Luận văn: Giao khóan kinh doanh xuất nhập khẩu hiện nay của nhà nước cho các doanh nghiệp chuyên

A l

Luận văn: Giao khóan kinh doanh xuất nhập

khẩu hiện nay của nhà nước cho các doanh

nghiệp chuyên trách

Lời nói đầu

Từ khi đất nước chuyển sang cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa,

nền kinh tế nước ta có nhiều khởi sắc, thu nhập quốc dân mỗi năm một tăng cao, thu

nhập bình quân đầu người mỗi năm một gia tăng, đồng thời nền kinh tế cũng hoạt

động sôi động và khốc liệt hơn. Do đó để đứng vững trong nền kinh tế mang đầy

tính cạnh tranh khốc liệt này là một điều hoàn toàn không hề đơn giản đối với một

đơn vị kinh doanh, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp đã quen với sự bao cấp của

Nhà nước. Trước tình hình đó, nhiều doanh nghiệp đã không trụ nổi và đã bị phá

sản. Nhưng bên cạnh đó vẫn có không ít các doanh nghiệp không chỉ đứng vững

trong thị trường mà còn đưa ra được những biện pháp hữu hiệu làm tăng doanh thu

hàng năm cho doanh nghiệp, nâng cao đời sống của cán bộ công nhân viên, góp

phần thực hiện tốt các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, thúc đẩy sự tăng

trưởng của nước nhà. Công ty Sản xuất Kinh doanh xuất nhập khẩu (PROSIMEX) –

Bộ Thương mại là một trong các doanh nghiệp đó. Đây là doanh nghiệp nhà nước

hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu. Trong những năm qua

Công ty đa luôn phát triển và tạo uy tín tốt với các bạn hàng trong và ngoài nước, và

nhập khẩu đã góp phần không nhỏ vào sự thành công này của Công ty. Doanh thu

bán hàng nhập khẩu hàng năm chiếm tỷ trọng lớn trong tổng doanh thu của toàn

Công ty (70%) do đó nhập khẩu là một lĩnh vực thực sự quan trọng của toàn Công

ty.

Để đánh giá một cách chính xác tình hình và vai trò của hoạt động nhập khẩu của

Công ty Sản xuất Kinh doanh xuất nhập khẩu em xin chọn đề tài: "Tiên đề cho kinh

doanh nhập khẩu hàng hoá tại Công ty Sản xuất Kinh doanh xuất nhập khẩu

(PROSIMEX) – Bộ Thương mại" làm đề tài cho chuyên đề tốt nghiệp của mình.

Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Nguyễn Thị Thanh Hà, người trực tiếp hướng

dẫn em trong quá trình thực tập. Em cũng xin cảm ơn các cô chú trong Công ty

Prosimex, những người đã giúp đỡ em rất nhiều trong thời gian thực tập tại Công ty.

Do hạn chế về khả năng bản thân và thời gian nghiên cứu nên chuyên đề này chắc

chắn còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo góp ý và giúp đỡ của

các thầy cô giáo cùng toàn thể các bạn để đề tài này được hoàn thiện hơn nữa.

Hà nội ngày 31-5-2003

Sinh viên: Chu Huy Phương

Chương I Những lý luận cơ sở về hiệu quả kinh doanh nhập khẩu.

I. Khái quát về hoạt động nhập khẩu trong nền kinh tế thị trường.

1. Khái niệm và đặc điểm của hoạt động kinh doanh nhập khẩu.

1.1. Khái niệm.

Nhập khẩu là khâu cơ bản của hoạt động ngoại thương. Nhập khẩu là hoạt động

kinh doanh buôn bán diễn ra trên phạm vi toàn thế giới. Nhập khẩu không chỉ là

hoạt động buôn bán riêng lẻ mà là một hệ thống các quan hệ buôn bán trong một

nền kinh tế có tổ chức bên trong và bên ngoài. Nhập khẩu là thể hiện sự phụ thuộc

lẫn nhau giữa các nền kinh tế quốc gia với nền kinh tế thế giới, đặc biệt trong tình

hình thế giới hiện nay xu hướng liên kết toàn cầu và khu vực làm cho mức độ ảnh

hưởng, tác động của từng quốc gia đối với nhau và của từng khu vực kinh tế thế

giới ngày một tăng.

