Luận văn: “Quy Hoạch Sử Dụng Đất Xã Tam Hiệp - Thanh Trì - Hà Nội

Luận văn

Quy Hoạch Sử Dụng Đất

Xã Tam Hiệp - Thanh Trì

- Hà Nội

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 1 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

LỜI NÓI ĐẦU

Qua hơn mười năm đổi mới, nền kinh tế nước ta đã có một bộ mặt thay

đổi rõ nét. Để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước có nhiều vấn đề bức thiết

cần phải đặt ra, trong đó có vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Quy hoạch sử dụng đất đai nói chung và quy hoạch sử dụng đất nông thôn nói

riêng là quá trình bố trí, sắp xếp các loại đất đai cho các ngành, các lĩnh vực trên địa

bàn nông thôn một cách hợp lý nhất. Nó là một khâu trong quy hoạch tổng thể phát

triển kinh tế xã hội, là một khâu không thể thiếu được trước khi đưa ra các chương

trình, kế hoạch phát triển kinh tế nông thôn ở nước ta.

Quy hoạch sử dụng đất nông thôn nó giải quyết thoả đáng mâu thuẫn giữa các

loại đất, xác định cơ cấu hợp lý sử dụng đất nông thôn. Mặt khác có thể kết hợp hài hoà

lợi ích trước mắt với lợi ích lâu dài, giúp cho quá trình sử dụng đất nông thôn đầy đủ,

tiết kiệm và hiệu quả cao hơn.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nông thôn có ý nghĩa hết sức quan trọng góp

phần phát triển kinh tế xã hội của đất nước nói chung cũng như từng vùng, từng địa

phương và các đơn vị cơ sở. Quy hoạch sử dụng đất nông thôn là căn cứ không thể

thiếu được để quy hoạch phát triển các ngành, các đơn vị kinh tế cơ sở.

Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, qua thời gian thực tập tại

phòng Địa chính - Nhà đất huyện Thanh trì, được sự giúp đỡ của thầy giáo Hoàng

Cường và cán bộ địa chính của huyện, xã. Em đã đi sâu vào Nghiên Cứu Đề Tài: “Quy

Hoạch Sử Dụng Đất Xã Tam Hiệp - Thanh Trì - Hà Nội.

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 2 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

Đề tài ngoài phần lời nói đầu và kết luận còn nội dung chia làm ba phần

như sau:

Phần I: Cơ sở lý luận của quy hoạch sử dụng đất đai

Phần II: Phương hướng quy hoạch sử dụng đất đai xã Tam Hiệp – Thanh Trì￾Hà Nội.

Phần III: Một số giải pháp thực hiện phương án quy hoạc sử dụng đất xã Tam

Hiệp giai đoạn 2000-2020.

Do trình độ và thời gian có hạn nên trong qua trình thực hiện đề tài

không thể tránh khỏi những thiếu sót, em mong nhận được sự góp ý của thầy cô

và các bạn.

Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa đặc biệt là thầy

Hoàng Cường, cùng các bác, các cô tại cơ quan nơi thực tập đã tận tình giúp đỡ

em hoàn thành đề tài này.

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 3 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

PHẦN I:

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI

1. Vai trò và ý nghĩa của sử dụng đất đai

Đất đai về mặt thuật ngữ khoa học được hiểu theo nghĩa rộng như sau:

"đất đai là một diện tích cụ thể của bề mặt trái đất, boa gồm tất cả các cấu thành

của môi trường sinh thái ngay trên vỏ dưới bề mặt đó bao gồm: khí hậu, bề mặt,

thổ nhưỡng, dáng địa hình, mặt nước ( hồ, sông, suối, đầm lầy,...). Các lớp trầm

tích sát bề mặt cùng với nước ngầm và khoáng sản trong lòng đất, tập đoàn thực

vật và động vật, trạng thái định cư của con người, những kết quả của con người

trong quá khứ và hiện tại để lại (san nền, hồ chứa nước hay hệ thống tiêu thoát

nước, đường xá, nhà cửa. ..)".

