lý sinh học phần 1 pps

Tia phóng xạ HUSHTĐ

1. Tia γ hay tia X 1

2. Tia bêta (β) 1

3. Notron chậm và notron nhiệt 5

4. Notron nhanh 10

5. Proton 10

6. Tia anpha (α) 10-20

Đơn vị của liều tương đương là Rem.

(Roentgen Equivalent for Man)

Rem là liều lượng của bất kỳ tia phóng xạ nào, gây ra hiệu ứng sinh học giống như hiệu

ứng sinh học khi ta chiếu tia Roentgen hay gamma với liều lượng là 1 Roentgen.

Công thức qui đổi giữa Rem và Rad:

Liều chiếu (Rem) = Liều chiếu (Rad) . HUSHTĐ (9.1)

Với tia Roentgen hay γ có HUSHTĐ = 1 thì 1Rad=1Rem còn với proton thì

1Rad=10Rem.

- Độ phóng xạ: Đơn vị đo độ phóng xạ là Curie (Ci).

Curie là độ phóng xạ của một nguồn, trong một giây có 3,7.1010 hạt nhân nguyên tử bị

phân rã. Đơn vị nhỏ hơn là mili Curie (1mCi=10-3Ci) và micro Curie (1μCi=10-6Ci).

II. Tương tác của tia Roentgen và tia γ đối với vật chất

Tùy theo mức năng lượng của tia mà nó tương tác với vật chất theo 1 trong 3 hiệu ứng

sau:

hγ

Photon

e

-

Quang điện tử

e

-

Nguyên tử vật chất

Hình 9.2: Hiệu ứng quang điện

1. Hiệu ứng quang điện

Hiệu ứng chủ yếu xảy ra đối với tia X và γ

có năng lượng từ 0,01→0,1MeV. Vì photon

có năng lượng thấp nên không thể xuyên sâu

mà chỉ va chạm với điện tử (e-

) ở vành ngoài.

Photon đã truyền toàn bộ năng lượng cho

điện tử và đánh bật điện tử ra khỏi quĩ đạo

của nó để trở thành điện tử tự do, gọi là

quang điện tử. Năng lượng của quang điện tử

được xác định:

hγ

Photon hγ'

e

-

điện tử

Compton

e

-

Nguyên tử vật chất

E=hγ - Eo (9.2)

hγ: Năng lượng của photon

E0: Năng lượng cần thiết để đánh bất

điện tử ra khỏi vành (theo hình 9.2 thì

điện tử ở vành n=2). Quang điện tử có

năng lượng lại tiếp tục gây ra sự ion hóa

các nguyên tử vật chất khác.

Hình 9.3: Hiệu ứng Compton