Mối liên quan giữa nồng độ HS-CRP huyết tương với hình thái và chức năng động mạch cảnh đoạn ngoài sọ ở bệnh nhân nhồi máu não

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

O V O T O Y TẾ

T N UY N

TRƯỜN Y ƯỢ

ẶNG THỊ MAI HOA

MỐI LIÊN QUAN GIỮA NỒN HS - CRP

HUYẾT TƯƠN VỚI HÌNH THÁI VÀ CHỨC

NĂN NG M CH CẢN O N N O S Ở

BỆNH NHÂN NHỒI MÁU NÃO

LUẬN VĂN SĨ N TRÚ ỆN V ỆN

THÁI NGUYÊN - NĂM 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜ AM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các

số liệu, kết quả nghiên cứu trong Luận văn là trung thực và chƣa

đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Thái Nguyên, ng y tháng 12 năm 15

Ngƣời cam đoan

T M

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

LỜ ẢM ƠN

Với lòng biết ơn chân thành tôi xin gửi lời cảm ơn đến.

an Giám hiệu, ph ng ào t o - phận ào t o Sau đ i h c, môn

N i trƣờng i h c Y- Dƣợc Thái Nguyên đã trực tiếp quản lý, hƣớng dẫn tận

tình, t o điều kiện cho tôi hoàn thành luận văn này.

Ban Giám đốc, Khoa Tim m ch, phòng Kế ho ch Tổng hợp - Bệnh viện

a khoa Trung ƣơng Thái Nguyên đã giúp đỡ, t o điều kiện thuận lợi để tôi

thực hiện đƣợc đề tài này.

ặc biệt tôi xin bày tỏ l ng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Tiến

Dũng, ngƣời thầy trực tiếp tận tình hƣớng dẫn, góp ý, giúp đỡ tôi trong suốt

quá trình h c tập và thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn khoa Thăm d chức năng bệnh viện a khoa Trung

ƣơng Thái Nguyên, bác s Lý Thuý Minh đã gi p đỡ t o m i điều kiện thuận lợi

cho tôi trong quá trình thu thập số liệu.

Xin cảm ơn cha mẹ và gia đình, những ngƣời luôn quan tâm, đ ng viên,

t o điều kiện thuận lợi nhất để tôi h c tập và nghiên cứu. Cảm ơn tất cả b n

bè, anh chị em đồng nghiệp đã gi p đỡ, đ ng viên tôi trong quá trình h c tập.

Thái Nguyên, ng y tháng 1 năm 2015

T M

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

AN M Ữ V ẾT T T

BMI : Chỉ số khối cơ thể

(Body Mass Index)

CHT : C ng hƣởng t

CLVT : Cắt lớp vi t nh

CMN : Chảy máu não

DNTM : dày n i trung m c

( IMT: Intima Media Thickness)

KLM : ƣờng k nh l ng m ch

MC : ng m ch cảnh

QN : t qu não

ECST : Th nghiệm phẫu thuật đ ng m ch cảnh của châu Âu

(European Carotid Surgery Trial)

T : ái tháo đƣờng

HDL-C : Cholesterol t tr ng cao

(High Density Lipoprotein cholesterol)

Hs- CRP : Protein phản ứng C đ nh y cao

( High Sensitivity C- Reactive Protein )

JNC : U ban ph ng chống huyết áp Hoa Kỳ

(Joint National Committee)

LDL-C : Cholesterol t tr ng thấp

(Low Density Lipoprotein Cholesterol)

MVX : Mảng vữa xơ

NASCET : Nghiên cứu phẫu thuật l t n i m c đ ng m ch cảnh

không triệu chứng ắc châu M

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

(The North American Symptomatic Carotid

Endarterectomy Trial )

NCEP : Chƣơng trình giáo dục cholesterol quốc gia Hoa kỳ

(Natinal Cholesterol Education Program)

NMCT : Nhồi máu cơ tim

NMN : Nhồi máu não

RI : Chỉ số sức cản

(Resistant index)

SA : Siêu âm

TBMM N : Tai biến m ch máu não

THA : Tăng huyết áp

Vd : Vận tốc d ng máu cuối tâm trƣơng

(End diastole velocity)