Như vậy, "đất đai" là khoảng không gian có giới hạn, theo chiều thẳng

đứng (gồm khí hậu của bầu khí quyển, lớp đất phủ bề mặt, thảm thực vật, động

vật, diện tích nước, tài nguyên nước ngầm và khóang sản trong lòng đất ), theo

chiều nằm ngang trên mặt đất ( là sự kết hợp giữa thổ nhưỡng, đại hình, thuỷ

văn,thảm thực vật cùng các thành phần khác ) giữ vai trò quan trọng và có ý

nghĩa to lớn đối với hoạt động sản xuất cũng như cuộc sống của xã hội loài

người.

Đất đai là tài sản phẩm của tự nhiên, có trước lao động và cùng với

quátrìnhlịch sử phát triển kinh tế-xã hội, đất đai là điều kiện lao động. Đất đai

đóng vai trò quyết định cho sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Nếu

không có đất đai thì rõ ràng không có bất kỳ một ngànhsản xuất nà, cũng như

không thể có sự tồn tại của loài người. Đất đai là một trong những tài nguyên vô

cùng quý giá của con người, điều kiện sống cho động vật, thực vật và con người

trên trái đất.

Đất đai tham gia vào tất cả các hoạt động của đời sống kinh tế, xã hội.

Đất đai là địa điểm, là cơ sở của các thành phố, làng mạc các công trình công

nghiệp, giao thông, thuỷ lợi vá các công trình thuỷ lợi khác. Đất đai cung

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 4 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

cấpnguyên liệu cho ngành công nghiệp, xây dựng như gạch ngói, xi, măng, gốm

sứ. ..

Đất đai là nguồn của cải, là một tài sản cố định hoặc đầu tư cố định. là

thước đo sự giầu có của mộ quốc gia. Đất đai còn là sự bảo hiểm cho cuộc sống,

bảo hiểm về tài chính,như là sự chuyển nhượng của cải qua các thế hệ và như là

một nguồn lực cho các mục đích tiêu dùng.

Luật đất đai 1993của nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có ghi: “

Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá, là tưliệu sản xuất đặc biệt, là thành phần

quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là đại bàn phân bố các khu dân cư,

xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá xã hội, an ninh quốc phòng. Trải qua nhiều

thế hệ, nhân dân ta đã tốn bao nhiêu công sức, xương máu mới tạo lập,bảo vệ

được vốn đất đai như ngày nay !".

Thực vậy, trong các điều kiện vật chất cần thiết, đất đai giữ vị trí và ý

nghĩa đặc biệt quan trọng - là điều kiện đầu tiên, là cơ sở thiên nhiên của mại

quátrình sản xuất, là nơi tìm được công cụ lao động, nguyên liệu lao dộng và nơi

sinh tồn của xã hội lòai người.

Tuy nhiên, vai trò của đất đai đối với từngngành rất khác nhau :

Trong các ngành phi nông nghiệp: Đất đai giữ vai trò thụ động với chức

năng là cơ sở không gian và vị trí để hoàn thiện quá trìn lao động, là kho tàng dự

trữ trong lòng đất( các ngành khai thác khoáng sản ). Quá trình sản xuất và sản

phẩm được tạo ra không phụ thuộc vào đặc điểm, độ phì nhiêu của đất, chất

lượng thảm thực vật và các tính chất tự nhiên có sẵn trong đất.

Trong các ngành nông-lâm nghiệp: Đất đai là yếu tố tích cực của quá

trình sản xuất, là điều kiện vật chất - cơ sở không gian, đồng thời là đối tượng

lao động( luôn chịu sự tác động của quá trình sản xuất như cày, bừa, xới xáo....)

và công cụ hay phương tiện lao động ( sử dụng để trồng trọt, chăn nuôi...). Quá

trình sản xuất nông-lâm nghiệp luôn liên quan chặt chẽ với độ phì nhiêu quá

trình sinh học tự nhiên của đất.