Hoạt động nhập khẩu là hoạt động buôn bán giữa các quốc gia, vì vậy nó phức tạp

hơn mua bán trong nước: Mua bán trung gian chiếm tỷ trọng lớn; đồng tiền thanh

toán là ngoại tệ, thường là ngoại tệ mạnh; hàng hoá phải chuyển qua biên giới, cửa

khẩu của quốc gia khác; hoạt động buôn bán phải tuân theo những tập quán, thông

lệ quốc tế cũng như địa phương.

Mục tiêu của hoạt động nhập khẩu là có được hiệu quả cao từ việc nhập khẩu vật tư

hàng hoá... phục vụ cho quá trình tái sản xuất mở rộng và nâng cao đời sống trong

nước, đồng thời đảm bảo sự phát triển liên tục, nâng cao năng suất lao động, bảo vệ

các ngành sản xuất ở trong nước, giải quyết sự khan hiếm ở thị trường nội địa. Mặt

khác thông qua thị trường nhập khẩu đảm bảo sự phát triển ổn định những ngành

kinh tế mũi nhọn của mỗi nước mà khả năng sản xuất trong nước chưa đảm bảo

nguyên liệu cho chúng, tạo những năng lực mới cho sản xuất, khai thác thế mạnh

của quốc gia mình, kết hợp hài hoà có hiệu quả nhập khẩu và cán cân thanh toán.

1.2. Đặc điểm.

Nhập khẩu là hoạt động buôn bán giữa các quốc gia trên thế giới. Hoạt động buôn

bán phát triển theo những tập quán thông lệ quốc tế, giao dịch buôn bán giữa những

người có quốc tịch khác nhau.

Thương mại quốc tế có quan hệ trực tiếp đến quan hệ chính trị các nước nhập khẩu

và các nước xuất khẩu, vì vậy hoạt động nhập khẩu là cơ hội để doanh nghiệp của

các nước khác nhau có mối quan hệ làm ăn lâu dài, nhập khẩu là hoạt động lưu

thông hàng hoá, dịch vụ giữa các quốc gia. Vì vậy nó thường xuyên bị chi phối bởi

các chính sách luật pháp của mỗi quốc gia. Nhà nước quản lý hoạt động nhập khẩu

thông qua các công cụ như: Chính sách thuế, hạn ngạch, phụ thu,... và các văn bản

pháp luật, các quy định danh mục hàng hoá được phép nhập khẩu.

2. Vai trò của hoạt động kinh doanh nhập khẩu.

Nhập khẩu là một hoạt động quan trọng của ngoại thương. Nhập khẩu tác động trực

tiếp và quyết định đến sản xuất và đời sống trong nước.

Nhập khẩu là một nghiệp vụ của hoạt động ngoại thương. Nó là việc mua hàng hoá

và dịch vụ từ nước ngoài về phục vụ cho nhu cầu trong nước hoặc tái sản xuất trong

nước. Nhập khẩu thể hiện mối liên hệ không thể thiếu giữa các nền kinh tế của các

quốc gia với nền kinh tế thế giới.

Nhập khẩu để bổ sung các hàng hoá mà trong nước không thể sản xuất được hoặc

sản xuất không đáp ứng được nhu cầu. Nhập khẩu còn để thay thế, nghĩa là nhập

khẩu về những hàng hoá mà sản xuất trong nước sẽ không có lợi bằng nhập khẩu.

Trong điều kiện kinh tế nước ta, vai trò quan trọng của nhập khẩu được thể hiện ở

những khía cạnh sau:

- Tạo điều kiện thúc đẩy nhanh quá trình dịch chuyển cơ cấu kinh tế theo hướng

CNH, HĐH.

- Bổ sung kịp thời những mặt cân đối của nền kinh tế đảm bảo phát triển kinh tế cân

đối ổn định.

- Nhập khẩu góp phần cải thiện và nâng cao mức sống của nhân dân. ở đây nhập

khẩu vừa thoả mãn nhu cầu trực tiếp của nhân dân về hàng tiêu dùng, vừa phải đảm

bảo đầu vào cho sản xuất, tạo việc làm ổn định cho người lao động.