Vs : Vận tốc d ng máu đỉnh tâm thu

(Peak systole velocity)

WHO : Tổ chức Y tế Thế giới

(World Health Organization)

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

M L

LỜI CAM OAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................iii

DANH M C CH VI T TẮT .......................................................................iv

M C L C........................................................................................................ vi

DANH M C ẢNG......................................................................................viii

DANH M C H NH V IỂU ................................................................. xi

ẶT VẤN Ề................................................................................................... 1

Chƣơng 1: T NG QUAN................................................................................. 3

1.1. Tổng quan về hình thái và chức năng đ ng m ch cảnh............................. 3

1.1.1. Giải phẫu hệ m ch cảnh......................................................................................3

1.1. . Cấu t o của đ ng m ch cảnh..............................................................................4

1.1. . Chức năng hệ thống đ ng m ch cảnh................................................................5

1. . Nhồi máu não...........................................................................................................6

1. .1. ịnh ngh a............................................................................................................6

1. . . Dịch tễ nhồi máu não ..........................................................................................6

1. . . Các yếu tố nguy cơ NMN...................................................................................8

1. .4. Nguyên nhân nhồi máu não..............................................................................11

1.2.5. Ch n đoán NMN ...............................................................................................12

1. . Tổng quan về protein phản ứng C........................................................................13

1. .1. Cấu t o, nguồn gốc của CRP............................................................................13

1. . . Vai tr CRP và hs- CRP ...................................................................................14

1. . . ng h c của CRP trong quá trình viêm........................................................16

1. .4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến nồng đ của CRP .................................................16

1. .5. Giá trị bình thƣờng và phƣơng pháp xét nghiệm............................................19

1.4. Các phƣơng pháp siêu âm đ ng m ch cảnh........................................................19

1.4.1. Siêu âm kiểu D (two dimention)...................................................................19

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

1.4.2. Siêu âm Doppler................................................................................................20

1.5. Các nghiên cứu trong và ngoài nƣớc về nồng đ hs-CRP và hình thái, chức

năng đ ng m ch cảnh trên bệnh nhân nhồi máu não.................................................24

1.5.1. Các nghiên cứu về nồng đ hs-CRP và NMN...............................................24

1.5. . Các nghiên cứu về hình thái và chức năng đ ng m ch cảnh trên bệnh nhân

nhồi máu não ................................................................................................................25

1.5. . Nghiên cứu mối liên quan giữa nồng đ hs-CRP và hình thái, chức năng

MC đo n ngoài s .....................................................................................................27

Chƣơng : I TƢ NG V PHƢƠNG PH P NGHI N C U .................. 29

.1. ối tƣợng nghiên cứu .............................................................................. 29

.1.1. Tiêu chu n ch n bệnh .......................................................................................29

.1. . Tiêu chu n lo i tr .............................................................................................30

. . Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................................30

. . Các chỉ tiêu nghiên cứu.........................................................................................30

. .1. Chỉ tiêu đặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu.......................................30

. . . Chỉ tiêu đáp ứng mục tiêu 1..............................................................................31

.4. . Chỉ tiêu đáp ứng mục tiêu ..............................................................................31

.4. Phƣơng pháp thu thập số liệu ...............................................................................32

.4.1. Các tiêu chu n s dụng trong nghiên cứu.......................................................32

.4. . K thuật thu thập số liệu ....................................................................................36

.5. Phƣơng pháp x lý số liệu ....................................................................................41

.6. Kh a c nh đ o đức trong nghiên cứu ...................................................................42

Chƣơng : K T QUẢ NGHI N C U ........................................................... 44

.1. ặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu ............................................. 44

ảng . . Phân bố đối tƣợng nghiên cứu theo giới....................................................44

. . Xác định nồng đ hs-CRP và đặc điểm hình thái, chức năng MC ở đối tƣợng

nghiên cứu.....................................................................................................................46

của đối tƣợng nghiên cứu.............................................................................................50