Thực tế cho thấy trong quá trình phát triển xã hội lòai người, sự hình

thành và phát triển của mọi nền văn minh vật chất-văn minh tinh thần, các tinh

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 5 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

thành tựu kỹ thuật vật chất-văn hoá khoa học đều được xây dựng trên nền tảng

cơ bản- sử dụng đất.

Trong giai đoạn đầu phát triển kinh tế xã hội, khi mức sống của con

người còn thấp, công năng chủ yếu của đất đai là tập trung vào sản xuất vật

chất,đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp. Thời kì cuộc sống xã hội phát triển ở

mức cao, công năng của đất đâi từng bước được mở rộng, sử dụng đất đai cũng

phức tập hơn là căn cứ của khu vực 1, vừa là không gian và địa bàn của khu vực

2.Điều này có nghĩa đất đai đã cung cấp cho con người tư liệu vật chất để sinh

tồn và phát triển, cũng như cung cấp điều kiện cần thiết về hưởng thụ và đấp ứng

nhu cầu cho cuộc sống của nhân loại. Mục đích sử dụng đất nêu trên được biểu

lộ càng rõ nét trong các khu vực kinh tế phát triển.

kinh tế xã hội phát triển mạnh,cùng với sự tăng dân số nhanh đã làm cho

mối quan hệ giữa người và đất ngày càng căng thẳng những sai lầm liên tục của

con người trong quá trình sử dụng đất đã dẫn đến huỷ hoại mội trường đất, một

số công năng nào đó của đất đai bị yếu đi, vấn đề sử dụng đất đai càng trở nên

quan trọng và mang tính toàn cầu.

2. Khái nịêm và đặc điểm của qui hoạch sử dụng đất đai

2.1. Khái niện về qui hoạch và sử dụng đất đai

" Quy hoạch" ta có thể hiểu chính là việc xác địng một trật tự nhất định

bằng nhũng hoạt động như: phân bố, xắp xếp, bố trí, tổ chức. ...

" Đất đai " là một phần lãnh thổ nhất định( vùng đất, khoanh đất, vạc

đất,mảnh đất, miếng đất. ..) có vị trí, hình thể, diện tích với nhữnh tính chất tự

nhiên hoặc mới được tạo thành (đặc tính thổ nhưỡng, điều kiện địa hình, địa

chất, thuỷ văn, chế độ nước, nhiệt độ ánh sáng, thảm thực vật, các tính chất lý

hoá tính...) tạo ra những điều kiện nhất định cho việc sự dụng đất vào các mục

đích khác. Như vậy, để sử dụng đất cần phải làm qui hoạch đây kà quá trình

nghiên cứu, lao động sáng tạo sáng tạo nhằm xác định ý nghĩa mục đích của từng

phần lãnh thổ và đề xuất những phương hướng sử dụng đất đai hợp lí, hiệu quả

và tiết kiệm nhất.

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 6 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, là đôí tượng của các mối quan hệ sản

xuất trong các lĩnh vực sử dụng đất đai. Nó giữ vai trò rất quan trọng trong phát

triển kinh tế xã hội,nó gắn chặt chẽ với quá trình phát triển kinh tế xã hội. Đất

đai là địa điểm, là nền tảng, là cơ sở cho mọi hoạt động phát triển kinh tế xã hội

của đất nước. Vì vậy, quy hoạch sử dụng đất đai sẽ là một hiện tượng kinh tế xã

hội thể hiện đồng thời ở tính chất: kinh tế( bằng hiệu quả sử dụng đất), kỹ thuật (

các tác nghiệp chuyên môn kỹ thuật: điều tra, khảo sát, xây dụng bản đồ, khoan

định, sử liệu số liệu...) và pháp chế( xác nhận tính pháp lý về mục đích và quyền

sử dụng đất nhằm đảm bảo sử dụng và quản lý đất đai theo phấp luật).

