trong n¨m

thµnh phÇn kinh tÕ cña §¶ng, Nhµ níc vµ nh©n d©n ta trong qu¸ tr×nh tiÕn lªn chñ

nghÜa x· héi.

c-Vai trß cña kinh tÕ hé n«ng d©n.

Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ mét trong nh÷ng thµnh phÇn cÊu t¹o lªn nÒn kinh tÕ

quèc d©n cña mçi níc, nã kh«ng chØ tù ph¸t triÓn, tù ¶nh hëng mµ cßn ¶nh hëng tíi

vµ chÞu sù ¶nh hëng t¸c ®éng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Sù tån t¹i vµ

ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé ¶nh hëng s©u s¾c tíi ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn

cña mäi tÇng líp d©n c trong x· héi.

Trong c¸c häc thuyÕt, c¸c quan ®iÓm cña m×nh, c¸c nhµ kinh tÕ, c¸c nhµ chÝnh

trÞ ®· phÇn nµo nªu lªn nh÷ng chÝnh kiÕn cña m×nh vÒ vai trß cña kinh tÕ hé. Trong

bÊt kú thêi ®¹i nµo, bÊt kú thêi ®iÓm lÞch sö nµo kinh tÕ hé n«ng d©n vÉn lu«n ®ãng

vai trß quan träng.

-Cung cÊp lîng l¬ng thùc, thùc phÈm chñ yÕu phôc vô cho ®êi sèng vµ nhu cÇu

cña con ngêi:

+Hµng n¨m trªn toµn thÕ giíi, víi sù æn ®Þnh kho¶ng 300 triÖu hé n«ng d©n ®·

®ãng gãp, gi÷ vai trß lµ lùc lîng chñ ®¹o trong nÒn n«ng nghiÖp toµn cÇu. S¶n xuÊt ra

kho¶ng trªn 2000 triÖu tÊn l¬ng thùc, trªn 200 triÖu tÊn h¹t cã dÇu vµ kho¶ng 1000

triÖu tÊn thÞt, s÷a, trøng, hµng tû tÊn rau, qu¶ cung cÊp cho gÇn 6 tû ngêi.

+ë MÜ, chØ víi kho¶ng 65% ®Êt n«ng nghiÖp, kinh tÕ hé n«ng d©n ®· t¹o ra mét

lîng n«ng s¶n chiÕm kho¶ng 70% gi¸ trÞ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, 50% s¶n lîng ng«

toµn thÕ giíi.

+ë NhËt B¶n, kinh tÕ hé n«ng d©n ®· s¶n xuÊt ra mét khèi lîng s¶n phÈm ®ñ

cung cÊp cho nhu cÇu cña c¶ níc víi khèi lîng: 100% nhu cÇu vÒ g¹o; 81% nhu cÇu

vÒ thÞt; 98% nhu cÇu vÒ trøng; 90% ®Õn 95% nhu cÇu vÒ rau, qu¶...

8

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

+ë ViÖt Nam chóng ta víi trªn 10 triÖu hé n«ng d©n, hµng n¨m ®· t¹o ra mét

khèi lîng n«ng s¶n thùc phÈn cùc lín víi sù tiÕn bé vît bËc, theo thèng kª n¨m 2000

th× khèi lîng s¶n phÈm cña toµn ngµnh n«ng nghiÖp lµ: 35,36 triÖu tÊn l¬ng thùc quy

thãc, xuÊt khÈu ®¹t 3,6 triÖu tÊn g¹o, ®· trång ®îc 717 ngh×n ha ng«, s¶n lîng xuÊt

khÈu cµ phª ®¹t 694 ngh×n tÊn, cao su ®¹t 280 ngh×n tÊn, s¶n lîng thÞt, trøng liªn tôc

t¨ng víi tèc ®é cao, chóng ta kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o nhu cÇu l¬ng thùc, thùc phÈm

cho nh©n d©n c¶ níc mµ cßn v¬n lªn trë thµnh mét trong nh÷ng níc xuÊt khÈu n«ng

s¶n lín trªn thÕ giíi.

-H×nh thµnh ®¬n vÞ tÝch tô vèn cña x· héi.

Kinh tÕ hé n«ng d©n víi ®Æc ®iÓm lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ së vµ tù chñ ®· ®ãng vai

trß lµ ®¬n vÞ tÝch tô vèn cña x· héi, cïng vêi c¸c ®¬n vÞ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ

kh¸c t¹o lªn mét tæng thÓ c¸c nguån vèn phôc vô cho nhu cÇu vÒ vèn cña toµn x·

héi.

Nguån vèn mµ c¸c hé n«ng d©n tÝch tô ®îc lµ c¬ së cho viÖc chuyÓn tõ kinh tÕ

tù tóc tù cÊp sang kinh tÕ hµng ho¸ víi hiÖu qu¶ cao mang l¹i. KÕt qu¶ Êy sÏ t¹o ®iÒu

kiÖn cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong n«ng nghiÖp, gãp phÇn tÝch cùc

vµ to lín vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.

Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña minh, kinh tÕ hé n«ng d©n võa lµ ®¬n

vÞ tÝch tô vèn, võa ®ãng vai trß lµ ®¬n vÞ gi¶i ng©n nguån vèn ®ã vµo viÖc t¸i s¶n xuÊt

hoÆc më réng ngµnh nghÒ, t¹o nguån ®Çu t vµo c¸c ngµnh kh¸c.

-T¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.

Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh tÕ hé n«ng d©n cÇn sö dông nhiÒu lao ®éng víi

sè ngµy c«ng rÊt cao. Tuy nhiªn víi mçi d¹ng hé kh¸c nhau, ë mçi thêi ®iÓm vµ thêi

kú ph¸t triÓn cña hé kh¸c nhau mµ cã nhu cÇu vÒ lao ®éng kh«ng gièng nhau:

+Sö dông lao ®éng gia ®×nh:

Hé n«ng d©n chñ yÕu sö dông lao ®éng trong gia ®×nh vµ lao ®éng trong gia

®×nh còng lµ nguån chñ yÕu cung cÊp cho nhu cÇu cña hé, chóng ta ph¶i nãi r»ng ®a

sè lao ®éng trong hé ®Òu lµm viÖc cho sù ph¸t triÓn vµ môc tiªu s¶n xuÊt còng nh qu¸

tr×nh s¶n xuÊt cña hé n«ng d©n.

+Sö dông lao ®éng gia ®×nh ngoµi ®é tuæi lao ®éng.

HiÖn nay, mét t×nh tr¹ng kh¸ phæ biÕn lµ ë c¸c hé n«ng d©n, viÖc sö dông lao

®éng ngoµi ®é tuæi lao ®éng, ®ã lµ c¸c trÎ em vµ ngêi lín tuæi, víi c¸ch tÝnh cø hai

lao ®éng nµy b»ng mét lao ®éng chÝnh ®· gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho hé, gi¶i phãng

dÇn lùc lîng lao ®éng chÝnh ra khái n«ng nghiÖp ®Õn mét møc hîp lý.

9