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

. . Phân t ch mối liên quan giữa nồng đ hs-CRP và hình thái, chức năng đ ng

m ch cảnh đo n ngoài s .............................................................................................52

Chƣơng 4: N LUẬN .................................................................................. 58

4.1. ặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu ............................................. 58

4.1.1. Phân bố theo tuổi của đối tƣợng nghiên cứu...................................................58

4.1. . Phân bố theo giới của đối tƣợng nghiên cứu...................................................59

4.1. . ặc điểm khởi phát của đối tƣợng nghiên cứu...............................................59

4.1.4. Yếu tố nguy cơ của đối tƣợng nghiên cứu ......................................................60

4.1.5. iểm Glassgow của đối tƣợng nghiên cứu.....................................................61

4. . Nồng đ hs-CRP huyết tƣơng và đặc điểm hình thái, chức năng đ ng m ch

cảnh đo n ngoài s của đối tƣợng nghiên cứu............................................................62

4. .1. Nồng đ hs-CRP trung bình trong đối tƣợng nghiên cứu..............................62

4. . . ặc điểm về hình thái và chức năng đ ng m ch cảnh của đối tƣợng nghiên

cứu .................................................................................................................................64

4. . Mối liên quan giữa hs-CRP với hình thái và chức năng đ ng m ch cảnh ........70

4. .1. Mối liên quan giữa hs-CRP với hình thái đ ng m ch cảnh..........................70

4. . . Mối liên quan giữa nồng đ hs-CRP và chức năng đ ng m ch cảnh .........72

K T LUẬN..................................................................................................... 74

KHUY N NGH ............................................................................................. 76

T I LI U THAM KHẢO

PH L C .

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ix

AN M ẢN

ảng .1. Thang điểm Glasgow của Teasdale và Jennett (1978) .............................33

ảng . . ánh giá nguy cơ tim m ch vào nồng đ hs-CRP ..................................34

ảng . . Các giá trị bình thƣờng của các đ ng m ch cảnh .....................................34

ảng .4. Phân đ hẹp của đ ng m ch cảnh trong . ..................................................36

ảng .5. Cách phân biệt đ ng m ch cảnh trong và ngoài .......................................40

ảng .1. Phân bố đối tƣợng nghiên cứu theo nhóm tuổi..........................................44

ảng . . M t số yếu tố nguy cơ của đối tƣợng nghiên cứu.....................................45

ảng .4. Triệu chứng khởi phát của đối tƣợng nghiên cứu .....................................45

ảng .5. Rối lo n ý thức l c vào theo thang điểm Glassgow của đối tƣợng

nghiên cứu ....................................................................................................... 46

ảng .6. Nồng đ hs-CRP trong đối tƣợng nghiên cứu..........................................46

ảng .7. Nồng đ hs-CRP trung bình trong các nhóm hs-CRP ........................ 46

ảng .8. Nồng đ hs-CRP trung bình theo giới trong đối tƣợng nghiên cứu47

ảng .9. Nồng đ hs-CRP theo nhóm tuổi của đối tƣợng nghiên cứu ...................47

ảng .1 . Nồng đ hs-CRP trung bình theo các yếu tố nguy cơ....................... 47

ảng .11. Tình tr ng vữa xơ MC của đối tƣợng nghiên cứu................................48

ảng .1 . Số lƣợng MVX trong đối tƣợng nghiên cứu..........................................48

ảng .1 . Vị tr các tổn thƣơng vữa xơ trên các đ ng m ch cảnh đo n ngoài

s hai bên......................................................................................................... 49

ảng .14. Vị tr và mức đ MVX gây hẹp tắc MC đo n ngoài s ......................49

ảng .15. Vị tr MVX và NMN ở đối tƣợng nghiên cứu.................................... 50

ảng .16. ặc điểm hình thái, chức năng đ ng m ch cảnh chung........................50

ảng .17. ặc điểm hình thái, chức năng đ ng m ch cảnh trong của đối tƣợng

nghiên cứu.....................................................................................................................51

ảng .18. ặc điểm hình thái và chức năng của đ ng m ch cảnh ngoài của đối

tƣợng nghiên cứu..........................................................................................................51