Qua phân tích ta có thể định nghĩa: Quy hoạch sử dụng đất đai là hệ

thống các biện pháp của nhà nước( thể hiện đựơc đồng thời ba tính chất kinh

tế,kỹ thuật và pháp chế ) về tổ chức sử dụng đất đai phải hợp lý, đầy đủ và tiết

kiệm nhất, thông qua việc phân bổ quỹ đất đai (khoan định cho các mục đích và

các ngành ) và tổ chức sử dụng đất như tư liệu sản xuất của xã hội, tạo điều kiện

bảo vệ đất đai môi trường.

Như vậy, về thực chất quy hoạch sử dụng đất đai là quá trình hình thành

các quyết định nhằm tạo điều kiện đưa đất đai vào sử dụng bền vững để mang lại

lợi ích cao nhất, thực hiện đồng thời hai chức năng: điều chỉ các mối quan hệ đất

đai và tổ chức sử dụng đất như tư liệu sản xuất đặc biệt với mục đích nâng

caohiệu quả sản xuất của xã hội kết hợp bảo vệ đất và môi trường.

Từ đó, ta thấy việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai có ý nghĩa

đặc biệt quan trọng không chỉ cho trước mắt mà cả lâu dài. Căn cứ vào đặc

điểm,điều kiện tự nhiên, phương hướng, nhiệm vụ và mục tiêu phát triển kinh tế

-xã hội của mỗi vùng lãnh thổ, quy hoạch sử dụng đất đai được tiến hành nhằm

định hướng cho các cấp,các ngành trên địa bànlậpquy hoạch và kế hoạch sử dụng

đất đai chi tiết của mình; Xác lập ổn định về mặt pháp lý cho công tác quản lý

nhà nước về đất đai; Làm cơ sở để tiến hành giao cấp đất và đầu tư để phát triển

sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực, phục vụ nhu cầu dân sinh, văn hoá- xã

hội.

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 7 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

Mặt khác, quy hoạch sử dụng đất đai còn là biện pháp hữu hiệu của nhà

nước nhầm tổ chức lại việc sử dụng đất đai,hạn chế sự chồng chéogây lạng phí

đất đai,tránh tình trạng chuyển mục đíchtuỳ tiện, làm giảm sút nghiêm trọng quỹ

đất lâm nghiệp, lâm nghiệp ( đặc biệt là đất trồng lúa và đất lâm nghiệp có rừng

),ngăn ngừa được các hiện tượng tiêu cực, chanh chấp, lấn chiếm huỷ hoại

đất,phá vỡ môi trường sinh thái, gây ô nhiễm môi trường dẫn đến những tổn thất

hoặc kìm hãm sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội và rất nhiều các hiện tượng

gây ra các hiệu quả khó lường về tình hìnhbất ổn chính trị, an ninh quốc phòng ở

tùng địa phương,đặc biệt là trong những năm gần đây khi nhà nước hướng nền

kinh tế theo hướng thị trường. Một cơ chế vô cùng phức tạp.

Hơn nữa quy hoạch sử dụng đất đai còn tạo điều kiện để sử dụngđất

đai hợp lý hơn. Trên cơ sở phân hạng đất đai, bố trí sắp xếp các loại đất đai quy

hoạch sử dụng đất đai tạo ra cái khung bắt các đối tượng quản lý và sử dụng đất

đai theo khung đó. Điều đó cho phép việc sử dụng đất đai sẽ hợp lý, tiết kiệm và

hiệu quả hơn. Bởi vì, khi các đối tượng sử dụng đất đai hiểu rõ được phạm vi

ranh giới và chủ quyền về các loại đất thì họ yên tâm đầu tư khai thác phần đất

đai của mình, do vậy hiệu quả sử dụng sẽ cao hơn.

