Mâu thuẫn biện chứng trong quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường

Lêi nãi ®Çu

M©u thuÉn lµ hiÖn tîng cã trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc: tù nhiªn, x· héi vµ t duy

con ngêi, ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng kinh tÕ,ch¼n h¹n nh cung cÇu , tÝch luü vµ

tiªu dïng, tÝnh kÕ ho¹ch ho¸ cña tõng xÝ nghiÖp, tõng c«ng ty vµ tÝnh tù ph¸t

v« chÝnh phñ cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ .M©u thuÉn tå t¹i khi sù vËt xuÊt …

hiÖn ®Õn khi sù vËt kÕt thóc. Trong mçi sù vËt, m©u thuÉn h×nh thµnh kh«ng

ph¶i chØ lµ mét mµ lµ nhiÒu m©u thuÉn, vµ sù vËt trong cïng mét lóc cã nhiÒu

mÆt ®èi lËp th× m©u thuÉn nay mÊt ®i th× m©u thuÉn kh¸c l¹i h×nh thanh . …

Trong sù nghiÖp ®æi míi ë níc ta do ®¶ng khëi xíng vµ l·nh ®¹o ®· dµnh ®îc

nhiÒu th¾ng lîi bíc ®Çu mang tÝnh quyÕt ®Þnh, quan träng trong viÖc chuyÓn

nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña

nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Trong nh÷ng chuyÓn biÕn ®ã ®· ®¹t

nhiÒu thµnh c«ng to lín nhng trong nh÷ng thµnh c«ng ®ã lu«n lu«n tån t¹i

nh÷ng m©u thuÉn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c«ng cuéc ®æi míi. ®ái hái ph¶i

®îc gi¶i quyÕt vµ nÕu ®îc gi¶i quyÕt sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.

Víi mong muèn t×m hiÓu thªm nh÷ng vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ, quan ®iÓm lý

luËn còng nh÷ng víng m¾c trong gi¶i ph¸p, quy tr×nh xö lý c¸c vÊn ®Ò chÝnh

trÞ – x· héi cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¶i c¸ch trong viÖc chuyÓn

nÒn kinh tÕ t«i chän “M©u thuÉn biÖn chøng trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn

kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë viÖt nam” lµm ®Ò tµi

cho tiÓu luËn triÕt häc M¸c – Lª nin

1

lý luËn chung

TÊt c¶ c¸c sù vËt , hiÖn tîng trªn thÕ giíi ®Òu chøa ®ùng nh÷ng mÆt tr¸i

ngîc nhau. Trong nguyªn tö cã ®iÖn tö vµ h¹t nh©n, trong sinh vËt cã ®ång

ho¸ vµ dÞ ho¸, trong kinh tÕ thÞ trêng cã cung vµ cÇuhµng vµ tiÒn nh÷ng mÆt …

tr¸i ngîc nhau ®ã trong phÐp biÖn chøng duy vËt gäi lµ mÆt ®èi lËp: ë ®©y t«i

chia lµm 4 phÇn.

+M©u thuÉn lµ hiÖn tîng kh¸ch quan vµ phæ biÕn.

+Sù thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp.

+Sù chuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp.

+C¸c mÆt m©u thuÉn.

1. M©u thuÉn lµ hiÖn tîng kh¸ch quan vµ phæ biÕn.

§èi lËp víi c¸c quan ®iÓm cña triÕt häc cò , phÐp biÖn chøng duy vËt

kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c sù vËt, hiÖn tîng tån t¹i trong thùc t¹i kh¸ch quan

®Òu chøa ®ùng trong nã m©u thuÉn .sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña m©u thuÉn

lµ do cÊu tróc tù th©n vèn cã bªn trong cña sù vËt ,hiÖn tîng quy ®Þnh. M©u

thuÉn tån t¹i kh«ng phô thuéc vµo bÊt cø hiÖn tîng siªu nhiªn nµo, kÓ c¶ ý chÝ

cña con ngêi. Mçi sù vËt, hiÖn tîng ®ang tån t¹i ®Òu lµ mét thÓ thèng nhÊt c¸c

khuynh híng, c¸c thuéc tÝnh ph¸t triÓn ngîc chiÒu nhau, ®èi lËp nhau. Sù liªn

hÖ, t¸c ®éng qua l¹i, ®Êu tranh chuyÓn ho¸, bµi trõ vµ phñ ®Þn lÉn nhau, t¹o

thµnh ®éng lùc bªn trong cña mäi qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh¸ch quan

cña chÝnh b¶n th©n c¸c sù vËt hiÖn tîng.

M©u thuÉn lµ mét hiÖn tîng cã trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc: tù nhiªn, x·

héi vµ t duy cña con ngêi. Khoa häc tù nhiªn hiÖn ®¹i chøng minh r»ng thÕ

giíi vi m« lµ sù thèng nhÊt gi÷a nh÷ng thùc thÓ cã ®iÖn tÝch tr¸i dÊu, h¹t vµ tr￾êng, h¹t vµ ph¶n h¹t. Trong sinh häc cã hÊp thô vµ bµi tiÕt, di truyÒn vµ biÕn

dÞ. X· héi loµi ngêi cã nh÷ng m©u thuÉn phøc t¹p h¬n, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a

lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng;

gi÷a c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng gi÷a chñ n« vµ n« lÖ, n«ng d©n vµ ®Þa chñ, t s¶n vµ

v« s¶n. Ho¹t ®éng kinh tÕ m©u thuÉn còng mang tÝnh phæ biÕn, ch¼ng h¹n nh

cung vµ cÇu , tÝch luü vµ tiªu dïng, tÝnh kÕ ho¹ch ho¸ cña tõng xÝ nghiÖp,

2