- Nhập khẩu có vai trò tích cực đến thúc đẩy xuất khẩu. Sự tác động này được thể

hiện ở chỗ nhập khẩu tạo đầu vào cho sản xuất hàng hoá xuất khẩu, tạo điều kiện

thuận lợi cho việc hàng hoá xuất khẩu Việt Nam ra nước ngoài, đặc biệt là các nước

nhập khẩu.

- Nhập khẩu tạo thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ, làm đa dạng hoá mặt

hàng, chủng loại, mẫu mã, chất lượng, quy cách, cho phép thoả mãn hơn nhu cầu

trong nước.

Để phát huy vai trò của hoạt động nhập khẩu cần phải:

- Mở rộng sự tham gia của các thành phần kinh tế vào các hoạt động dưới sự quản

lý của nhà nước.

- Coi trọng hiệu quả kinh tế xã hội trong hoạt động nhập khẩu, nghĩa là không chỉ

chạy theo mục đích lợi nhuận mà bỏ qua mục đích kinh tế xa hội.

- Đảm bảo nguyên tắc ngoại thương và quan hệ kinh tế với nước ngoài. Trong hoạt

động cần phải chú ý tạo uy tín và không chỉ với các nước trong khu vực và với các

nước khác trên thế gới trên cơ sở tôn trọng, bình đẳng, cùng có lợi.

3. Các hình thức nhập khẩu:

3.1. Nhập khẩu uỷ thác.

Nhập khẩu uỷ thác là hoạt động nhập khẩu hình thành giữa một doanh nghiệp trong

nước có vốn ngoại tệ riêng và có nhu cầu nhập khẩu một số loại hàng hoá nhưng

không có quyền tham gia xuất nhập khẩu trực tiếp đã uỷ thác cho doanh nghiệp có

chức năng trực tiếp giao dịch ngoại thương tiến hành nhập khẩu theo yêu cầu của

mình. Bên nhận uỷ thác được hưởng phần trăm thù lao do hai bên thoả thuận gọi là

phí uỷ thác.

Trong hoạt động nhập khẩu này, doanh nghiệp nhận uỷ thác không phải bỏ vốn,

không phải xin hạn ngạch, không phải nghiên cứu thị trường tiêu thụ hàng nhập

khẩu mà chỉ đứng ra đại diện cho bên uỷ thác để tìm cách giao dịch với bạn hàng

nước ngoài khi có tổn thất phát sinh.

Khi nhận uỷ thác thì doanh nghiệp xuất nhập khẩu (nhận uỷ thác) phải lập hai hợp

đồng:

+ Một hợp đồng nua bán hàng hoá với nước ngoại gọi là hợp đồng ngoại thương.

+ Một hợp đồng giữa hai bên uỷ thác và bên nhận uỷ thác được gọi là hợp đồng nội

thương.

Khi tiến hàng nhận uỷ thác thì đại diện các doanh nghiệp xuất nhập khẩu chỉ được

tính kim ngạch xuất nhập khẩu chứ không được tính doanh số, không phải tính thuế

giá trị gia tăng (VAT).

3.2. Nhập khẩu tái xuất.

Là hoạt động nhập hàng nhưng không phải để tiêu dùng trong nước mà để xuất

khẩu sang nước thứ ba nào đó nhằm thu lợi nhuận. Nhưng hàng hoá nhập khẩu về

này không được qua xử lý hay chế biến ở nước tái xuất. Như vậy nhập tái xuất luôn

thu hút cùng ba nước tham gia là nước nhập khẩu, nước tái xuất và nước xuất khẩu.

Hoạt động nhập khẩu tái xuất có những đặc điểm sau đây:

+ Doanh nghiệp tái xuất phải tính toán chi phí, ghép mối bạn hàng nhập và bạn

hàng xuất, đảm bảo sao cho có thể thu được số tiền lớn hơn tổng chi phí đã bỏ ra để

tiến hành hoạt động.

+ Doanh nghiệp nước tái xuất phải lập hai hợp đồng: một hợp đồng xuất khẩu và

một hợp đồng nhập khẩu, giữa chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, hợp đồng

nhập khẩu là cơ sở để thực hiện hợp đồng xuất khẩu; không phải chịu thuế xuất

nhập khẩu đối với mặt hàng kinh doanh nhưng phải chịu thuế VAT.