Quy hoạch sử dụng đất đai có ý nghĩa rất quan trọng cho các ngành, các

lĩnh vực hoạt động trong xã hội. Nó định hướng sử dụng đất đai cho các ngành,

chỉ rõ các địa điểm để phát triển các ngành, giúp cho các ngành yên tâm trong

đầu tư phát triển. Vì vậy, quy hoạch sử dụng đất đai cũng góp một phần rất lớn

thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

2.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất đai.

Quy hoạch sử dụng đất đai thuộc loại qui hoạch có tính lịch sử xã

hội,tính khống chễ vĩ mô, tính chỉ đạo, tính tổng hợp trung và dài hạn, là bộ phận

hợp thành quan trọng của hệ thống kế hoạch phát triển xã hội và kinh tế quốc

dân.Các đặc điểm qui hoạch sử dụng đấtđai được cụ thể như sau :

a. Tính lịch sử - xã hội.

Qua mỗi giai đoạn lịch sử lại có các chế độ cai trị khác nhau, lịch sử phát

triển của mỗi loại giai đoạn khác nhau. Chính vì thế, ta có thể nói rằng lịch sử

Bộ môn: Kinh tế-Quả lý địa chính 8 Lớp: Kinh tế-Quản lý địa chính K39

phát triển xã hội chính là lịch sử phát triển của qui hoạch sử dụng đất đai. Mỗi

hình thái kinh tế - xã hội đều có một phương thức sản xuất thể hiện theo hai mặt

: lực lượng sản xuất (quan hệ giữa người với sức hoặc vật tự nhiên trong quá

trình sản xuất ) và quan hệ sản xuất ( quan hệ giữa người với người trong quá

trình sản xuất ). Trong qui hoạch sử dụng đất đai, luôn nẩy sinh mối quan hệ

giữa người với đất đai. Các công việc của con người như điều tra, đo đạc,

khoanh định, thiết kế...đều liên quan chặt chẽ với đất đai, nhằm đưa đất đai vào

sử dụng sao cho đầy đủ,hợp lý và hiệu quả cao nhất. Quy hoạch đất đai thể hiện

động thời là yếu tố thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất, vừa là yếu tố thúc đẩy

các mối quan hệ sản xuất,vì vậy nó luôn là một bộ phận của phương thức sản

xuất xã hội.

Mặt khác, ở mỗi nứơc khác nhau đều có luật đất đai riêng của mình. Vì

vậy, quy hoạch sử dụng đất đai của các nước cũng có nội dung khác nhau. ở

nước ta, quy hoạch sử dụng đất đai phục vụ nhu cầu sử dụng đất và quyền lợi

của toàn xã hội. Bởi vìvậy theo luật đất đai thì đất đai nước ta thuộc sở hữu toàn

dân do nhà nước thống nhất quản lý và nhà nước giao đất cho các hộ gia đình và

tổ chức sử dụng. Điều đó góp phần tích cực thay đổi quan hệ sản xuất ở nông

thôn, tạo điều kiện cho người dân làm chủ mảnh đất, tự tin trong sản xuất và đầu

tư, giúp cho việc bảo vệ đất và nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội. Đặc biệt, trong

nền kinh tế thị trường, quy hoạch sử dụng đất đai góp phần giải quyết các mâu

thuẫn nội tại của tùng lợi ích kinh tế xã hội và môi trường nảy sinh trong quá

trình sử dụng đất, cũng như mâu thuẫn giữa các lợi ích trên với nhau.

b. Tính tổng hợp

Đất đai có vai trò quan trọng đối với đời ssống của con người và các hoạt

động xã hội. Cho nên quy hoạch sử dụng đấtđai mang tính tổng hợp rất cao, đề

cập đến nhiều lĩnh vực về khoa học, kinh tế, xã hội như: khoa học tự nhiên, khoa

học xã hội dân số và đất đai, sản suất công nông nghiệp, môi trường sinh thái. ...

Quy hoạch sử dụng đất đai hường động chậm đến việc sử dụng đất của sáu loại

đất chính: đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất khu dân cư nông thôn, đất đô