Mối liên quan giữa thói quen dinh dưỡng với đái tháo đường thai kỳ của phụ nữ mang thai từ 24-28 tuần tại bệnh viện Từ Dũ: Luận văn thạc sĩ :Chuyên ngành: Công nghệ thực phẩm

BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THANH BÍCH TRÂM

MỐI LIÊN QUAN GIỮA THÓI QUEN DINH DƯỠNG

VỚI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ CỦA PHỤ NỮ

MANG THAI TỪ 24 - 28 TUẦN TẠI

BỆNH VIỆN TỪ DŨ

Ngành: CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM

Mã ngành: 8540101

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh.

Người hướng dẫn khoa học 1: PGS.TS. Nguyễn Thị Minh Nguyệt ............................

Người hướng dẫn khoa học 2: PGS.TS.BS. Nguyễn Văn Ân .....................................

Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn thạc sĩ Trường Đại

học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh ngày . . . . . tháng . . . . năm . . . . .

Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm:

1. ......................................................................... - Chủ tịch Hội đồng

2. ......................................................................... - Phản biện 1

3. ......................................................................... - Phản biện 2

4. ......................................................................... - Ủy viên

5. ......................................................................... - Thư ký

(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ luận văn thạc sĩ)

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG VIỆN TRƯỞNG

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ

Họ tên học viên: NGUYỄN THANH BÍCH TRÂM MSHV: 19000101

Ngày, tháng, năm sinh: 25/12/1983 Nơi sinh: TP.HCM

Ngành: Công nghệ thực phẩm Mã ngành: 854010

I. TÊN ĐỀ TÀI:

“Mối liên quan giữa thói quen dinh dưỡng với đái tháo đường thai kỳ của phụ nữ

mang thai từ 24-28 tuần tại bệnh viện Từ Dũ”.

NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:

Thu thập các thông tin, tài liệu tổng quan, các số liệu của PNMT từ 24-28 tuần khám

tại BV Từ Dũ có liên quan đến ĐTĐTK. Từ đó xác định tình hình dân số chung; tình

trạng dinh dưỡng trước khi mang thai (BMI) và mức tăng cân thai kỳ; mô tả thói quen

và tần suất tiêu thụ thực phẩm, các nhóm thực phẩm, nhận thức về sức khỏe và dinh

dưỡng. Tìm mối liên quan giữa ĐTĐTK với tình trạng dinh dưỡng trước mang thai

và mức tăng cân thai kỳ; thói quen dinh dưỡng; nhận thức về sức khỏe và dinh dưỡng

của thai phụ có ĐTĐTK.

Xác định được tỷ lệ ĐTĐTK và mối liên quan giữa ĐTĐTK với thói quen dinh dưỡng

và nhận thức của thai phụ về sức khỏe, dinh dưỡng với ĐTĐTK ở PNMT 24-28 tuần

khám thai ngoại trú tại BV Từ Dũ.

II. NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: Theo Quyết định số 1345/QĐ-ĐHCN kí ngày

20/10/2021 về việc giao đề tài và cử người hướng dẫn luận văn thạc sĩ của trường Đại

học Công Nghiệp.

III. NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: 18/5/2022.

IV. NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Người hướng dẫn 1: PGS.TS. Nguyễn Thị Minh Nguyệt

Người hướng dẫn 2: PGS.TS.BS. Nguyễn Văn Ân

Tp. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 20 …

NGƯỜI HƯỚNG DẪN

Người HD 1 Người HD 2

CHỦ NHIỆM BỘ MÔN ĐÀO TẠO

(Họ tên và chữ ký)

VIỆN TRƯỞNG

(Họ tên và chữ ký)

i

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian nghiên cứu, tôi cũng đã hoàn thành nội dung của luận văn tốt

nghiệp. Việc hoàn thành luận văn không chỉ là sự nỗ lực của bản thân tôi mà còn có

sự giúp đỡ, hỗ trợ tích cực của nhiều thầy cô, anh chị và các bạn.

Lời đầu tiên, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn Ban Giám hiệu, Viện Đào tạo quốc tế

và Sau đại học, Quý thầy cô Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Trường Đại

học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt kiến thức quý báu

cho tôi suốt trong thời gian học tập vừa qua. Đặc biệt là đã tạo mọi điều kiện thuận

lợi, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Với tất cả lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS.

Nguyễn Thị Minh Nguyệt và PGS.TS.BS. Nguyễn Văn Ân đã tận tình hướng dẫn

và truyền đạt những kinh nghiệm, kiến thức về dinh dưỡng quý báu trong quá trình

nghiên cứu để tôi có thể hoàn thành tốt luận văn. Thầy cô đã dành cho tôi rất nhiều

thời gian và tâm sức để đóng góp ý kiến, các quan điểm trong quá trình nghiên cứu,

giúp luận văn của tôi được hoàn thiện hơn về nội dung và hình thức. Thầy cô cũng

luôn quan tâm, động viên, nhắc nhở kịp thời để tôi có thể hoàn thành luận văn đúng

tiến độ.

Đồng thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sĩ trong

Hội đồng thông qua đề cương và Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp đã đóng góp cho

tôi nhiều ý kiến quý báu để luận văn của tôi đạt mục tiêu đề ra.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, Khoa Dinh dưỡng và các khoa phòng Bệnh

viện Từ Dũ đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện nghiên

cứu.

Đồng thời tôi cũng cảm ơn gia đình, đồng nghiệp đã luôn giúp đỡ, động viên và hỗ

trợ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu vừa qua.

Xin chân thành cảm ơn!

ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ

Đề tài “Mối liên quan giữa thói quen thói quen dinh dưỡng với đái tháo đường thai

kỳ ở phụ nữ mang thai từ 24-28 tuần tại bệnh viện Từ Dũ” có mục tiêu xác định tỷ lệ

ĐTĐTK và mối liên quan giữa ĐTĐTK với thói quen dinh dưỡng và nhận thức của

thai phụ về sức khỏe - dinh dưỡng. Nghiên cứu sử dụng phương pháp cắt ngang mô

tả trên 151 thai phụ từ 24-28 tuần khám thai tại bệnh viện Từ Dũ. Nghiên cứu được

tiến hành phỏng vấn bộ câu hỏi soạn sẵn và bộ câu hỏi tần suất tiêu thụ thực phẩm

FFQ. Kết quả: cung cấp tỷ lệ ĐTĐTK là 23,2%, tìm được mối liên quan ĐTĐTK với:

BMI thừa cân béo phì trước khi mang thai (p=0,035); thói quen lọc bỏ mỡ, da

(p=0.004); chế độ ăn trong đó thức ăn lên men/ muối (p=0,05); nhận thức đúng về

quan niệm dùng trái cây ngọt (p=0.004). Cải thiện đường huyết sau ăn 2 giờ trước và

sau can thiệp dinh dưỡng (p=0,002) ở các loại thực phẩm sau (p< 0,05): thức ăn chiên

rán, thức ăn lên men/ muối, nhóm đồ uống (nước mía, nước cam), nhóm rau củ, nhóm

đồ ngọt, nhóm ngũ cốc, nhóm thịt đỏ và nhóm sữa.

Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ thừa cân, béo phì trước mang thai; không có thói

quen lọc bỏ mỡ, da; sử dụng thức ăn lên men/ muối; nhận thức chưa đúng về quan

niệm dùng trái cây ngọt có tỷ lệ ĐTĐTK cao hơn ở nhóm không có yếu tố này. PNMT

mắc ĐTĐTK sử dụng nhiều thức ăn chiên rán, lên men/ muối, nước mía, nước cam,

nhóm đồ ngọt, nhóm ngũ cốc, nhóm thịt đỏ, nhóm sữa và ít sử dụng nhóm rau củ hơn.

Hiệu quả của can thiệp dinh dưỡng giúp cải thiện đường huyết thai phụ mắc ĐTĐTK.

Từ khóa: đái tháo đường thai kỳ, phụ nữ mang thai, tăng cân thai kỳ, chế độ dinh

dưỡng, FFQ.

iii

ABSTRACT

The study “The relationship between nutritional habits and gestational diabetes of 24-

28 weeks-pregnant-women at Tu Du Hospital” aimed to determine the prevalence of

gestational diabetes, its relationship with nutrition habits, and pregnant women’s

perception of health-nutrition. A cross-sectional study method was conducted.

Among 151 pregnant women with 24-28 weeks of gestation, attended the outpatient

department of Tu Du hospital. A designed food frequency questionnaire (FFQ) has

been used. Result: Gestational diabetes proportion was 23.2%. There was a

relationship between gestational diabetes and BMI before pregnancy (p= 0.035),

eating habits that remove fat and animal skin (p=0.004), diet with fermented food

(p=0.05), correct knowledge about using sweet fruits (p=0.046). Two-hour

postprandial blood glucose was improved after nutritional intervention (p=0.002)

with the following types of food (p<0.05): fried food, fermented food, beverages

(sugarcane juice, orange juice), fruits and veggies, sugary food, cereals, red meats,

and dairy products.

The result showed that women who were overweight and obese before pregnancy;

didn’t have the habit of removing fat and animal skin; consumed high quantities of

fried food; had wrong awareness of using sweet fruits, was a more elevated

prevalence of gestational diabetes mellitus than the others. There was a recorded high

intake of fried food, fermented food, sugarcane juice, orange juice, sugary food,

cereals, red meats, dairy products, and low amounts of vegetable consumption in

pregnant women with gestational diabetes mellitus. Nutritional intervention may

improve the blood sugar of gestational diabetes women.

Keywords: gestational diabetes, pregnant women, weight gain, nutritional diet, FFQ.

iv

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài “Mối liên quan giữa thói quen dinh dưỡng với đái tháo đường

thai kỳ của phụ nữ mang thai từ 24 - 28 tuần tại bệnh viện Từ Dũ” là công trình nghiên

cứu của bản thân tôi. Các kết quả nghiên cứu và các kết luận trong luận văn là trung

thực, không sao chép từ bất kỳ một nguồn nào và dưới bất kỳ hình thức nào. Luận

văn cũng không có số liệu, văn bản, tài liệu đã được công bố trừ khi đã được công

khai thừa nhận. Việc tham khảo các nguồn tài liệu (nếu có) đã được thực hiện trích

dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định.

Học viên

Nguyễn Thanh Bích Trâm

v

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ..............................................................................................................i

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ.............................................................................ii

ABSTRACT.............................................................................................................. iii

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................iv

DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... viii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT......................................................................................x

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1 Đặt vấn đề ................................................................................................................1

2 Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................3

3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................................5

4 Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ..............................................................5

5 Ý nghĩa thực tiễn của đề tài......................................................................................5

6 Điểm mạnh và hạn chế của nghiên cứu ...................................................................7

CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN........................................................................................9

1.1 Nhu cầu dinh dưỡng của PNMT.......................................................................9

1.1.1 Vai trò của dinh dưỡng ở PNMT ...............................................................9

1.1.2 Chế độ dinh dưỡng hợp lý trong khi mang thai .........................................9

1.2 Đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) ..................................................................11

1.2.1 Định nghĩa ĐTĐTK .................................................................................11