Mô tả loài mới Channa cocnhayia sp. n. trong nhóm cá chành dục thuộc giống channa, họ channidae ở Ninh Bình, Việt Nam

KHOA HOC CONG NGH £

/MO TA LOAI Hibl Channa cacnhayla SP . IM.

TROIVG IMHdiVI CA CHAIXIH DIJC THUOC GIOIXIG

CHAIMIXfA, HO CHA1\II\IIDAE O IXIIIXIH BilXIH, VIET IXIAIVI

Nguyfin van HaoS Bin Dinh D^ng^, NguyM TTij Hifin^

T6MTAT

Ca Coc nhay Channa cocnhayia sp. n. thuoc nhdm Ca Chanh due, giong Ca Qua Channa, hp Channidae, bo

Perciformes duoc phat hien tai thon Hai Nham, xa Ninh Hai, huy&n Hoa Lu, tinh Ninh Binh, ngay

18/06/2013. Loai mdi n ^ khac vdi 3 loai trong nhom Ca Chanh due da co b Viet Nam v^ th^ gidi la: Mi6ng

hinh cung nong va rdng, chi^u dai ngdn, bdng 0,91 lan chieu rong. Ddu dep bang cao, chi^u dai bang 1,8

lan chieu cao. Rach mi^ng xifin, keo dai qua vi^n sau mdt 1 khoang bdng 2/3 duong kinh mdt. Khoi diem

vay lung sau khcri dilm v^y bung, each miit mom nho hon 1/2 tdi miit vay duoi. Vay nguc d^, miit hoi nhon

va tdi hau mon. Khoi diem vay bung tdi khoi diem vay hau mon bing toi diem dau cua 2 bSn m^ g mang

noi lien. Vjly hau mon 19- 21 tia. Vay dudng ben 40- 42 chiec. Vay truoc vay lung &f 3= 9 chi^c. Vay quanh

can duoi 18 chiec. Dot sdng 40- 42 (41) chile. Luoi dep day, thut vao trong ham bing 1/2 chi^u dai, co dang

hinh tam giac ngin, chilu d^ bing chilu rOng day, g6c luoi diy co die nip gip, miit mong, hoi tron va 2

canh loi lom, khong bang thing. BM vilt trinh bay kit qua nghi&n cuu m6 ti lo^i m6i, viing phan bo, dac

dilm sinh hgc khai quat, gia tn sii dung, so stoh voi cac loai gan no va xay dung khoa dinh loai din loM.

TOkhba: Channidae, gidng Channa, loii mdi, Ninh Binh, Percifoimes, ViBtNam.

1 . MDDAU

Nh6m Ca Chanh due thu6c gidng Channa, ho

Channidae, bp Perctfomies cd d§c diem chung la:

Vay lung, vay duoi va vay hau mon d^u co vien ngoai

mau hong hoac vang, khi ca chdt chuyin thanh mau

trang. Nhom ca nay a nuoc ta rat phong phii, da dang

va dpc dao, cho den truoc cong trinh nay cd tdi 3 loai

da duoc cfing bo. Ngoai 2 loai thd gidi da c6 la Ca

Choi C. gachua (Hamilton, 1822), phan bd a cac sdng

sudi viing Dong Bac, Viet Bic va cac tinh ven song

Tliao 0-ao Cai, Yen Bai va Phii Tho) Vei Ca Chanh

due C.orientahs Bloch & Schneider, 1801, phin bd a

Nam bp. Nam Trung b6 va Tay Nguydn; cdn phat

hien 1 loii la: Ca Trang C. longistomata Nguyen V.

H., Nguyen T. H. T. & Nguyen T. D. P, phin bd a cac

sdng sudi thuoc cac tinh vimg Tiy Bic, Ha Nam,

Nmh Binh. Gan day (Ngay 18 thing 6 nim 2013) khi

nghien cuu ca b huy&n Hoa Lu, tinh Ninh Bmh da

thu dupc m6t sd miu cua Ca Coc nhay va duoc xac

dinh la loai moi cho khoa hpc va dat tdn khoa hpc la

C. cocnhayia sp. n.

Bii vidt mo ta loai mdi ve hinh thai, miu sac,

vimg phan bd, dac diem sinh hpc khii quat va gia tri

' Vien Nghien curu Nuoi trong Thuy san I

^ Trung tam Giong Thuy san Ninh Binh

sir dung, ddng thdi so sinh vdi cic loai gan nd va xay

dung khda dinh loai ddn loii trong nhdm Ca Chinh

due thudc gidng Channa.

Z. TH UEU VA PHUDNG PIUP

2.1. MSu vat

Cac miu vat nghien ciiu loai mdi gom 5 tifeu

ban, U163-190 mm, Lo= 133-155 mm, thu tai th6n

Hai Nham, xa Ninh Hai, huy^n Hoa Ui, tinh Ninh

Binh, ngay 18/06/2013 va dupc dinh hinh trong

dung dich fomanlin 10%, ngim hao quan trong dung

dich fomanlin 6 % va diroc luu giir tai Bao ting ea

Vi^n Nghifin cuu Nuoi trdng thuy san (NCNTTS) I￾Bac Nmh. Cic miu vit ddi chung gdm 30 tieu ban

cua 5 loai ci trong nhdm da thu a cic noi trong ca

nuoc dang duoc luu giCr tai Bao tang ca Vifen

NCNTTS 1- Bac Ninh. Trong dd: Loai Ca Chdi C.

gachua (Hamilton) cd 4 tieu han, I^ 135- 195 mm,

Lo= 115-165 mm, thu a Cao Bing nSm 2009. Loai Ca

Chanh due C.orientahs Bloch & Schneider co 9 tieu

ban, lj= 87-158 mm, Lo= 70-134 mm, thu or Bifin Hoa,

T.P HCM, nam 2011. Loai Ca Tring C. longistomata

Nguyen V. H., Nguyen T. H. T. & Nguyen T. D. P.,

12 tieu ban, h- 92- 130 mm, Lo= 82- 118 mm, thu o

Hda Binh, nam 1%5 va Ha Nam, nam 2011.

NONG NGHIEP VA PHATTRIEN NONGTHON - KY 1 - THANG 1/2015 49